دو دهه پیش پارچه های کاربافی برای نظافت خودرو استفاده می شدند

ایرنا/ براساس گزارش های بدست آمده، دو دهه پیش پارچه های کاربافی برای نظافت خودرو استفاده می شدند.

اردکان را باید زندگی کرد؛ قلب ایران، شهری در دل کویر، نمونه ای چشم نواز از معماری سنتی یزد بزرگترین شهر خشتی جهان؛ از پسته و حلوا ارده تا چادرملو و ساغند معادن کم نظیر سنگ آهن و اورانیم تا معادن باریت، سیلیس، خاک مرغوبش برای صنایع کاشی اردکانی ها که بسیار شنیده ایم، اما آنچه اردکان و زیست فرهنگی اجتماعی مردمانش را که به صداقت و صفا مشهورند، برای ما جذاب تر می نمایاند، صنایع دستی است، دستبافته هایی که چند سالی بر سر زبان ها افتاده است، کاربافی.

قدمت کاربافی به دوران تیموری می رسد و از لحاظ پراکندگی جغرافیایی در اغلب قریب به اتفاق مناطق مرکزی ایران به ویژه در شهرستان اردکان رایج بوده است. این دست بافت سنتی به عنوان پارچه پوشاکی برای انواع چادر زنانه، چادر شب، روانداز، روتختی، پارچه های لباسی، بقچه، سفره، دستمال، حوله، پلاس، کیسه حنا کاربرد دارد.

کاربافی از فنون بافندگی سنتی و یکی از ساده ترین و در اصل گسترده ترین بخش در حوزه دست بافته است و با نامهایی چون کارتوفی، کارششوک و کارکرباس هم نام برده می شود اما اسم رایج آن کاربافی است؛ این صنعت دستی به صورت فردی در خانه بافته می شود. جدا از کارگاه های کاربافی که در شهرستان دایر است، در همه این سال ها بیشتر خانواده های اردکانی فضایی محدود از خانه خود را به کاربافی اختصاص داده اند و فضا برای سرمایه گذاری و کارآفرینی در این حوزه مهیا شده است، ولی موانعی هم وجود دارد؛ یکی از این کارآفرینان رضا کریمی است.

او متولد 1368 و ساکن اردکان است، از حدود 14 سال پیش با گروهی از جوانان در معرفی و تولید کاربافی فعالیت می کند، سخت کوش است، به قول خودش «سختی و مشقت های زندگی درس موفق بودن و موفق شدن را یاد می دهد» زندگی و نوجوانی اش را با درس خواندن و کارکردن گذرانده و اکنون در منطقه او را کارآفرین صنایع دستی می شناسند، با شوق و ذوق از هنر کاربافی می گوید از خانواده هایی که در چندین نسل پای دستگاه کاربافی مو سفید کرده اند، از مادربزرگ هایی 90 ساله تا نوه های 15 ساله اما ته ته حرف هایش کمی گله دارد و با خنده های تلخی از موانعی که جلوی راهش میگذارند، می گوید.

کریمی درباره چالش های فعالیت در حوزه صنایع دستی می گوید: هنر کاربافی در اردکان حدود 800 سال قدمت دارد، در خانواده خود ما به چند نسل قبل بر می گردد، مادربزرگم از پارچه کاربافی پشه بند درست میکرد، اصلا همه اجزا خانه شان در اتاق ها و آشپزخانه کاربافی بود، سفره نان و سبزی، پیراهن خودش و بچه هایش همه از هنر دست بافه خودش بود، کاربافی.

کارآفرین صنایع دستی به ناشناس بودن و کاربردهای نامناسب کاربافی تا 20 ساله پیش اشاره کرد و گفت: تا دو دهه پیش این هنر حتی در شهر خودمان هم مهجور بود، خانمی که برای آموزش به کارگاه ما می آمد، می گفت «راضی باشید من به همسرم گفتم کلاس میوه آرایی می روم، نگفتم کاربافی می روم، اگر می گفتم اجازه نمی داد، کاربافی را کسر شان میداند.» خیلی دردآور بود شنیدن این حرف ها. آن روزها، تعویض روغنی ها از پارچه های کاربافی را برای نظافت خودرو استفاده می کردند، این هنر در حال از بین رفتن بود، هم از نظر مواد اولیه هم از نظر وجاهت و جایگاه هنری و نگاه جامعه، هنر صنعتی که برای نیاکان ما است، غم انگیز نیست؟

کارآفرین صنایع دستی پیرامون اینکه دو دهه پیش پارچه های کاربافی برای نظافت خودرو استفاده می شدند، گفت: اکنون کاربافی ثبت ملی شده و در حال توسعه است، اما به دلیل آموزش های نادرست، استفاده از نخ بی کیفیت و نامرغوب، عدم هم خوانی رنگ و هنر، عدم تطبیق محصول با کاربرد در جامعه رشد منفی دارد.

