وضعیت وخیم و رها شده و تخلفهای آشکار در بندر باستانی خلیج فارس

ایسنا/ این خبر پیرامون وضعیت وخیم و رها شده و تخلفهای آشکار در بندر باستانی خلیج فارس برای شما نوشته شد.

سیاوش آریا، پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی درباره وضعیت بندر سیراف گفت: شهر باستانی و بسیار ارزشمند سیراف در بدترین شرایط حفاظتی و نگهداری بسر می برد. ساخت و سازهای غیرمجاز گسترده در عرصه و حریم درجه یک بناهای تاریخی و ملی شهر سیراف آینده تاریکی را برای نگین شهرهای جنوبی ایران رقم زده است. دست اندازی به بناهای ملی در بندر باستانی سیراف بیداد می کند و باید هرچه زودتر به داد آن رسید.

او در اهمیت تاریخی این شهر بندری بیان کرد: «سیراف» نامی پرآوازه در جهان باستان است. نامی به بلندای تاریخ ایران زمین. این بندر باستانی و تجاری یگانه و زیبا از اهمیت راهبردی بالایی در تاریخ دریانوردی ایران برخوردار است و در دوران اسلامی نیز زیست خود را دنبال کرده و تا چندین سده پس از فروپاشی ساسانیان رونق ویژه ای داشته و شکوفا بوده است. با این همه، امروزه «سیراف» غریب و تنها در گوشه ای روزگار را با سختی سپری می کند و در بدترین شرایط حفاظتی و نگهداری بسر می برد. بناهای تاریخی و ملی این شهر باستانی و پرآوازه مورد دست اندازی های گسترده مردم منطقه جای گرفته و ساخت و سازهای افسار گسیخته تیشه به ریشه اش زده و آن را به نابودی کشانده است.

این فعال میراث فرهنگی افزود: دریای زیبای شهر باستانی «سیراف» که باید سبب ماندگاری گردشگران و توسعه پایدار گردشگری باشد به جایگاهی برای زباله های شهری مردم منطقه و مسافران و بازدید کنندگان تبدیل شده و ساحل آن صحنه زشت و زننده ای را به نمایش گذاشته است. امروزه از هر سو و هر زاویه ای که به شهر تاریخی «سیراف» می نگرید، جز زباله و نازیبایی و ساخت و سازهای بی رویه و غیر منطقی و بدون دوراندیشی و دست اندازی های فراوان به عرصه و حریم بناهای ملی و تاریخی چیزی نمی بینید.

آریا گفت: آنچه مایه افسوس و شگفتی و آزاردهنده بوده، دست اندازی های گسترده به عرصه و حریم بناهای تاریخی و ملی شهر باستانی «سیراف» است. از آغاز ورود به شهر و در سمت راست خیابان با مجموعه خانه های اعیانی مربوط به اوایل و میانه دوره اسلامی روبرو می شویم که با شماره 23327 در تاریخ 18 شهریور 1387 خورشیدی به ثبت ملی رسیده است. با این همه، در عرصه و حریم آن ساخت و سازهای گسترده ای از گذشته انجام شده و همچنان نیز در حال انجام است که بر پایه قانون های میراث فرهنگی و ماده 560 قانون تعزیرات اسلامی مصوب سال 1375 خورشیدی تخلف بوده و جرم بشمار می آید.

او اضافه کرد: پس از مجموعه خانه های اعیانی تاریخی بسیار ارزشمند، به یک بنای کم مانندی برخورد می کنیم که امروزه آن را با نام «مسجد جامع سیراف» می شناسیم. این بنای تاریخی بی همتا در اصل روی ویرانه های یک دژ ساسانی ساخته شده و در سده های دوم و سوم هجری قمری به مسجد تغییر کاربری داده است که با شماره 6503 در تاریخ 7 مهر 1381 خورشیدی به ثبت ملی رسیده است. در سمت چپ و در حریم درجه یک و ممنوعه آن، یک مدرسه که در سال 1399 خورشیدی ساخت آن به پایان رسیده، برپا شده و حریم یادگار ملی را خدشه دار کرده و شکسته است. در سمت راست مسجد جامع سیراف نیز ساخت و سازهایی در حال انجام و کامل شدن است که در حریم درجه یک و چسبیده به عرصه بنای تاریخی آن است که تخلف بشمار می آید و باید از دنباله آن پیشگیری کرد.

