افزایش نرخ ورودی موزه ها بدون اعلام قبلی با واکنشها و نقدهای بسیاری مواجه شد

ایسنا/ براساس خبرهای بدست رسیده، افزایش نرخ ورودی موزه ها بدون اعلام قبلی با واکنشها و نقدهای بسیاری مواجه شد.

نرخ ورودی موزه ها برای بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی متفاوت است. تا پیش از این، ورودی موزه ها و اماکن تاریخی تحت پوشش وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای بازدید کنندگان ایرانی 5 و 10 هزار تومان بود که اکنون به 20 و 30 هزار تومان رسیده است. قیمت بلیت این اماکن برای اتباع خارجی نیز تا پیش از این 100 هزار تومان بود که اکنون 250 هزار تومان برای یک نفر شده است.

این تغییر نرخ از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رخ داده است، در حالی که عزت الله ضرغامی در اردیبهشت 1402 گفته بود: «براساس قانون وزارت میراث فرهنگی باید براساس تورم سالیانه قیمت بلیت ورودی به محوطه های پایگاه های میراث فرهنگی همچون موزه ها افزایش یابد، در حال حاضر این ارقام بسیار پایین است. بعد از کارشناسی ها با ارسال این لایحه مخالفت کردیم؛ چرا که احساس کردیم با توجه به شعار سال تا جایی که می توانیم از افزایش قیمت ها جلوگیری کنیم. بنابراین علیرغم آنکه هزینه های مرمت و نگهداری افزایش پیدا کرده و اعتبارات وزارتخانه محدود است، برخلاف روند سالهای گذشته قیمت بلیت ورودی موزه ها و مجموعه هایی که به وزارت میراث فرهنگی مربوط می شود افزایش پیدا نمی کند و براساس قیمتهای سال گذشته خواهد بود.»

افزایش قیمت ورودی موزه ها و اماکن تاریخی تا پیش از این هر پنج سال و با مصوبه هیأت وزیران اتفاق افتاده است. اکنون پرسش این است آیا برای تغییر مبلغ ورودی موزه ها از روز اول فروردین همزمان با آغاز سفرهای نوروزی، چنین مصوبه ای از هیأت وزیران وجود دارد؟

هرچند این دیدگاه حاکم است که ورودی 5 یا 10 هزار تومانی با توجه به تورم و هزینه نگهداری و مرمت این اماکن تاریخی، مبلغ ناچیزی به شمار می آمده، اما مسأله این است که افزایش 4 تا 5 برابر نرخ ورودی برچه اساس و با چه تحلیلی صورت گرفته و آیا نظر کارشناسی برای شیوه اجرای آن وجود داشته است؟

موضوع دیگر آن است که، این تغییر قیمت در سکوت و برخلاف سیاق گذشته بدون هیچ اطلاع رسانی و توضیح قبلی رخ داده است و با وجود آنکه در چند روز گذشته موضوع آن رسانه ای شده است، اما همچنان دسترسی به نرخ نامه موزه ها و اماکن تاریخی برای عموم مردم امکان پذیر نیست و حتی فهرست نرخ های اصلاح شده از وبسایت برخی از اماکن تاریخی حذف شده است و مخاطبان و بازدید کنندگان این اماکن تا در محل حاضر نشوند، از قیمت ها نمی توانند مطلع شوند. ارائه نرخ های متفاوت در برخی از شهرستان ها نیز این برداشت را بوجود آوره که قیمت ها در برخی اماکن تاریخی سلیقه ای اعمال شده است.

خبرگزاری در روزهای گذشته پیگیر بود تا توضیحات مسئولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را در این باره دریافت کند که تاکنون به نتیجه نرسیده است.

در دیگر سو، سوم فروردین 1403 وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در واکنش به نقدهای مکرر که به شیوه تغییر و افزایش نرخ های ورودی اماکن تاریخی و موزه ها وارد شده بود، بدون آنکه مصوبه هیأت وزیران را ارائه کند و یا در این باره روشنگری داشته باشد، همزمان با انتشار تصاویری از ازدحام جمعیت در برخی از اماکن تاریخی، یک اینفوگرافی را منتشر کرد که قیاسی از نرخ بلیت ورودی موزه های مطرح جهان را نشان می دهد که آن هم واکنش برانگیز شد و برخی آن را «قیاس مع الفارق» دانستند و کاربران فضای مجازی نیز این پرسش ها را مطرح کرده اند که آیا استاندارد موزه های ایران با موزه هایی که برشمرده شد، قابل مقایسه است؟

