تخلف در خاک استان همسایه و به اغما رفتن ثبت جهانی غار کرفتو

خبرگزاری مهر/ این خبر پیرامون تخلف در خاک استان همسایه و به اغما رفتن ثبت جهانی غار کرفتو برای شما نوشته شد.

غار کرفتو غاری باستانی و اثری تاریخی در استان کردستان است که در صخره مرتفعی در شرق شهر سقز و شمال غرب شهرستان دیواندره قرار دارد و از نظر تقسیمات کشوری قبلاً در حوزه سقز و در حال حاضر در حوزه شهرستان دیواندره قرار دارد.

این غار، یک غار آهکی است که در دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته و با توجه به تحقیقات به عمل آمده در دوران مزوزوئیک در زیر آب بوده و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شده است.

بخشهایی از این غار، دست کند است و کتیبه هایی از دوران پیش از تاریخ دارد و به گفته کارشناسان باستان شناسی، قدیمی ترین آپارتمان دست کند پابرجای جهان است.

راه دسترسی به این غار از طریق سقز، مسیر آسفالته شهر صاحب به میرسعید و از طریق دیواندره، دو راهی تکاب گورباباعلی و از طریق تکاب، مسیر جاده خاکی روستای علی آباد امکان پذیر است.

کتیبه ای یونانی بر سردر یکی از اتاق های طبقه سوم این غار وجود دارد که از این غار به عنوان معبد «هراکلس» نام برده است.

در معماری این غار علاوه بر ایجاد اتاق ها و راهروهای عبوری سعی شده تا اتاق ها با هم مرتبط باشند.

نورگیرهایی به سمت بیرون تعبیه شده اند و بر دیوارهای غار در بعضی از اتاق ها نقوشی به صورت تجریدی از حیوانات، انسان و گیاه حجاری شده است.

با توجه به پژوهش های به عمل آمده، در دوران میان زیستی کرفتو در زیر آب بوده و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شده است. غار کرفتو از غارهای آهکی و طبیعی است که در ادوار مختلف تغییرات و دگرگونی های عمده و دخل و تصرفات بسیار در آن بوجود آمده است.

در حال حاضر طول غار حدود 750 متر است و راههای فرعی متعددی از آن منشعب می شود. غار چهار طبقه دارد و حجاران هنرمند به زیبایی فضاهایی را در مدخل های غار تراشیده و اتاق ها، راهرو و دالان های متعددی را بوجود آورده اند.

این غار در سال 1379 گمانه زنی شد و با بررسی های باستان شناختی در محوطه بیرون و داخل غار آثاری از دوران های مختلف بدست آمد.

کشف تراشه های سنگی در طبقه چهارم و محوطه بیرون غار می تواند نشانه ای از استفاده انسان در دوران پیش از تاریخ از این غار باشد. همچنین نمونه سفال ها و اشیای بدست آمده، ادامه سکونت انسان را در طول دوران تاریخی اشکانی و ساسانی و دوران اسلامی یعنی سده های ششم تا هشتم هجری را مسجل می سازد.

اقداماتی در طول سالهای 1378 و 1379 انجام شده که شامل ساماندهی محوطه بیرون غار، پله سازی، سکوهای استراحت، پارکینگ، سرایداری، سرویس های بهداشتی و برق کشی غار است.

این اثر در تاریخ 20 بهمن 1318 با شماره ثبت 330 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین این غار در تاریخ 24 آبان 1401 در فهرست موقت جهانی یونسکو ثبت شده و تلاش ها برای ثبت دائمی آن در جریان است اما متأسفانه طی چند هفته اخیر به دلیل ساخت و ساز غیر مجاز یکی از ساکنان استان آذربایجان غربی در حریم 3 هزار متری این غار مبحث ثبت جهانی غار کرفتو به زیر سوال رفته و فعالان فرهنگی استان کردستان خواستار ورود مسئولان استانی و کشوری برای تخریب این ساخت و ساز در محدوده غار هستند.

ناصر ستاری، از ساکنان روستای کرفتو اظهار کرد: چندین هزار سال است که مردم این منطقه برای غار کرفتو و محدوده آن احترام ویژه ای قائل بوده و به کسی اجازه دست درازی به این میراث فرهنگی و تاریخی را نداده اند.

وی افزود: متأسفانه یکسری افراد به دلیل حب و بغض های شخصی آن هم در خاک استان همسایه اقدام به صدور مجوز برای ساخت سوله بسته بندی حبوبات به شخصی غیر ساکن روستای علی آباد هم مرز با استان کردستان کرده اند که این امر موجب به هدر رفتن تمام تلاش های فعالان فرهنگی و متخصصان میراث فرهنگی برای ثبت جهانی غار کرفتو شده است.

این معتمد محلی اظهار کرد: براساس اظهارات کارشناسان میراث فرهنگی برای ثبت جهانی غار کرفتو باید حریم 3 هزار متری برای این غار حفاظت شود اما متأسفانه این فرد در فاصله 800 متری و داخل حریم غار اقدام به آغاز پروژه عمرانی کرده است.

ستاری افزود: مردم منطقه دیواندره امیدوار بودند که با ثبت جهانی غار کرفتو زمینه برای مهاجرت معکوس روستاییان و اشتغال جوانانشان از مسیر گردشگری فراهم شود اما گویا ساکنان استان همسایه برای منافع شخصی خویش می خواهند تیشه به ریشه فرهنگ و تاریخ این منطقه بزنند.

وی تصریح کرد: این ساخت و ساز غیر مجاز در فاصله 200 متری قبرستان باستانی کرفتو نیز واقع شده و این مهم شبهات اهالی منطقه را در خصوص نیات سازندگان آن بیشتر کرده است.

این شهروند دیواندره ای اذعان کرد: از مسئولان استانی و کشوری درخواست داریم که تا دیر نشده جلوی این ساخت و ساز منحوس را بگیرند و تا دیر نشده از هدررفت سرمایه بزرگ فرهنگی و تاریخی استان حفاظت نمایند.

منصور مهرزاد، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان اظهار کرد: متأسفانه میراث فرهنگی آذربایجان غربی بدون در نظر گرفتن مبحث حریم منظر غار کرفتو اقدام به صدور مجوز برای این واحد تولیدی بسته بندی حبوبات کرده است.

وی افزود: بلافاصله پس از مطلع شدن از این موضوع، مکاتبات متعددی از سوی میراث فرهنگی و استانداری کردستان با میراث فرهنگی و استانداری آذربایجان غربی صورت گرفته و روند قانونی در حال انجام است.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان تصریح کرد: روند ثبت جهانی منظر غار کرفتو آغاز شده و بدون شک در آینده اگر کارشناسان ثبت جهانی به کشورمان مراجعه کنند اولین مکانی که مورد توجه آنان قرار خواهد گرفت، همین سوله در حال ساخت داخل حریم غار کرفتو خواهد بود.

مهرزاد افزود: همانطوری که مجموعه تاریخی تخت سلیمان جزو میراث جهانی و متعلق به همه ایرانیان و جهانیان است، غار کرفتو نیز یک میراث فرهنگی و تاریخی و متعلق به همه ایرانیان بوده و امیدواریم مسئولان آذربایجان غربی مساعدت لازم را برای رفع این دغدغه داشته باشند.

وی همچنین از مردم محلی و حامیان میراث فرهنگی کردستان خواست که آرامش خود را حفظ کنند و به اداره کل میراث فرهنگی استان اجازه بدهند که روند قانونی این مبحث را پیگیری کند.