آیا توافق ایران و عربستان آینده گردشگری کشور و مشهد را تضمین می کند؟

ایسنا/ بدنبال آخرین خبرهای واصله، این پرسش مطرح می گردد که آیا توافق ایران و عربستان آینده گردشگری کشور و مشهد را تضمین می کند؟

توافق ایران و عربستان از نظر جمعیت کثیر کارشناسان مختلف بسیار مثبت مطرح می شود که یکی از تاثیرات اساسی و مهم این توافق در بخش گردشگری است. البته بهبود روابط این 2 کشور باعث بهبود روابط با بحرین، کویت، امارات، اردن و بسیاری از کشورهای عربی دیگر نیز خواهد شد و از آنجایی که این کشورها در این مقوله از عربستان پیروی می کنند، این توافق می تواند در افزایش حضور گردشگران در ایران و بویژه مشهد مثمر باشد در نتیجه باید فرصت را غنیمت دانست و با کیفیت ترین خدمات را به عرب زبان ها ارائه کرد.

در حال حاضر پس از چند سال رکود گردشگری و پشت سرگذاشتن دوران کرونا می توانیم ظرفیت گسترده ای از گردشگران به خصوص عرب زبانان را در مشهد شاهد باشیم که باعث توسعه اقتصاد و رونق کسب و کارهایی که با رکود مواجه شدند، شود.

حسین نیکونام، رئیس انجمن حرفه ای گردشگری سلامت خراسان رضوی در خصوص بهبود روابط ایران و عربستان و تاثیر آن بر صنعت گردشگری سلامت می گوید: بازار عربستان حتما بازار خوبی برای ما فراهم خواهد کرد. عربستان تعداد قابل توجهی شیعه دارد که مشتاق زیارت و درمان هستند. همچنین در صورت بهبود روابط تنها بازار عربستان را به دست نخواهیم آورد بلکه میتوان به شهروندان کویت، امارات، بحرین، عمان و برخی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز اندیشید؛ حتی عراقی هایی که با احتیاط به ایران سفر می کردند، پس از بهبود روابط بیشتر مراجعه خواهند کرد.

وی تصریح می کند: در هر صورت بهبود روابط باعث بهبود بازار دیگر کشورها نیز خواهد شد و در صورت رفع محدودیت های سیاسی ورودی ما از کشورهای بحرین، کویت و عمان به شدت بالا خواهد رفت و این اتفاق نویدبخش روزهای خوب گردشگری سلامت در خرداد است.

فرید جواهرزاده، رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران نیز عنوان می کند: ما 7 سال پیش به دلایلی که به وجود آمد گردشگران کشورهای عرب زبان بویژه عربستان و بحرین را از دست دادیم و این امر باعث از دست رفتن بازار ما در این حوزه شد.

وی پیرامون اینکه آیا توافق ایران و عربستان آینده گردشگری کشور و مشهد را تضمین می کند؟ می گوید: بخش مهمی از هدف سفر گردشگران عرب زبان زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) و آمدن به مشهد بوده و در همان سالهای گذشته بخش عمده ای از ضریب اشغال هتلهای چهار یا پنج ستاره در مشهد را این قبیل از گردشگران پوشش می دادند.

جواهرزاده با بیان اینکه طی آمارهای مختلف در همان سال ها حدود سه میلیون زائر از عربستان و بحرین میهمان ما بودند که بخش مهمی از سفر آنها به مشهد و هتل های پرستاره بود، خاطرنشان می کند: پس از آن طی اتفاقاتی که پیش آمد و با وقفه ورود زائران به مشهد چند مشکل را شاهد بودیم که متاسفانه ظرفیت اشغال هتل های خوب ما به دلیل عدم ورود زائران عرب زبان با چالش روبرو شد و در پی جایگزینی اتباع کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس از جمله لبنان و عراق و تا حدودی عمان برآمدیم.

وی ادامه می دهد: اخبار و گزارش هایی که تاکنون شنیده می شود، نشان از این دارد که تابستان بسیار خوبی را در پیش خواهیم داشت و شاهد رونق هتل ها بویژه هتل های پرستاره خواهیم بود. ما باید این مساله را بپذیریم که تقاضای هتل از سوی زائران عرب زبان حتی ممکن است، نتواند پاسخگوی نیاز آنها باشد، چرا که تعداد هتل های پرستاره ما محدود است و ما در این زمینه با یک چالش از جمله پیدا کردن واحد اقامتی مناسب برای این دسته از زائران در تابستان سال جاری مواجه خواهیم شد.

