قصر قند یکی از شهرستان های دیدنی سیستان و بلوچستان است

ایرنا/ براساس آخرین اخبار و گزارش های واصله، قصر قند یکی از شهرستان های دیدنی سیستان و بلوچستان است.

شالیزارها، آبشارها، درختان میوه های گرمسیری، رودخانه پر آب کاجو و تمساح پوزه کوتاه از جاذبه های مهم و دیدنی قصر قند است که نظر هر بیننده ای را به سوی خود جلب می کند.

وجود 22 رشته قنات و جاری شدن آب در دامنه ها سبب شده تا در طول سال 2 بار برنج از شالیزارهای این منطقه برداشت شود؛ رویدادی که در دیگر مناطق کشور کمتر اتفاق می افتد.

قصر قند با توجه به پیشینه تاریخی که دارد، از قدیمی ترین شهرهای جنوب شرقی سیستان و بلوچستان است بطوریکه آن را به عنوان پایتخت مکران می شناسند.

این شهرستان یکی از قطبهای ویژه کشاورزی در جنوب سیستان و بلوچستان محسوب می شود که مهمترین محصول آن خرما، برنج، انبه، لیمو ترش، لیمو شیرین، پاپایا (خربزه درختی) و موز است.

شهرستان قصر قند از شمال به بخش آهوران، از جنوب به چابهار، از خاور به شهرستان سرباز و از غرب با نیکشهر همسایه است. آنچه که قصر قند را از دیگر شهرهای سیستان و بلوچستان متمایز کرده، فراوانی آب با توجه به رودخانه های دائمی چون کاجو و قناتهاست.

از مهمترین آثار قصر قند میتوان به تپه دمبیگان مربوط به دوران اشکانی، تپه سیاه بن مربوط به پیش از تاریخ و دوران تاریخی و اسلامی، تپه کوشکک مربوط به دوران پیش از تاریخ، نقوش کنده های شمال قصر قند(کاجو)، محوطه دمبگور مربوط به دوران تاریخی و اسلامی و قلاع ساخته شده مربوط به دوران اسلامی نظیر قلعه قصر قند و قلعه بگ اشاره کرد.

قصر قند را از لحاظ صنایع دستی میتوان یکی از قطب های صنایع دستی سیستان و بلوچستان برشمرد که مهمترین آن حصیر بافی در حوزه فضل اللهی و ساربوک، سوزن دوزی در روستاهای کاجو، هیت، ساربوک و سفالگری در دو روستای هلونچکان و کلک است.

قلعه قصر قند در مرکز شهر قصر قند در قسمت شرق مسجد جامع قرار دارد که از شمال غربی و جنوب به وسیله خانه های مسکونی احاطه شده و از جهت شمال و شمال شرقی به نخلستان محدود می شود. این قلعه قدیم الایام مقر حمکرانی بوده است.

با توجه به نوشته ها و کتابهایی که در مورد مکران زمین و کرمان تالیف شده، میتوان گفت که تاریخ ساخت قلعه به دوره های قبل از صفویان باز می گردد.

بنا به روایت ریش سفیدان و آنچه در کتابهای مختلف در مورد حکمرانان قلعه قصر قند نوشته شده، بیشتر حاکمان از طایفه بلیده ایها بوده اند.

بلیده ایها از مسقط به سرزمین بلیده واقع در بین تربت مکران و پنجگور در بلوچستان پاکستان مهاجرت کرده اند، برخی عقیده دارند که بلیده ها از اعراب بوده و مدتی بین آنها اختلاف افتاده و بعدها به پاکستان مهاجرت کرده و بعد به بلوچستان ایران بازگشتند.

این قلعه بر روی تپه ای دست ساز قرار گرفته که ارتفاع آن حدود 10 متر است. ابعاد تقریبی مجموعه 100 در60 و محدوده حاکم نشین 30 در 45 متر است و ورودی قلعه در ضلع جنوبی آن بوده و حاکم نشین در قسمت شرقی و بلند تر از سایر قسمتهاست.

اتاقهایی که در ضلع غربی قلعه ساخته شده، آخرین بار از آنها به عنوان ساختمان ژاندارمری استفاده شده که مساحتی برابر 285 متر مربع دارد.

این بنا توسط حاکمان برای حکمرانی منطقه ساخته شده و پس از شکسته شدن حکومتهای محلی بازماندگان حاکمان مجبور به ترک قلعه شده اند.

این قلعه در دوازدهم بهمن 1381 با شماره 7260 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

براساس مقاله قصر قند یکی از شهرستان های دیدنی سیستان و بلوچستان است، باید بدانید که یکی دیگر از قلعه های مهم قصر قند قلعه بگ است که در روستای بگ از توابع بخش ساربوگ در فاصله 22 کیلومتری از قصر قند قرار دارد. شباهت این قلعه با قلعه قصر قند ساخت آن را به دوره صفویه نسبت می دهند.

