شاخه گل های نرگس فرصت خوشبوی اقتصاد مازندران است

ایرنا/ براساس آخرین اخبار بدست آمده و گزارشهای منتشر گشته، شاخه گل های نرگس فرصت خوشبوی اقتصاد مازندران است.

عطر جذاب گل روزهای سرد سال را می شود این روزها در شهرهای مختلف مازندران استشمام کرد. گل زیبا و خوشبویی که چند سال است در مازندران کشت آن بیشتر از گذشته رونق گرفته و سطح زیرکشت آن نیز سال به سال رو به افزایش است. اما این ظرفیت و فرصت مهم اقتصادی را چگونه میتوان در مازندران شکوفا کرد و از کشت و عرضه ساده و بدون برنامه به جایگاهی پرسود و درآمدزا و اشتغال زا برای مازندران تبدیل کرد؟

پاسخ به این پرسش ممکن است طولانی و چند بعدی باشد. اما صاحب نظران می گویند نخستین راهبرد تحقق این هدف، مردم پایه شدن ساختار برنامه ریزی برای بهره برداری بیشتر از این فرصت با تشکیل تعاونی ها و اتحادیه ای مستقل برای هدایت کردن ظرفیتهای پنهان مانده گل نرگس به سمت صنعتی شدن است.

در نگاه نخست شاید این گونه به نظر برسد که گیاهی با ویژگی های گل نرگس را جز با عرضه در خیابان ها و گل فروشی ها نمیتوان به پول و شغل و درامد تبدیل کرد. اما این نگاه همان نگرش سنتی مبتنی بر خام فروشی است که سالهاست بلای جانِ بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی مازندران شده و اجازه نداده تا فرصتهای مهم و ارزشمند موجود در این استان به شکوفایی لازم و جایگاهی که می توانند در اقتصاد منطقه داشته باشند برسند.

هفته گذشته جشنواره گل نرگس در روستای کردکلای شهرستان جویبار برگزار شد. جشنواره ای که مثل سالهای اخیر مورد استقبال مردم قرار گرفت و مسئولانی هم از آن بازدید کردند. دسته های گل نرگس در محل برگزاری جشنواره خودنمایی میکرد و توسط تولید کنندگان عرضه میشد. عده ای برای خرید گل و برخی هم برای تهیه پیاز گل نرگس به محل برگزاری جشنواره رفتند.

اما جای خالی صنایع تبدیلی و محصولات فرآوری شده ای که میتوان از این گل زیبا تولید و عرضه کرد و حتی ضعف در بسته بندی در این رویداد نیز به چشم می آمد. ضعفی که می تواند این اقتصاد نوپای گل پایه را طی سالهای آتی با چالش مواجه کند و در رکود نگه دارد و از یک فرصت مهم اقتصادی به یک فعالیت فصلی تنزل دهد.

استاندار مازندران که یکی از بازدید کنندگان این جشنواره بود پس از بازدید تاکید کرد که تولید کنندگان این گل باید از همین حالا که ابتدای راه اقتصاد گل نرگس در مازندران است به سمت فعالیتهای تشکلی و اتحادیه ای حرکت کنند و منسجم پیش بروند.

سید محمود حسینی پور پیرامون اینکه شاخه گل های نرگس فرصت خوشبوی اقتصاد مازندران است، عنوان کرد که تولید کنندگان گل نرگس باید از منظر تشکیلاتی با ایجاد یک شرکت تعاونی و سامان دادن به فعالیتشان تعامل بهتری را با سازمان جهاد کشاورزی و دیگر سازمانها برقرار کنند تا بخش دولتی نیز بتواند به عنوان تسهیلگر در موارد مختلف مانند تامین نهاده ها، ایجاد صنایع تبدیلی، بازاریابی و صادرات گل و محصولات فرآوری شده از آنها حمایت کند.

اشاره حسینی پور به کاهش تصدی گری دولت و حرکت به سمت مردم پایه شدن فعالیتهای اقتصادی است که در همه کشورهای توسعه یافته به عنوان راهکار اصلی رونق و شکوفایی ظرفیتها مورد توجه قرار دارد.

استاندار مازندران به ضرورت فرآوری گل نرگس و تولید محصولات وابسته از این گل زیبا و خوشبو نیز تاکید کرد. شاید این پرسش پیش بیاید که از گلی مانند نرگس چه محصولاتی میتوان تولید کرد که برای آن ارزش افزوده ایجاد کند؟ پاسخ روشن است؛ ساده ترین و نخستین و البته یکی از پرسودترین محصولات وابسته به این گل می تواند عطر و اسانس نرگس باشد که نه تنها بازار داخلی بلکه بازارهای خارجی را نیز هدف بگیرد.