آیا موزه های ایران به همان اندازه برای بازدید کننده تجهیزات و خدمات جانبی دارند و از فناوری های نوین و بروز بهره برده اند؟ آیا به اندازه آن موزه ها برای جذب و ماندگاری مخاطب از این فناوری های بهره می برند و یا به همان اندازه هزینه صرف ارتقاء کیفیت بازدیدِ مردم می کنند؟

برخی از کاربران نیز این نکته را یادآور شده اند با آنکه نرخ ورودی موزه لوور 22 یورو است، اما این بلیت اعتبار زمانی بیش از یک روز دارد و قابل واگذاری به غیر است. ضمن آنکه بسیاری از موزه های مطرح دنیا همچون موزه بریتانیا و یا موزه ملی چین (به جز نمایشگاه های آن) و یا موزه گتی لس آنجلس و به شکلی موزه متروپولیتن نیویورک برای شهروندانشان و یا تمام بازدیدکنندگان بین المللی رایگان هستند و یا مشوق ها و بخشش هایی را برای اعضا و دوستداران موزه در نظر می گیرند.

موزه های کشورهای دیگر که وزارت میراث فرهنگی از برخی از آنها برای مقایسه نام برده است، امکان بازدید رایگان برای دانشجویان، دانش آموزان، راهنمایان گردشگری، خبرنگاران، افراد معلول، کهنسال و کودکان زیر 12 سال را فراهم کرده اند. بعضی از این موزه ها عضویت «دوست موزه» اعطا می کنند که در آن فرد با پرداخت حق عضویت می تواند بدون پرداخت ورودی از نمایشگاه ها دیدن کند و از خدمات دیگری مانند خبرنامه بهره مند شود. یا کارت موزه یک ساله اعطا می کنند و برخی از آنها یک روز ثابت در هفته و یا در ماه برای تمام مخاطبان و بازدید کنندگان رایگان هستند.

این در حالی است که مزیت «بازدید رایگان» از موزه های ایران برای گروه های خاص از سال 1395 حذف شده و تماشای موزه های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با بلیت «نیم بها» برای دانش آموزان، دانشجویان (به صورت گروهی به همراه معلمان و سرپرستان)، بازنشستگان (به همراه یک نفر از اعضای خانواده)، افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور، آزادگان، جانبازان، خانواده های شهدا و بسیجی ها امکان پذیر است.

یقینا تمام سمت و سوی نقدها این نیست که «چرا نرخ موزه ها افزایش یافته است» موضوع مهمتر آن است که تجهیزات، خدمات و رفتارها در اماکن تاریخی بدون تغییر و تدبیر مانده است و فقط افزایش نرخ بلیت، آن هم در هنگامه ازدحام و شلوغی موزه ها اعمال شده است که برداشت درآمدزایی صرف از آن شده، به ویژه آنکه در چند روز گذشته پیام های بسیاری از بازدید کنندگان موزه ها منتشر شده که از وضعیت خدمات رسانی موزه ها و اماکن تاریخی، سرویس های بهداشتی، در دسترس نبودن راهنمای موزه با اطلاعات و فن بیان مناسب، نورپردازی های نادرست و ویترین ها، فضاها و اشیاء نظافت نشده در این اماکن گله داشته اند و افزایش نرخ موزه ها را در بهبود وضعیت موجود و کیفیت بازدیدها بی تاثیر دانسته اند.

در حال حاضر بسیاری از اماکن تاریخی و موزه های ایران بروشور به حد کفایت ندارند و برخی از این بروشورها اطلاعات نادرستی ارائه کرده اند. ضمن اینکه تابلوهای اطلاع رسانی اشیاء در برخی موزه ها ناقص بوده و یا در اماکن تاریخی که در فضای باز قرار دارند، این تابلوها مستهلک و ناخوانا هستند. در بسیاری از این اماکن نه تنها راهنمای صوتی در اختیار نیست که راهنمای مستقر نیز گاهی خود را ملزم به ارائه توضیحات به بازدید کنندگان نمی داند و مهمتر اینکه شیوه حفاظت از این اماکن با تصاویری که گاه از ناهنجاری ها به ویژه در وقت ازدحام منتشر می شود، همچنان زیر سوال است.

پرسش دیگر که بیشتر از سوی جامعه فرهیخته میراث فرهنگی، باستان شناسان و فعالان موزه و محوطه های تاریخی مطرح شده، این است که درآمد و سود اقتصادی این افزایش قیمت، آیا نصیب تمام موزه ها و محوطه های تاریخی می شود و کامل به حساب آنها باز می گردد؟