تپه حاکم نشین در قسمت غربی این مجموعه واقع شده و مساحتی در حدود 1400 متر مربع دارد. بناهای ساخته شده در این تپه 520 متر مربع از سطح قلعه را اشغال کرده است.

پی عظیم سنگی این مجموعه مهمترین قسمت قلعه بشمار می رود که به صورت بسیار زیبا سنگ چین شده است.

این بنا دوزادهم بهمن 1381 با شماره 7259 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

کوه گت بن در مسیر جاده قصر قند به نیکشهر در فاصله 40 کیلومتری به نیکشهر قر ار دارد و قله کوه شبیه نعل اسب دیده می شود که معروف به گت است و مردم منطقه آن را به اسم گت بن و گرد کوه نیز می شناسند.
در قسمت بالای این کوه آثاری از معماری و حوض آب وجود دارد که در مواقع درگیری و جنگ لشکریان فراری در بالای آن پناه می گرفتند.

قسمت بالای کوه بصورت نعل اسب است که قسمتهای بیرونی آن مرتفع تر و دارای شیبی به طرف مرکز آن است. این شیب سبب شده که در وسط کوه یک آبراه بوجود آید و مسیر این آبراه در وسط کوه را با سنگ و ساروج سد کرده اند و حوض آبی بوجود آمده که میتوانسته مدتهای زیادی آب را در پشت خود ذخیره کند.

علاوه بر این حوض آب، حوض دیگری بطول 12 متر و عرض 3 متر و با عمق 4 الی 5 متر جهت نگهداری و ذخیره آب ساخته شده است.

باغ های میوه های گرمسیری نظیر موز، انبه، پرتغال و لیموترش در طول مسیر ورود به این شهرستان بر اهمیت این شهر می افزاید و قسمت اعظم میوه ها به دیگر نقاط سیستان و بلوچستان صادر می شود.

برداشت برنج سالی 2 بار این شهرستان را بعنوان یکی از مراکز کاشت برنج در سیستان و بلوچستان مطرح کرده است.

یکی از ظرفیت های بسیار خوب و درخشان قصر قند وجود صنایع دستی غنی و ارزشمند است که این شهر را به موزه زنده صنایع دستی در سیستان و بلوچستان میتوان شناخت.

سوزن دوزی قصر قند و نوع دوخت متمایز شیرازه به عنوان قدیمی ترین دوخت در بلوچستان از شاهکارهای زنان صنعتگر شهرستان قصر قند است.

مهمترین ویژگی شهرستان قصر قند در مقایسه با سایر شهرهای سیستان و بلوچستان این است که صنعتگران مستقیم بر روی پارچه لباس دوخت را پیاده می کنند و نیاز به الحاق ندارند.

از دیگر صنایع دستی منطقه و مهمترین صنعتی که قابل مقایسه با دیگر نمونه هایش در سیستان و بلوچستان است، هنر حصیر بافی هست. حصیر بافی جایگاه ویژه ای در زندگی مردمان این دیار دارد مواد اولیه آن از برگ درختان نخل وحشی یا داز تهیه می شود.

از صنایع خاص منطقه قصر قند که در سیستان و بلوچستان قابل توجه است و فقط در سه مرکز سراوان، قصر قند و سرباز فعال بوده، هنر سفالگریست. این هنر از زمان قدیم همچنان به شکل سنتی در قالب کوره های کوچک به شکل گودال با عمق متوسط تهیه می شود و سوخت آن هیزم است.

با توجه به مرغوبیت خاک رس روستای کلوک و هلونچکان مواد اولیه آن از خود محل تامین می شود. نقوش سفالینه ها بسیار ساده و مستقیم با انگشتان دست انجام می شود و به شکل شیار و در برخی مواقع نقوش هندسی است.

بیشترین آثار زنان هنرمند در قالب پارچ، لیوان، کوزه و بوسوج و اسباب بازی کودکان است. در این بین بوسوچ به علت مصرف بالا در منطقه بلوچستان بالاترین میزان تولید را به خود اختصاص داد.

مهمترین بازارهای هدف این هنرمندان و صنعتگران قصر قند، نیکشهر، چابهار و ایرانشهر است.

وجود کوره های ذوب فلز نشان از قدمت هنر فلز سازی در منطقه دارد. زیورآلات سنتی اغلب برای خود آرایی استفاده شده و گاه ریشه های مذهبی در منطقه دارد. هنر زیورآلات سنتی در این منطقه آمیزه ای از هنر میناکاری، مرصع کاری، منبت کاری و کنده کاری است.

این هنر در منطقه دارای بیش از 50 نمونه است که مهمترین آن گوشواره (در)، النگو (چوری)، سربند، گردنبند (کپکو)، سنجاق سینه (تاسنی) است.

از دیگر هنرهای سنتی و صنایع دستی قصر قند، هنر آهنگری است که در قالب ساخت لوازم مصرفی نظیر لوازم آشپزخانه شامل چاقو، ملاقه، دیگ و لوازم کشاورزی نظیر داس، بیل، تبر کاربرد دارد.