این استاد دانشگاه اظهار می کند: علاوه بر اینکه این دسته از زائران جزو گردشگران مذهبی تلقی می شوند و هدف اصلی آنها زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) است اما چند ویژگی دیگر را نیز دنبال می کنند که میتوان به گردشگری خوراک، گردشگری سلامت، تفرجگاه های مشهد و اطراف آن، پارکهای آبی و مراکز خرید اشاره کرد که از رونق خوبی برخوردار خواهند شد و متولیان امر باید اقدامات و پیش بینی های لازم را در این زمینه انجام دهند.

جواهرزاده خاطرنشان می کند: به گمان من یکی از مهمترین عوامل توسعه اقتصاد گردشگری افزایش طول مدت اقامت گردشگران است و ما باید در این حوزه تمرکز کنیم. همچنین سازوکارهایی لازم است که این ارتقا را ایجاد و اقامت گردشگران را افزایش دهیم. هر چه ماندگاری و اقامت گردشگران در مشهد و کشور افزایش پیدا کند به طور حتم از نظر اقتصادی آورده بیشتری نیز خواهد داشت. بنابراین بخش دولتی، خصوصی، دانشگاه ها و دیگر مراکز مرتبط باید دست به دست هم دهند تا شرایط مطلوبی را برای زائران بوجود آوریم.

احمد دیناری، معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی می گوید: توافق ایران و عربستان باعث می شود در حوزه جذب سرمایه گذاری خارجی از ظرفیت این کشورها برای ایجاد تاسیسات گردشگری در استان یا مشهد استفاده کنیم، چرا که عربستان یکی از مهمترین بازارهای هدف مشهد نیز بوده است.

وی اضافه می کند: تا قبل از اینکه روابط بین این 2 کشور با مشکل مواجه شود، عربستان و بحرین بازارهای هدف اصلی گردشگری مشهد بودند. تعداد زیادی زائر از عربستان و بحرین داشتیم که به مشهد می آمدند. ویژگی خاصی که این زائران نسبت به سایر کشورهای همسایه داشتند، این بود که میانگین مثبت اقامت آنها در مشهد بسیار زیاد بود و گاهی اوقات تا 2 ماه هم به همراه خانواده در این شهر اقامت داشتند.

دیناری بیان می کند: با توجه به توافقی که انجام شده ما شاهد ورود و حضور اعراب این 2 کشور در مشهد هستیم و مطمئنا این موضوع نقطه عطفی در اقتصاد زیارت و گردشگری مشهد خواهد بود و اتفاقات خوبی در این زمینه رخ خواهد داد. همچنین تاسیسات گردشگری، سایر کسب و کارها، صنایع دستی، سوغات، گردشگری سلامت و... می توانند بهره برداری خوبی از این موقعیت داشته باشند.

وی اضافه می کند: این توافق باعث می شود در حوزه جذب سرمایه گذاری خارجی از ظرفیت این کشورها برای ایجاد تاسیسات گردشگری در استان یا مشهد استفاده کنیم، چرا که عربستان یکی از مهمترین بازارهای هدف مشهد بوده و هست و این موضوع افق روشنی را برای گردشگری مشهد ترسیم خواهد کرد.

دیناری تصریح می کند: اگر چنین اقداماتی صورت گیرد قطعا کیفیت سفر زائران در مشهد ارتقا پیدا می کند و ما مشکل خاصی در این زمینه نداریم و این ظرفیت در مشهد آماده است. با این موارد که گفته می شود تعداد هتل های پرستاره در مشهد محدود است، موافق نیستم. مشهد از معدود شهرهایی است که تعداد هتل های پرستاره زیادی دارد و قابل مقایسه با سایر شهرها نیست. اگر تنها هتل های چهار یا پنج ستاره را در نظر بگیریم، حدود 40 تا 50 هتل چهار یا پنج ستاره وجود دارد که اصلا در هیچ شهر زیارتی دیده نمی شود. زائران عرب زبان افراد خاصی هستند و به خوبی هزینه می کنند.

