یازدهمین جلسه از سلسله نشستهای روایت مشهد با موضوع سنگ نگاره های دشت مشهد برگزار شد

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، یازدهمین جلسه از سلسله نشستهای روایت مشهد با موضوع سنگ نگاره های دشت مشهد برگزار شد.

رجبعلی لباف خانیکی اظهار کرد: هر خطی پیش از دوران صفوی دارای مفهوم بوده است، نباید در سنگ نگاره ها به دنبال اشکال واضح باشیم، چون حتی یک خط نیز دارای مفهوم است، سنگ نگاره ها که زبان گویای انسان هستند را میتوان به چتد دسته تقسیم کرد. بخشی از آنها سنگ نگاره های چوپانی هستند که به قولی توسط چوپانان نقش شده اند، بعضی دیگر به منزله خطابه هستند که توسط شخص هنرمند و آگاهی که قصد حرف زدن داشته، نقش شده اند، در اینجا اسطوره ها تصویر می شوند.

باستان شناس و پژوهشگر میراث فرهنگی افزود: نقش هایی چون بز کوهی، صلیب به عنوان تجسم روح بشر و سنگ نگاره پر تکرار تخت جمشید (شیر و گاو) که نماد نوروز است، از جمله مواردی است که هر کدام داستان و مفاهیم زیادی در دل خود دارند که نباید به سادگی از آن عبور کرد.

او گفت: سنگ نگاره ها بسیار مهم هستند که با نگرش های مختلف قابل تفسیر هستند، موضوعی که باید صرفا کارشناسان بررسی و طبقه بندی و پژوهش شود، در نهایت باید مجموعه های گردشگری ایجاد شده و این سنگ نگاره ها نجات یابند.

این باستان شناس و پژوهشگر میراث فرهنگی در بخشی از این جلسه با تاکید بر اهمیت حفظ هویت به مثابه ریشه های یک درخت گفت: شناخت مالکیت با تغییر شیوه زندگی انسان از جمع آوری غذا به گردآوری غذا شکل گرفت و پس از آن غارها به عنوان محل سکونت شکل گرفت و این سکنی تفکر انسان را به فراتر از خود برد، این مرحله آغاز اسطوره سازی و تولد هنر است.

او ادامه داد: هنر پندارهای انسان را تجسم داد که مرحله بسیار مهمی است، انسان از طریق هنر سخن گفت و افکارش را جاودانه کرد، نخستین شکل ابراز تفاوت انسان با حیوان صفحات سنگی هستتد که از دوران 20 هزار سال پیش (میان سنگی) شاهکارهای بسیاری می آفریند.

لباف خانیکی اظهار کرد: در حال حاضر باستان شناسان شناخت کاملی از انسانهای آن دوران دارد، غارها جستجو شد و نخستین اقدامات انسان ردیابی شد، غار لاسکو در فرانسه مهمترین غارهای انسان نخستین است که در حدود 16 هزار سال قبل تمامی دیوارهای آن نقاشی شده است.

این باستان شناس تصریح کرد: تمام عناصر مدنیت در ایران شکل گرفته است، ریشه های اولیه این مساله باوجود اقدامات کارشناسی کم محرز شده است. نخستین نقاشی های روی سنگ دنیا در لاخ مزار بیرجند وجود دارد، تصاویری از الهه هایی که نماد خدا بوده است. همچنین در سمنگان افغانستان نیز آثار مشابهی وجود دارد. در کوهدشت لرستان نیز تعداد زیادی غار نقاشی شده وجود دارد.

لباف خانیکی گفت: نقش های کوهدشت توسط پرفسور مک برنی بررسی شده و با نگاره های شرق اسپانیا در دوران کهن مقایسه شده است مربوط به 4000 سال قبل! همچنین آثاری نیز مربوط به 7 هزار سال قبل نیز کشف شده است.

او افزود: در منطقه جنوب غرب ایران نیز 21 هزار سنگ نگاره فهرست شده است. همچنین در اورامانات و دهگلان، بیجار، طبس، دیواندره، بجنورد، جاجرم و...مجموعه هایی یافت شده است.

این باستان شناس گفت: اطراف مشهد یکی از بزرگترین گستره های وجود سنگ نگاره است. چشمه عسل، کمر سیاه، باغو، مایان سفلی، کلاته اهن، دهیار، زکریا، چشمه پونه، انتهای دلاوران، تجر و حج، خانرود، اردمه، مغان، مزار، سد طرق، کوه بابا، ترشک، سیاه سر، ویرانی، دیزدر، ارچنگ و...مورد بررسی قرار گرفته و مجموعه ای وجود دارند. شاخص ترین ها در طرقبه شاندیز دره داغستان، دره خرگوش و...قرار دارد و مهمتر از همه مجموعه بزرگ شتر سنگ و کمر مقبولا است.

لباف خانیکی در خصوص اهمیت این سنگ نگاره ها گفت: انسان از طریق سنگ نگاره ها خود را معرفی کرد، گذشته ما تا دوران شاه عباس صفوی پر از اشارات و استعاره هاست. بناهای قدیمی ما نیز چنین ویژگی دارد، صحن کهنه امام رضا (ع) نیز از این دست است، هنر اسلیمی که نماد پیچیدگی گیاه است به دوران اشکانی باز می گردد، سیمرغ و اژدها نمادهایی در اسطوره های ما هستتد که شاهکارهای ما در گذشته است.

سلسه نشست های روایت مشهد به همت مرکر اسناد اداره کل روابط عمومی شهرداری مشهد و با همکاری و مشارکت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی برگزار می شود که این نشست با توجه به وجود سنگ نگاره های در اراضی نمایشگاه بین المللی مشهد در این مکان و با همکاری این مجموعه برگزار شد.