وی افزود: بانویی مبتلا به بیماری MS بود که با مجموعه ما فعالیت می کند، از زمانی که شروع به کار کرد در این چهار سال عود کردن بیماری اش به تعویق افتاده است، زیرا در تولید و خلق اثر هنری متمرکز شده است، پزشک او معتقد بود که « او باید سالها پیش فلج میشد» اکنون از تولید کنندگان کوله پشتی با هنر کاربافی است.

کریمی گفت: از حدود 14 پیش در بخش کارآفرینی و ایجاد شبکه میان تولیدکنندگان فعالیت می کنیم، اما به دلیل نداشتن فضای کارگاهی هنوز به ما مجوز فعالیت کارگاهی نداده اند، خانه یزدی ها معمولا بزرگ است و هر خانه ای فضایی مازاد دارد، ما کارآفرین هستیم، برای هر خانواده در یک فضای چند متری می توانیم ایجاد شغل و درآمد کنیم، ما نیاز نداریم خودمان کارگاه داشته باشیم.

کارآفرین صنایع دستی اظهار داشت: در این چند سال، چند صد کارگاه کاربافی در خانه های مردم و شغل و درآمد ایجاد کردیم، اما چون فضای چند متری به نام خودمان نداریم به ما مجوز نمی دهند، این ناشی عدم شناخت مفهومی از کارآفرینی در صنایع دستی است. تاکنون هم از تبصره 18 وام نگرفتم، زمین شخصی خودم را فروختم، دستگاه کاربافی و چرخ خیاطی خریدم.

وی تا به حال تسهیلات بانکی نگرفته ام، وامی که در تبصره 18 حق ما که فعال صنایع دستی هستیم بوده است، همه چیز را منوط به مجوز فعالیت و مجوز را هم منوط به داشتن فضای کارگاهی منوط کرده اند، شبکه استارتاپی که تاسیس کردیم که نیاز به کارگاه ندارد، ما که تولید کننده نیستیم، بلکه اتصال اجزا زنجیره تولید کاربافی را فراهم کردیم.

کریمی گفت: یزد مهد نساجی ایران است، اما متاسفانه نخ به عنوان مواد اولیه کاربافی را با قیمت بالاتر می خریم، خرید یک تن نخ به صورت یک جا با خرید 100 کیلو 100 کیلو بسیار فرق دارد، گاهی این تفاوت قیمت 2 تا 2.5 برابر و چندصد میلون می شود که قطعا در قیمت تمام شده محصول تاثیر میگذرد.

وی خاطرنشان کرد: برای تنوع محصول رنگرزی مهم است، اما در رنگرزی پنبه به دلیل نبود زیرساخت مشکل داریم، اگر تسهیلات بدهند که فرآیند رنگرزی طبیعی پشم و پنبه را ایجاد کنیم، محصولات زیباتر و با کیفیت تر و کم نظیرتر تولید می کنیم. به دلیل نبود سرمایه نمی توانیم فرایند کامل رنگرزی طبیعی راه اندازی کنیم. تولید انبوه محصول طبیعی (با مواد اولیه و رنگ طبیعی) سرمایه زیادی می خواهد، این محصول در زندگی مردم کاربردهای زیادی دارد. اکنون یک محصول تابلو نقش با کاربرد رومبلی با پشم و رنگرزی طبیعی (پوست انار عقدا و زعفران به آباد) تولید می کنیم.

کریمی گفت: کاربافی در هند و ایتالیا بازار جهانی دارد، اما محصول ما با یک بیستم قیمت جهانی تولید و عرضه می شود، اگر حمایت کنند در نمایشگاه و رویدادهای هنری جهان حضور داشته باشیم سهم بیشتری در بازار محصولات کاربافی جهان برای ایران و اردکان به دست می آوریم.

کارآفرین صنایع دستی اظهار داشت: مدتی است در حوزه تولید آثار فاخر هم فعالیت داریم، تابلو نقش کاربافی تولید می کنیم، برای هر بافته قاب های فاخر چوبی طراحی می کنیم، البته تا اندازه ای حدود 5 درصد تولید شبکه ما را شامل می شود تا به محصولات کاربردی کاربافی آسیب نزند؛ این محصولات نفیس را برای مشتریان خاص که هدایای ویژه نیاز دارد تولید می کنیم، تا تقاضای این بخش از جامعه را هم تامین کنیم.

وی افزود: در طرح های آموزشی برای گروههای خاص به سازمان های حامی پیشنهاد می کنیم نه به ما بلکه به صورت مستقیم به خود هنرجو تسهیلات بدهند، ما آموزش می دهیم و خرید و فروش محصول را تضمین می کنیم، نیازسنجی بازار را ما انجام می دهیم.