این فعال میراث فرهنگی ادامه داد: انبوه زباله و آهن آلات ساختمانی در پیرامون بنای مسجد جامع سیراف، چهره زشت و نازیبا و ناخوشایندی را به نمایش گذاشته است که نشان از نبود درک و مسئولیت پذیری در میان مسئولان فرهنگی شهر دارد. از سویی، رویش انبوه گیاهان، درختچه ها و خار و خاشاک در درون بنای مسجد جامع سیراف، آن را به یک ویرانه شبیه کرده و دنباله این روند بی گمان آسیب های جدی را بر جای خواهد گذاشت.

این پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: آنچه مایه شگفتی و درخور نگرش است، تجاوز به حریم درجه یک پایگاه میراث فرهنگی بندر تاریخی سیراف است. داستان به این گونه است که از دو سال پیش، دو بنا در حریم درجه یک و چسبیده به دیوار پایگاه میراث فرهنگی بندر تاریخی سیراف ساخته شده و حریم پایگاه ملی میراث فرهنگی را خدشه دار کرده است و به گفته مسئولان پایگاه میراث فرهنگی سیراف، با پیگیری های یگان حفاظت میراث فرهنگی و طرح شکایت پس از دو سال به هیچ نتیجه ای نرسیده و دست از کار کشیده اند.

او با اشاره به تخلف های گسترده و آشکار در شهر باستانی «سیراف» با وجود قانون های شفاف و روشن میراث فرهنگی اظهار کرد: شهر کنونی سیراف در دو سه دهه گذشته و با زیر پا گذاشتن قانون های میراث فرهنگی ساخته شده و شکل گرفته و همچنان با تخلف در حال پیشرفت روزافزون و افسارگسیخته و در حریم درجه یک و ممنوعه بناهای تاریخی شهر است و نما و چشم انداز زیبای شهر باستانی و کهن «سیراف» به همراه بناهای تاریخی و تکرارناپذیری که یادگار گذشتگان و همچون امانتی در نزد ما است، رو به نابودی می رود و در آینده ای نه چندان دور از صحنه روزگار پاک خواهد شد.

باید دانست با نگرش به هوای بسیار گرم شهر سیراف و تغییر آب و هوا و اِقلیم در ایران که شتاب زیادی گرفته، تنها پیشه گردشگری و هویت فرهنگی شهر و بناهای تاریخی شهر سیراف است که می تواند برای مردم منطقه سودمند و کارآفرین باشد، اما زیاده خواهی و نابخردی سبب نابودی و خالی از سکنه شدن شهر در آینده ای نه چندان دور خواهد شد.

این کنشگر میراث فرهنگی در ادامه به وضعیت دستکندهای شهر باستانی «سیراف» در دره لیر اشاره کرد و گفت: وضعیت در دامان و دل کوه بهتر از بناهای تاریخی درون شهر نیست. سازه های دستکند، آبراهه ها و گوردخمه های ساسانی و سنگ گورهای دوران اسلامی همگی به حال خود رها شده و در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی بسر می برند. درون سازه های دستکند، آبراهه ها و گورهای اسلامی انبوهی از گیاهان و خار و خاشاک روییده است. بخشهایی از سازه های دستکند در بالای کوه بر اثر گذشت زمان و رسیدگی نکردن و نبود مرمت در حال نابودی بوده و تکه تکه شده است.

مسافران و بازدید کنندگان در نوروز امسال بدون راهنما و نگهبان و با خیال آسوده روی سازه های دستکند و آثار تاریخی در دره لیر راه می رفتند و عکسهای یادگاری می گرفتند. هر کس به هر سویی که دوست داشت و خارج از مسیر تعریف شده، برای خود بر روی آثار دستکند راه می رفت، بی آنکه احساس خطر کند، در حالی که امکان ریزش بخش هایی از کوه یا پرت شدن افراد به درون دره با درصد بسیار بالایی وجود داشت. ناگفته ها و تهدید میراث فرهنگی در دره لیر و در کوه باستانی سیراف بسیار است و در اینجا نمی گنجد.

این فعال میراث فرهنگی تاکید کرد: «سیراف» دیرزمانی است که رها شده و تخلف های میراثی در آن آشکار است و بیداد می کند. زودتر به دادش برسیم، پیش از آنکه از صفحه روزگار پاک شده و دیر شود.