دیناری ادامه می دهد: سابقه حضور زائران عربستان و بحرین را در مشهد داشتیم و این تجربه ای مثبت بوده و بسیاری از واحدهای اقامتی و آژانس های مسافرتی به واسطه زائران عربستان بسیار فعال بوده اند و مطمئن هستیم به لحاظ مالی و اقتصادی دوران طلایی را برای مشهد شاهد خواهیم بود. همچنین در اقتصاد بسیاری از کسب و کارهای اطراف حرم که در حوزه سوغات فعالیت می کنند، اتفاقات خوبی رخ خواهد داد.

فرهاد دوایی، دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی می گوید: توافق ایران و عربستان، قراردادی مهم است که بر اقتصاد مشهد تاثیر زیادی خواهد داشت و باعث سفر تعداد زیادی از زائران عرب زبان به کشور ما می شود.

وی بیان می کند: در حال حاضر حدود 35 تا 40 درصد هتل ها اشغال است و این گونه نیست که کمبود داشته باشیم؛ به اندازه کافی تخت وجود دارد. بطور کلی وضعیت اقامتگاه های مشهد برای اسکان زائران خوب است و تنها مشکلات زیرساختی وجود دارد که باید برطرف شود. اگر شرایط حمل و نقل مسافران بهبود پیدا کند، قطعا هتل ها نیز با مشکل مواجه نخواهند شد.

مژگان ثابت تیموری، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی اظهار می کند: در دوره ای که حضور زائران و گردشگران عربستانی در مشهد انجام نمیشد، شرایط نامناسبی ایجاد شد و سرمایه گذاران زیرساختهای گردشگری نتوانستند خسارتی که بابت هزینه کرد توسعه از بابت اعتماد به حضور آنها متحمل شده بودند را جبران کنند، چرا که هیچ یک از گروه های گردشگری نتوانستند جایگزین شهروندان عربستانی باشند.

وی تصریح می کند: قطعا حضور زائران عربستان و تعاملی که ایجاد شده و در حال تقویت و تثبیت شرایط و تفاهمات است، تاثیر بسیار مثبتی به خصوص بر اقتصاد گردشگری خواهد داشت. در دوره ای که عربستان گردشگران و اتباع خود را به عنوان زائر و گردشگر رهسپار ایران و همچنین مشهد میکرد، هتل های چهار و پنج ستاره، هتل آپارتمان های مجلل و اقامتگاه هایی با ظرفیت بالا و لوکس که بویژه در محدوده حرم مطهر واقع بود، معمولا در اختیار این گروه از گردشگران قرار داشت.

تیموری عنوان می کند: با توجه به اینکه گردشگران عربستانی از توان مالی بالایی برخوردار هستند، با حضور این گروه از گردشگران در تفرجگاه ها و خرید از بازارها و برندهای لوکس منجر به رونق اقتصاد و بهبود بازار کسب و کار در مشهد شده بودند اما پس از اینکه حضور این گروه از زائران به مشهد کمرنگ شد، بازار مشهد به گونه ای رو به کسادی و رکود رفت. همچنین در حوزه پذیرایی و رستوران گروههای بزرگی از جمعیت گردشگران عربستانی با حضور در رستوران های لوکس و سفارش منوی غذایی گران در پرس های بزرگ، بهبود وضعیت اقتصادی در این حوزه از کسب و کارها را نیز رقم زده بود.

وی می گوید: بایستی اقدامات لازم در حوزه تامین سوغات به صورت جدی تر دنبال شود، زیرا شهروندان عربستان گردشگرانی هستند که از تمکن مالی بیشتری نسبت به گردشگران سایر کشورهای همسایه برخوردارند؛ بنابراین نیاز است که کالاهای لوکس و برندهای خاص را در مشهد داشته باشیم تا مورد پسند گردشگران عربستانی باشد، زیرا گردشگران عربستان سعودی که با خانواده به مشهد سفر می کنند، تمایل دارند ساعتهای زیادی را صرف بازارگردی و خرید کالا و سوغات کنند. در واقع این از عادت آنهاست که به دنبال خرید کالاهای لوکس و گران قیمت باشند. بنابراین لازم است فضایی خوب و سوغاتی مقبول برای زائران ارائه کنیم.

