کتاب پل بند شادروان شوشتر پلی به بلندای تاریخ در سرای افضل رونمایی شد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، کتاب پل بند شادروان شوشتر پلی به بلندای تاریخ در سرای افضل رونمایی شد.

این کتاب که پل شادروان را مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد، حاصل تلاش عبدالرحیم سوارنژاد، از نویسندگان و مفاخر ادبی شوشتر است.

پل شادروان شوشتر یا بند قیصر قدیمی ترین پل ایران و یکی از قدیمی ترین پلهای جهان و مربوط به دوران ساسانی است. این پل بند بزرگترین پل بند سنگی جهان یکی از میراث جهانی یونسکو و یکی از بخشهای سیزده گانه سیستم آبی تاریخی شوشتر است. پل شادروان شوشتر دارای 44 دهنه بوده که اکنون برخی دهانه های آن از بین رفته است. وصف ساخت این پل در شاهنامه فردوسی آمده است. فردوسی معمار پل را برانوش سپهدار اسیر شده رومی معرفی می کند که در ازای ساخت پل به او وعده آزادی داده می شود و پس از ساخت آزاد می گردد.

بند قیصر یا پل شادروان شوشتر در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 78 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. در سال 2009 نیز این پل بند به همراه 15 اثر تاریخی آبی دیگر شوشتر به صورت یکجا در نشست سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو در 26 ژوئن 2009 (پنجم تیر 1388) در شهر سویل اسپانیا با احراز معیارهای 1، 2 و 5 با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره 1315 به ثبت رسید.

پیشینه ساخت این پل بند مربوط به دوره شاپور اول ساسانی است و براساس شواهد و مدارکی به دستور وی ساخته شده است. پل بند شادروان در 300 متری جنوب بند میزان، در شمال غربی شوشتر بر روی شاخه اصلی رود کارون ساخته شده است و در حال حاضر بقایای آن در کنار پل آزادگان بچشم میخورد.

برای ساختن این پل بند مسیر رودخانه را توسط سنگهای تراش و منظم فرش کرده و به وسیله بست های فلزی به هم محکم کرده اند. شادروان به معنی فرش و بساط گرانمایه و منقش است و چون از بند میزان تا شادروان کف رودخانه را توسط سنگهای تراش منظم فرش کرده اند به شادروان معروف است. یکی از دلایل ساخت این پل بند عظیم به خاطر بالا آوردن و آرام کردن جریان آب توسط پی و پایه های پل بند شادروان و ورود آن به نهرداریون برای آبیاری مزارع میان آب بوده است.

عرض پی های پل هفت متر و عرض دهانه های آبرو آن هشت متر است و ارتفاع از تاج تا کف پل به 10 متر می رسد. در ساختمان این پل بند از سنگهای تراشیده شده که به وسیله بست های فلزی به هم مرتبط شده اند استفاده شده است. درمورد ساخت این پل گفته های بسیاری بیان شده است. از جمله اینکه برای ساختن این پل بند از نیروی 70 هزار نفری اسرای رومی که شاپور اول در جنگ با روم اسیر کرده بود، استفاده شده است. میتوان گفت این بنای عظیم از ارکان اصلی شبکه آبیاری قدیم میان آب محسوب می شود.

نویسنده کتاب «مجالس المؤمنین» در این مورد گفته است که پادشاه ساسانی پس از شکست قیصر روم اسیران رومی را به فرماندهی برانوش برای ساختن پل بند عظیمی در شوشتر مستقر کرده و در ازای آزادی آنها ساختن بند میزان را خواستار شد به گفته شاهنامه فردوسی سه سال ساختن پل بند شادروان طول کشیده است.

پل بند شادروان در دوره صفوی و حکومت فتحعلی خان حاکم شوشتر مرمت شده است. در زمان حکمرانی میرزا حشمت الدوله (نیمه دوم قرن 13 قمری) هفت چشمه ویران شده آن بازسازی شد. در سال 1311 نیز نظام السلطنه مافی قصد مرمت پل را داشته ولی به علت طغیان نتوانسته این کار را به انجام برساند. در سال 1380 خورشیدی اولین فعالیت مرمتی پل بند پس از انقلاب اسلامی صورت گرفت و 2 دهانه از پل مرمت شد.