کتاب مردگان عنوانی است که برای مجموعه ای از متون مصر باستان مورد استفاده قرار می گیرد

ایسنا/ براساس اخبار واصله، کتاب مردگان عنوانی است که برای مجموعه ای از متون مصر باستان مورد استفاده قرار می گیرد.

باستان شناسان تاکنون بارها موفق شده اند نسخه های مختلفی را از «کتاب مردگان» که به همراه اجساد دفن شده بودند، در مقبره های باستانی کشف کنند.

«پیتر دورمن» استاد رشته مصرشناسی در دانشگاه شیکاگو در مقاله ای نوشت: «کتاب مردگان» در حقیقت تعداد نسبتا زیادی نوشته را شامل می شود که اغلب روی طومارهای پاپیروس نوشته میشدند و در مقبره های مربوط به دوران «پادشاهی نوین مصر» (1550 پیش از میلاد تا 1070 پیش از میلاد) دفن میشدند.

«کتاب مردگان» در دوران «پادشاهی نوین مصر» به محبوبیت رسید، اما در حقیقت از «تابوت نوشته» (نوشته هایی که روی تابوت حکاکی میشدند) و هرم نوشته هایی که روی دیوارهای اهرام نقش می بستند، نشأت گرفته است. تابوت نوشته ها در دوران «پادشاهی میانه مصر» (2030 پیش از میلاد تا 1640 پیش از میلاد) محبوب بودند، این درحالی است که نخستین «هرم نوشته» در دودمان پنجم «پادشاهی کهن مصر» (2465 پیش از میلاد تا 2323 پیش از میلاد) خلق شد.

«کتاب مردگان» فصل ها یا طلسم های جداگانه ای را شامل می شود. باستان شناسان در تمام مقبره ها یک نوع نسخه واحد از «کتاب مردگان» را کشف نکرده اند، بلکه هر نسخه طلسم های مختلفی را دربرگرفته است.

«دورمن» با اشاره به اینکه هیچ یک از طومارهای «کتاب مردگان» همانند دیگری نیست، گفت: هیچ یک از کتاب ها تمامی طلسم ها را شامل نمی شود، بلکه فقط چند مورد منتخب در هر یک از آنها وجود دارد.

به گفته «دورمن» مصریان باستان به این نوشته ها «کتاب روزی که فرا می رسد» می گفتند و این عنوان نشان می دهد مصریان معتقد بودند این طلسم ها به متوفی کمک میکردند به عنوان یک روح بلند مرتبه وارد زندگی پس از مرگ شود.

«بری کمپ» استاد رشته مصرشناسی دانشگاه کمبریج در بخشی از کتاب «چطور کتاب مردگان مصریان را بخوانیم» نوشت: مصریان بر این باور بودند که این نوشته ها آنها را برای زندگی پس از مرگ آماده می کند و قدرت این را داشتند که تمام بخش های بدن فرد را برای سفر غیر مادی تسخیر کنند. براساس اعتقاد آنها «کتاب مردگان» به کمک طلسم هایش به فرد متوفی این قدرت را میداد تا در قلمرو متفاوت جهان پس از مرگ سفر موفقیت آمیزی به سمت ابدیت داشته باشد.

برخی از این طلسم ها بیش از سایرین در نسخه های مختلف «کتاب مردگان» نوشته شده اند و برخی از آنها به نحوی افسون های ضروری محسوب میشدند. یکی از این طلسم ها که امروزه به عنوان «طلسم شماره 17» شناخته می شود، به اهمیت «رع»، ایزد آفتاب و یکی از مهمترین ایزدان مصر باستان می پردازد.

در برخی از فصل های این کتاب به وقایعی که فرد متوفی ممکن است با آن روبرو شود، پرداخته شده است. از جمله آنها به مراسم «توزین قلب» میتوان اشاره کرد که در آن، اعمال خوب فرد با پَر «ماعت» ایزد عدالت مصریان باستان مقایسه می شود.

