برگزاری پنجاه به در قزوینی ها در دولتخانه و در دل شهر توجیه منطقی ندارد

ایسنا/ براساس خبرهای بدست آمده، برگزاری پنجاه به در قزوینی ها در دولتخانه و در دل شهر توجیه منطقی ندارد.

«پنجاه به در» یکی از آئین های سنتی و منحصر بفرد قزوین است، به این صورت که در سالیان دور بویژه دوره اسلامی، هنگامی که مردم با خشکسالی روبرو می شدند، در عصر پنجاهمین روز سال از دروازه های شهر بیرون می رفتند و در مصلای قزوین با ایستادن به نماز، دستان حاجتمند خود را به آسمان اجابت گره می زدند. اما امسال در یک اقدام عجیب پس از برگزاری جلسات متعدد، مسئولان شهر تصمیم گرفتند این آئین مردمی را در داخل شهر و در فضای دولتخانه صفوی برگزار کنند.

پدربزرگم می گوید، «پنجاه به در» میراثی ترین تفریح قزوینی ها و نخستین جشن بهاری بعد از نوروز و سیزده به در است که همیشه برایشان برکت داشته؛ می پرسم، چه برکتی؟ میگوید؛ برکت صله رحم، برکت باران و برکت رزق و روزی! مردم قزوین هر سال عصر 19 اردیبهشت را مانند سیزده به در زنبیل خود را جمع کرده و خانوادگی به باغستان های سنتی شهر پناه می برند.

معمولاً سیزده به در که تمام می شود، بساط دید و بازدیدهای عید هم برچیده می شود؛ اما این داستان برای قزوینی ها تا پنجاه به در ادامه دارد و این نشان می دهد که بهار برای مردم کهن سرزمین مینودری آن هم با آب و هوای ناب و ریلی از باغستان رنگ و بویی دگر دارد. از صفا و صمیمیتی که این روز برای قزوینی ها دارد، بگذریم؛ در واقع پنجاه به در آیینی در خصوص با باران خواهی است که مردم با رفتن به مصلای شهر و خواندن نماز استسقا از خدا طلب باران و افزایش برکت و روزی می کنند.

در کنار این آیین، قزوینی ها سفره عصرانه خود را نیز در باغ های اطراف می گسترانند و خانواده خود را به صرف آش رشته و «دیماج» که یکی از غذاهای سنتی قزوین است، دعوت می کنند.

شماری از کسانی که در آیین پنجاه به در شرکت می کنند بویژه بانوان، پس از اقامه 2 رکعت نماز و دعا برای بارش باران، با چند قطعه سنگ کوچک یا مهر به سمت آب انبار می روند و نیت کنان، مهرها و سنگ هایشان را به سردر و دیوار آجری آب انبار می فشارند. برخی از اهالی بر این باورند که اگر دعایشان پذیرفته شده باشد، سنگ به دیوار می چسبد و بزودی حاجاتشان برآورده خواهد شد و گرنه بر زمین می افتد و سالی دیگر باید از راه برسد تا در این روز بار دیگر حاجاتشان را تمنا کنند.

با آنکه مردم هر سال دلهای خود را در پنجاه به در به باغستان گره می زدند و در این مکان گرد هم می آمدند، متوجه شدیم؛ حضور ماشین های سنگین در این محوطه همراه یک بنر نشان از آن دارد که این محوطه به پارکینگ تبدیل شده است و بنای نفیس قاجاری مصلی و آب انبار باغستان در میان گرد و غبار و دوده کامیونها به دست فراموشی سپرده شده است.

علیرضا خزائلی، مدیر کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان قزوین درخصوص دلیل برگزاری «پنجاه به در» داخل فضای دولتخانه صفوی می گوید: آئین پنجاه به در هر ساله در باغستان های سنتی قزوین برگزار میشد، در سال گذشته که این آیین نیز در باغستان برگزار شد با یکسری ضعف و کمبود زیرساختها مواجه بودیم. امسال نیز این نبود زیرساختهای لازم در باغستان بیش از سالهای گذشته شده است.

وی ادامه داد: با توجه به گسترش شهر به سمت شمال و تأمین نشدن زیرساختهای لازم تصمیم گرفته شد که این آئین در دولتخانه برگزار شود. از هیئت های ورزشی از جمله چوگان، تیراندازی با کمان، ورزش های بومی و محلی و همچنین ورزش های زورخانه ای دعوت کردیم تا در پنجاه به در مراسم داشته باشند و بتوانند اوقات خوشی را برای شهروندان بوجود آوردند.

این مسئول بیان کرد: برخی دستگاه های فرهنگی همچون حوزه هنری و کانون پرورش فکری و برخی تشکل های فرهنگی نظیر انجمن دوقلوها، در این روز برنامه دارند. با توجه به قهرمانی تیم فوتبال «شمس آذر» قزوین، از بازیکنان این تیم دعوت به عمل آمده تا جشن قهرمانی خود را در روز پنجاه به در برگزار کنند.

وی افزود: در بخش های مختلف دولتخانه برای اجرای برنامه های مختلف و متنوع برنامه ریزی شده است. به عنوان مثال در زمین چمن دولتخانه اجرای ورزش چوگان، در زمین آجر فرش چهار انبیا ورزش های زورخانه ای و تیرکمان و در مجاورت آن پخت آش و غذای سنتی قزوین را خواهیم داشت، در پیاده راه سبزه میدان و در جوار چهل ستون جنگ نمایشی و در نهایت نماز طلب باران را در محوطه آجرفرش برگزار می کنیم.

مدیر کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان قزوین ادامه داد: در موضوع عبور و مرور و تردد، راهنمایی و رانندگی همکاری لازم را دارد و در بحث زیرساختها و پارکینگ، تمهیدات لازم سنجیده شده است. پارکینگ هایی که در خانه هلال احمر و پشت خانه امیرکبیر قرار گرفتند، آماده سازی شده و در پارکینگ کوچه برق امکان پارک خودرو مهیا شده است.

خزائلی در پایان صحبت های خود گفت: در باغستان زیرساختهای لازم برای برگزاری پنجاه بدر نبوده و امیدواریم در دولت خانه استقبال خوبی از این مراسم شود.

در ادامه محمد حسن سلیمانی، قزوین پژوه ضمن انتقاد از تصمیم مدیریتی در خصوص جابجایی محل برگزاری پنجاه به در اظهار کرد: نفس شکرگزاری و باران خواهی چه در فرهنگ ایرانی و چه در فرهنگ سایر ملل مذهبی در بیرون از شهر صورت میگرفته است. از سالیان گذشته پنجاه به در در مصلای جنوبی باغستان برگزار میشد و امروز برگزاری این مراسم در دولتخانه و در دل شهر توجیه منطقی ندارد.

وی تصریح کرد: پنجاه به در یک آئین مردمی است و اقدام مسئولان در جابجایی محل برگزاری آن نتیجه ای جز تحریف سنت ندارد. بطور کلی نفس پنجاه به در بیرون رفتن از دروازه های شهر، حضور در مصلی و اقامه نماز در شکرگزاری یا تمنای باران بوده است.

این قزوین شناس اظهار کرد: با تمام ظرفیت هایی که دولتخانه صفوی دارد، باید گفت که این مکان اصلاً مناسب برگزاری پنجاه به در نیست، چرا که حضور مردم در دل طبیعت یعنی باغستان تمنای باران برای باغستان و همچنین حضورشان در مصلی به این آئین کهن جلا می بخشد و متأسفانه تصمیم گیری در این خصوص به دست افرادی است که نسبت به آئین ها، خواسته ها و رسوم مردم قزوین بیگانه هستند.