آینده بافت تاریخی شیراز پس از ثبت ملی

ایرنا/ این خبر پیرامون آینده بافت تاریخی شیراز پس از ثبت ملی برای شما نوشته شده است.

بافت تاریخی شیراز معدنی از 410 اثر ثبتی و 2 هزار و 500 بنای با ارزش است که هر یک به نحوی حافظه تاریخی این شهر را به نمایش می گذارد، چیزی که نه تنها باید جلوی نابودی و فراموشی آن را گرفت بلکه باید برای روان شدن روح زندگی در آن تلاش کرد.

سال گذشته و چند نوبت نیز در بهار امسال فضای مجازی شیراز پر شد از محتواهایی که ادعا می کرد این بافت ارزشمند به صورت سیستماتیک در حال تخریب است و عزمی برای حفاظت از آن وجود ندارد.

اما مسئولان همواره این ادعاها را رد کردند و گفتند که "با هرگونه تخریب بافت تاریخی مخالف بوده و هیچگونه مجوز یا پاسخ استعلام مثبتی از طرف اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که منجر به تخریب بافت و از بین رفتن تاریخ، فرهنگ و هویت این شهر شود صادر نکرده و با آن مخالف است".

محمد هادی ایمانیه، استاندار فارس نیز جمعه 21 بهمن ماه 1401 در روزهایی که هجمه های بسیاری در این ارتباط شکل گرفته بود، به نماز جمعه شیراز آمد و در سخنرانی پیش از خطبه های نماز جمعه به این شایعات پاسخ داد و گفت: ساماندهی محدوده 57 هکتاری اطراف حرم مطهر شاهچراغ (ع) در دستور کار است و این به معنای تخریب بافت نیست.

او اذعان کرد که وضعیت امروز بافت مورد گلایه بسیاری از ساکنان این محدوده است و باید معابر و ظواهر و بسیاری از فضاهای فرهنگی، مساجد و زائرسراهای آن سامان یابد.

پس از آن مدیر کل دفتر فنی، امور عمرانی و حمل و نقل ترافیک استانداری فارس در نامه ای به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، خواستار ثبت ملی محدوده 357 هکتاری بافت تاریخی شیراز با حدود 12 هزار پلاک و 410 اثر ثبت ملی شد.

استاندار فارس در یکی از سخنرانی های خود به مناسبت روز معمار سخن از یک حرکت جهشی جدید برای حفاظت از بافت تاریخی گفت و افزود: تا زمانی که این مهم به نتیجه برسد نیز پای کار ایستاده ایم.

به دنبال آن 20 خرداد گذشته همزمان با روز صنایع دستی نخستین محله هنر و صنایع دستی کشور در محله بالاکفت بافت تاریخی شیراز ایجاد شد تا نوید بخش زنده سازی این پهنه و رونق گردشگری و صنایع دستی در این محدوده ارزشمند باشد.

در گام نخست فرهنگسرای مادر محله بالاکفت میزبان حدود 20 کارگاه صنایع دستی استادکاران شیرازی شد و مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس از اعلام آمادگی 51 خانه تاریخی برای فعالیت صنایع دستی در این بافت خبر داد.

پس از بررسی های کارشناسانه انجام شده در شورای ملی ثبت میراث فرهنگی، دوم مرداد بود که اعلام شد بافت تاریخی شیراز در مساحت پیشنهادی 360 هکتار صلاحیت ثبت ملی را دارد؛ تصمیمی که بزودی از سوی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز به فارس ابلاغ می شود تا آغازی برای روزهای روشن تر پیش روی این پهنه ارزشمند مرکز شهر شیراز باشد.

درباره آثار و تبعات مثبتی که جای گرفتن بافت تاریخی شیراز در فهرست میراث ملی کشور دارد با مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت و گو کردیم.

سید موید محسن نژاد با بیان اینکه بافت تاریخی شیراز گذشته های بسیاری را به خود دیده، اظهار کرد: این پهنه سرشار از هنرهای سنتی و صنایع دستی و مملو از خانه ها و گذرهای تاریخی دارای معنا و میزبان مشاهیر و هنرمندان این شهر است و مجموعه همه اینهاست.

او پیرامون آینده بافت تاریخی شیراز پس از ثبت ملی ادامه داد: در وضعیت موجود ممکن بود این بافت ارزشمند دچار مشکلاتی شود و برای پیشگیری نیازمند حفاظت بیشتری بود، به همین دلیل ثبت ملی آن دغدغه وزارت و اداره کل میراث فرهنگی فارس و خواسته گروه های مردمی و استانداری بود.