این طلسم ها اغلب مصور بودند. «جرالدین پینچ» که یک مصرشناس است در کتاب «افسانه مصری: یک مقدمه کوتاه» نوشت: تصاویر از اهمیت بسیار زیادی در مجموعه متن های خاکسپاری دوران «پادشاهی نوین» (کتاب مردگان) برخوردار بودند. بسیاری از صاحبان «کتاب مردگان» از خواندن متن های هیروگلیفی عاجز بودند اما می توانستند تصاویر پیچیده ای که خلاصه ای از مضمون طلسم ها بودند را درک کنند.

این طلسم ها برای هر جنسیتی مورد استفاده قرار می گرفتند. برای مثال، در «کتاب مردگان» طلسم ها هم برای مردان و هم برای زنان قابل استفاده بودند.

«کتاب مردگان» به عنوان متنی شناخته می شود که راهنمای مردگان است اما بجز این، از نظر مصریان باستان در موارد دیگری نیز کاربرد داشت.

«فوی اسکالف» مدیر آرشیو تحقیقاتی دانشگاه شیکاگو در گفت و گو با «لایوساینس» بیان کرد: بیشتر اوقات از «کتاب مردگان» به عنوان راهنمایی برای زندگی پس از مرگ یاد می شود، اما این متن در واقعیت کاربردهای بسیار بیشتری داشته است. شاید مهمترین کاربرد «کتاب مردگان» که فقط از طریق شواهد غیرمستقیم میتوان به آن پی برد، کمک به تسکین دادن ترس مردم از ناشناخته بودن مرگ بوده است.

علاوه بر این، مصریان مجاز بودند از طلسم های «کتاب مردگان» در زمان حیات نیز استفاده کنند.

«اسکالف» افزود: بیشتر طلسم ها برای سفر به جهان پس از مرگ طراحی نشده بودند. اغلب آنها درباره دگرگونی و تجربه های غیرمادی بودند. بسیاری از این طلسم ها دستورالعمل هایی را برای اجرا در زمین شامل می شوند که نشان می دهد این طلسم ها توسط مردم زنده هم مورد استفاده قرار می گرفتند.

مصریان بر این باور بودند که بسیاری از این طلسم ها در جهان پس از مرگ نیز کاربرد دارند. به گفته «اسکالف» برخی از این طلسم ها در نظر مصریان باستان برای هم تراز شدن با موجودیت ایزدان مورد استفاده قرار می گرفتند؛ چراکه فرد فقط در این صورت می توانست به همراه ایزدان به جهان پس از مرگ سفر کند.

بسیاری از نسخه های «کتاب مردگان» که تاکنون کشف شده است در مقبره ها قرار داشتند و احتمالا این نسخه هایی که تاکنون سالم باقی مانده اند پیش از اینکه در مقبره قرار داده شوند چندان مورد استفاده قرار نگرفته بودند.

طلسم های «کتاب مردگان» همیشه روی پاپیروس نوشته نمیشدند، بلکه گاهی اوقات روی باندپیچی های مومیایی ها نیز نوشته میشدند. این طلسم ها همچنین روی دیوارهای مقبره ها و حتی نقاب مرگ طلا «توت عنخ آمون» هم حکاکی شده بودند.

این احتمال مطرح است که طلسم ها برای افرادی که «کتاب مردگان» را در اختیار نداشتند، روخوانی میشدند. «لارا ویس» مدیر مجموعه مصری موزه ملی آثار باستانی لیدن در هلند در گفت و گو با «لایوساینس» بیان کرد: اگر کسی طومار را در مقبره نداشت، احتمالا کاهنان عالی رتبه یا اعضای خانواده این طلسم ها را در جریان مراسم خاکسپاری یا در زمان بازدید از مقبره روخوانی میکردند.

آخرین نسخه از «کتاب مردگان» در قرن اول یا دوم میلادی نوشته شده و پس از آن، مجموعه دیگری از متون خاکسپاری که با نام «کتاب تنفس» شناخته می شود، بین مردم مصر باستان به شهرت رسید.