نگاهی به آمارهای کسب درآمد برخی کشورها از فروش عطر و اسانس نشان می دهد که این صنعت تا چه اندازه ظرفیت کسب درآمد دارد. درآمد سالانه فرانسوی ها از بازار عطر جهان حدود 5.4 میلیارد دلار برآورد می شود و اسپانیایی ها نیز 2.3 میلیارد دلار از تولید و صادرات عطر به اقتصد کشورشان تزریق می کنند. نمونه های از این دست کم نیستند. بنابراین میتوان از ظرفیتی مانند گل نرگس که گونه های زیبا و خوشبوی آن در مازندران کشت و تولید می شود برای افزایش درآمد استان از بخش کشاورزی بهره گرفت. قطب تولید آن در مازندران هم می تواند همین شهرستان جویبار باشد که چند سال است جشنواره گل نرگس را برگزار می کند و بیشترین سطح زیر کشت این گل را در استان به خود اختصاص داده است.

به گفته سرپرست سازمان جهاد کشاورزی مازندران، شهرستان جویبار قطب اصلی کشت گل نرگس در مازندران است. از حدود 100 هکتار باغ نرگس که در مازندران وجود دارد، 66 هکتار متعلق به جویباری هاست و در این شهرستان قرار گرفته است.

بابک مومنی گل نرگس را برای اقتصاد کشاورزی مازندران از 2 منظر ظرفیتی مهم می داند. او معتقد است که از یک سو با توجه به ظرفیت هایی که گل نرگس برای درآمدزایی دارد میتوان روی آن حساب کرد و از سوی دیگر باید نوپا بودن این فعالیت را نیز موقعیتی مناسب برای هدفمند کردن آن و سمت و سو دادن دانست.

او پیرامون اینکه شاخه گل های نرگس فرصت خوشبوی اقتصاد مازندران است، اظهار می کند: یکی از چالش های ما در فرصت های اینچنینی تولیدی مازندران این است که ابتدا کشت می کنیم و بعد سراغ بازاریابی می رویم و در بهترین حالت می بینیم که محصول در بازارهای غیرتجاری عرضه می شود و در شرایط مناسبتی به چشم می آید. پس از چند وقت هم ناگهان افت قیمت شدیدی پیدا می کند و تا سال بعد فراموش می شود.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی مازندران درباره روش های شکوفا کردن اقتصاد گل نرگس در مازندران می گوید: مانند همه کارها که سخت ترین گام برای انجامشان نخستین گام است، شروع این کار هم سخت است و در ابتدای راه مشکلات خاص خودش را دارد. تولید کننده دنبال حمایت های فنی و اعتباری و ساختاری است، چون هنوز گل نرگس در برنامه های تثبیت شده کشت استان قرار ندارد. بنابراین در ابتدای راه امکان حمایت کمی سخت است. اما غیرممکن نیست و اتفاقا راهکار قابل اجرا و ساده ای هم دارد.

مومنی خاطرنشان می کند: این اقدام خوبی است که باغداران و کشاورزان ما نگاهی هم به تولید گل نرگس داشته باشند و به سمت این قبیل محصولات نوپا بروند. مثلا اگر تولید پیاز این گل در تناوب کشت برنج و گندم قرار بگیرد می تواند ظرفیت خوبی برای افزایش درآمد کشاورز باشد. به شرطی که در این فرآیند چند کار درست انجام دهیم.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی مازندران تصریح می کند: کشت این نیست که کشاورز بدون برنامه ریزی درست و حساب شده وارد فعالیت شود. کشت و کار باید برنامه داشته باشد. در درجه نخست تولید کنندگان یک محصول باید ساماندهی شوند و در قالب یک تعاونی خودشان را معرفی کنند.

این مسئول معتقد است که وقتی تولید کنندگان انسجام ساختاری و نظام تخصصی پیدا می کنند، هم میتوان برای توانمندسازی آنان از تسهیلات حمایتی در قالب یارانه های نقدی یا کمک های فنی و اداری استفاده کرد و هم با انسجام به صورت تخصصی جذب بازار هدف و حتی صادرات را پیگیر شد.

مومنی تاکید دارد که تولید کنندگان گل نرگس در مازندران و به ویژه شهرستان جویبار از همین حالا به فکر تشکیل تعاونی یا اتحادیه ای مستقل باشند و می گوید: اعضای این اتحادیه اگر در قالب یک تعاونی سرمایه شان را کنار هم بگذارند و به رقم قابل توجهی برسانند، با حمایت های دولتی می توانند به تولید فرآورده هایی مانند عطر و اسانس روی بیاورند که 10 ها برابر محصول اولیه سود می دهد.