محسن نژاد افزود: به دنبال این دغدغه و با تقاضای میراث فرهنگی فارس، جلسه ای به این منظور تشکیل شد و با حمایت معاون میراث فرهنگی وزارت و قائم مقام وزیر میراث فرهنگی اعلام شد که این بافت تاریخی واجد شرایط ثبت ملی است تا در آینده این تصمیم به استان ابلاغ شود.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس، توسعه گردشگری داخلی و خارجی را یکی از پیامدهای مثبت ثبت آثار در فهرست ملی و جهانی عنوان کرد.

به گفته او ثبت ملی بافت تاریخی شیراز و سپس ساماندهی و زنده کردن آن سبب می شود تا گردشگری در این پهنه رونق گیرد.

محسن نژاد اذعان کرد: امروز بافت تاریخی شیراز تقریبا از ساکنان اصلی خود خالی شده و نیازمند حمایت دولتی است تا با مشارکت مردمی "جریان زندگی و حیات به آن برگردد".

او به تعریف و اجرای پروژه "هر خانه یک کارگاه صنایع دستی" در محله بالاکفت بافت تاریخی اشاره کرد و گفت: در این صورت هنرمندان خانه ها را مرمت می کنند، در آن ساکن می شوند، کارگاه صنایع دستی خود را در آنجا فعال می کنند، به جوانان و نوجوانان آموزش می دهند، آثار خود را عرضه می کنند و بافت تاریخی شیراز به بازار فروش صنایع دستی تبدیل می شود تا در ادامه به رونق گردشگری این گذرها نیز بینجامد.

محسن نژاد با بیان اینکه گردشگران خارجی در سفر به هر شهر ابتدا آثار ثبت شده به ویژه ثبت جهانی را در فهرست بازدیدهای خود قرار می دهند، اعلام کرد: ثبت جهانی زندیه شیراز نیز اتفاقی میمون برای کشور خواهد بود که منجر به جذب بیشتر گردشگران خارجی می شود.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس ادامه داد: با ثبت ملی بافت شیراز، قوانین و ضوابط حفاظت از آن محکم تر می شود و براساس قوانین بالادستی موجود بیش از گذشته مورد حمایت قانونی قرار می گیرد.

به گفته او، در این صورت این عرصه و حریم مشخص از انظباط قانونی خاصی پیروی می کند و هر نوع مداخله شامل حفاظت، مرمت، رونق کسب و کار و بازسازی در آن به شکلی ضابطه مندتر انجام می شود و به دنبال آن هر یک از دستگاه های مرتبط تکلیفی در ارتباط با آن دارند که باید به آن پایبند باشند.

محسن نژاد گفت: در این صورت دیگر شاهد فضاهایی متروک مانده نخواهیم بود و حمایتهای دولتی برای افزایش مشارکت مردم، جریان زندگی به این بافت بر می گردد.

به اعتقاد مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس در کنار همه مشارکتهایی که مردم دارند، دولت نیز تکالیفی برای حمایت از آنها دارد تا برای پرداخت تسهیلات مالی و دیگر تسهیلگری ها زمینه را برای بازسازی، احیا و مرمت خانه ها از سوی مالکان و تبدیل به مراکز فرهنگی و گردشگری فراهم کند.

او اضافه کرد: با ثبت ملی بافت تاریخی شیراز، این پهنه به گونه ای مدیریت می شود که خانه های تاریخی بافت مرمت و بازسازی شود و به محلی برای کتابخانه ها و دیگر مراکز فرهنگی شود تا محل مراجعه جوانان باشد.

به گفته او در این رویکرد تلاش می شود تا از بافت نه فقط یک نام که بلکه هویت تاریخی و اجتماعی آن زنده بماند و به مردم در فرهنگ، اقتصاد و اشتغال آنها کمک کند.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس گفت: ثبت ملی بافت تاریخی شیراز بخشی مهم از اقدامات برای حفاظت و زنده نگه داشتن این پهنه تاریخی است اما برخی از مالکان خانه های این بافت توان مالی مرمت و بازسازی خانه های خود را ندارند و این نیازمند حضور سرمایه گذاران و البته سوق دادن اعتبارات زیرساختی مانند زیباسازی معابر، کف سازی، رفع خطر و دیگر اقدامات زیرساختی است که نیازمند حضور همه جانبه دستگاه های متولی است.