محمود مادرشاهیان، رئیس جامعه حرفه ای هتلداران خراسان رضوی اظهار می کند: در حال حاضر حضور زائران عربستان که ایجاد شده و در حال تقویت و تفاهمات است تاثیر بسیار مثبتی به خصوص در اقتصاد شهرهای زیارتی و گردشگری خواهد داشت. همچنین حضور گردشگران عربستانی به ایران، تحول بسیار زیادی را در وضع اقتصادی کشور ایجاد خواهد کرد. همچنین این رویداد یکی از دستاوردهای خوبی است که اقتصاد ما را دگرگون و تقویت خواهد کرد.

وی بیان می کند: هر زائر و گردشگری که به ایران و شهرهای زیارتی سفر می کند، 180 شغل وابسته را بوجود می آورد که این حضور منافع بسیار خوبی را بوجود خواهد آورد و وضعیت رکود اقتصادی این شغل ها بهتر خواهد شد. در دورانی که عربستان حضور داشت، بسیاری از هتل های چهار و پنج ستاره بسیار رونق داشتند و همیشه در سطح بالا بودند و اکنون که پس از سالها مجدد حضور عرب زبانان را داریم، قطعا هتل ها رونق خواهد گرفت و با افزایش سطح اشغال هتل ها وضعیت اشتغالزایی و کارآفرینی بهبهود پیدا خواهد کرد.

مادرشاهیان خاطرنشان می کند: توافق ایران و عربستان می تواند زائران زیادی را به شهرهای زیارتی خصوصا مشهد بکشاند و این امر به بیکاری جامعه کمک خواهد کرد، زیرا زمانی که زائران به مشهد مشرف می شوند، نیاز به نیروهای بیشتری برای این تعداد شغل داریم که این امر می تواند به اشتغالزایی ما کمک کند. به اعتقاد من حضور گردشگران عرب زبان در تفرجگاه ها، بازارها و خرید برندهای لوکس به رونق اقتصاد و بهبود کسب و کار در مشهد کمک خواهد کرد.

مادرشاهیان بیان می کند: وظیفه ما به عنوان میزبان، خدمت رسانی به زائران در سطح بالاست که باید بدون سوء استفاده از آنها انجام شود. هتلداران و بازاریان باید توجه کنند که نباید با گران فروشی و سوء استفاده از زائران آن ها را ناراحت کنند بلکه باید به گونه ای رفتار کنند تا دنیا به این مسئله برسد که ایران کشوری امن و مهمانپذیر است. بنابراین باید در میزبانی و خدمت گذاری به زائران عربستانی چنان خدمت کنیم که هم باعث ایجاد جذابیت برای زائران باشیم و آنها را ماندگار کنیم و هم بتوانیم رونق اقتصادی بازارها را افزایش دهیم.

جواد براتی، مدیر گروه پژوهشی اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی نیز در این خصوص میگوید: اگر ارتباطات ایران و عربستان به خوبی شکل بگیرد و فعالیت کسب و کارها رونق پیدا کند، از یک سال آینده شاهد ورود موجی از سرمایه گذاران به ایران و بخصوص مشهد خواهیم بود.

وی اظهار می کند: در گذشته نزدیک به یک درصد جمعیت عرب زبان عربستانی به ایران سفر میکرد که ورودی مستقیم آنها به ایران چندصد هزار نفر بود که عدد قابل توجهی را به خود اختصاص میداد اما پس از اینکه رابطه ایران و عربستان با مشکلاتی مواجه شد، 90 درصد ورودی ها از بین رفت و به یک دهم رسید. لزوما سفر آن یک دهم به مشهد هم برای گردشگری نبود.

براتی تصریح می کند: از میان تمام زیرساختها یا نیازهایی که گردشگر عرب احتیاج دارد، 3 موضوع در جذب زائران به مشهد بسیار مهم است که شامل حمل و نقل، اقامت و جاذبه های گردشگری می شود. به طور کلی میتوان گفت که ما در زمینه زیرساخت ها مشکلی نداریم و اگر ضعفی هم وجود دارد، قطعا می توانیم به سرعت و کمتر از 2 هفته آن را برطرف یا تقویت کنیم.

وی اضافه می کند: وضعیت کشور عربستان به گونه ای است که اقامت آنها باید حتما در هتل های 4 یا 5 ستاره باشد و از حمل و نقل هوایی استفاده کنند که این موضوعات آورده اقتصادی بسیار زیادی را برای مشهد به همراه دارد.