او می افزاید: اگر از همین الان که ابتدای راه است مسیر درست ریل گذاری شود و پیش از این که بازار گل نرگس اسیر دست دلال ها و گرفتار بازارهای مبهم و غیر شفاف شود، خود تولید کنندگان اتحادیه تشکیل دهند و بازار علمی برای نظام عرضه محصولشان تعریف کنند، مطمئنا در ادامه راه در جذب مخاطب بیشتر و توسعه فعالیت تعاونی و حرکت به سمت صنایع پایین دستی خیلی بهتر حرکت می کنند. آن زمان دولت هم راحت تر می تواند از این فعالیت مهم و مناسب حمایت کند.

تاکید سرپرست سازمان جهاد کشاورزی بر در اختیار گرفتن سرنوشت و برنامه ریزی محصول تولیدی توسط خودشان است. راهبردی که در برخی از محصولات باغی سایر استانها مانند پسته بچشم میخورد، اما برای محصولات تولید شده در مازندران هنوز به شکل منسجم و اثرگذار رقم نخورده است.

مومنی در این باره اظهار می کند: ما اکنون برای مرکبات تولید استانمان همین مشکل را داریم. با حدود 2.5 میلیون تن تولید مرکبات، چند اتحادیه قدرتمند داریم که خودشان سرنوشت محصول را در اختیار بگیرند، در ایجاد فرصتهای پایین دستی تعیین کننده باشند و در نظام صادرات بازار وارد شوند؟ دلیل این وضعیت همین است که چون از همان ابتدای فعالیت، پایه های لازم بر مبنای تشکل های کشاورزی و اتحادیه های منسجم شکل نگرفت.

وی تصریح می کند: نگاه و تاکید بخش دولتی این است که تصدی گری دولت از همه حوزه های اینچنینی کاسته شود و دولت در نقش تسهیلگر حضور داشته باشد. برای مثال تولید کنندگان مرکبات خودشان بتوانند نهالستان های پایه ایجاد کنند. اما چون در اتحادیه ها ساماندهی و انسجام وجود ندارد، همه نگاه ها به دولت ختم می شود و نتیجه این است که بازار در یک فضای مبهم و غیرشفاف قرار می گیرد.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی مازندران تاکید می کند که تولید کنندگان محصولات باغی و کشاورزی نباید منتظر معجزه ای باشند و حتی اگر دولت هم مبلغی بپردازد فقط به عنوان مسکن عمل می کند. محصولات اصلی ما گرفتار همین رویکرد نادرست هستند.

وی می افزاید: تولیدکنندگان محصولات باغی و کشاورزی در استان باید به سمت انسجام صنفی و تشکلی حرکت کنند. اگر منسجم و شناسنامه دار شوند، مطمئنا خیلی راحت تر می شود برای پشتیبانی از آنها نظام تعیین کرد. هر جا اتحادیه ای از خود مردم کار را به عهده گرفت، نهایتا از دولت سرمایه در گردش خواست که آن سرمایه باعث توانمندتر شدن مجموعه شد، نه بدهکار شدن به بانکها. در مورد گل نرگس هم حالا که ابتدای راه است تولید کنندگان باید ساختار منسجم اتحادیه ای و تعاونی را شکل دهند و به سمت فرآوری این محصول بروند.

مومنی تصریح می کند: تا زمانی که اتحادیه ها شکل نگیرند و هدفمند و برپایه برنامه ریزی درست پیش نروند، بازار هیچ محصولی از مازندران به جایگاه واقعی اش نمی رسد. در فرانسه اتحادیه ها کشاورزی را مدیریت می کنند. در همین استان میتوان از اتحادیه تعاونی صیادان به عنوان یک نمونه منسجم که تا حدودی نیز موفق عمل کرده نام برد.

وی خاطرنشان می کند: تلاش ما در سازمان جهاد کشاورزی استان این است که از همه ظرفیت ها اعم از علاقمندان به فعالیت در فعالیت های نوپای باغی و کشاورزی، کشاورزان پیشرو و شرکتهای دانش بنیان برای تحقق این هدف و ایجاد اتحادیه های منسجم برای محصولات استفاده کنیم و امیدواریم که این نگاه و نگرش در خود تولید کنندگان نیز تقویت شود تا بخش دولتی بتواند بیشتر و بهتر در کنار آنها به توسعه اقتصادی استان کمک کند.

اگر این دغدغه که سرپرست سازمان جهاد کشاورزی و استاندار مازندران به آن اشاره کردند به نقطه مطلوبی ختم شود، شاید از گل نرگس که این روزها فقط در گل فروشی ها و کنار خیابان ها عرضه می شود و عمر کوتاهی هم دارد چند سال دیگر به عنوان پرچمدار تحول در فرآوری محصولات باغی و کشاورزی مازندران نام ببریم، مشروط بر آنکه از همین حالا برنامه ریزی برای قرار گرفتن بازار این محصول در مسیری درست و هدفمند مورد توجه خود تولید کنندگان قرار بگیرد و به فروش دسته گل های ساده در گل فروشی ها و کنار خیابان ها راضی نمانند.