باغهای ایرانی مقصد گردشگران در خراسان جنوبی هستند

ایرنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر گشته، باغهای ایرانی مقصد گردشگران در خراسان جنوبی هستند.

باغ و عمارت اکبریه در این بین جایگاه خاصی دارد، چرا که به همراه هشت باغ ایرانی دیگر سال 1390 در سی و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.

باغ و عمارت اکبریه، میراث جهانی از اواخر دوران زندیه و اوایل دوره قاجار است که در انتهای خیابان معلم بیرجند درون بافت سنتی روستایی به همین نام قرار گرفته و به لحاظ کارکرد سیاسی مهمترین مجموعه حکومتی شهر بیرجند بشمار می رفته است.

براساس مقاله باغهای ایرانی مقصد گردشگران در خراسان جنوبی هستند، باید بدانید که نظام آبیاری، بهره مندی از هوای آزاد، نور و خاک در طراحی این مجموعه مانند دیگر باغ های ایرانی با برنامه ریزی بوده و آنچه در باغ اکبریه قابل تامل است، کاشت درختان کاج در مسیر جوی هاست تا سایه آن مانعی بر تبخیر آب باشد.

وجود انبوهی از درختان غیرمثمر همچون کاج با قدمتی بیش از 100 سال در کنار درختان مثمر نظیر پسته و انار همچنین درختچه هایی مانند رز، گل محمدی، بوته ها و گلهای فصلی، تنوع مطلوبی از گونه های گیاهی را پدید آورده که برای گردشگران جذاب است.

مهمترین نکته شاخص در معماری باغ اکبریه و باغ های نظیر آن که در منطقه کویری خراسان جنوبی طراحی و احداث شده، نبوغ معمار در جدال با طبیعت بیابانی منطقه است.

این ویژگی مهم استفاده بهینه از آب برای شادابی فضای سبز باغ، تعامل با محیط و چشم انداز، تنوع و تکثر در عین وحدت و حفظ سبک و نوآوری، شناخت اقلیم و تطابق امکانات با نیازهای طبیعی در ایجاد بهشتی کوچک در دل کویر را به دنبال داشته است.

باغ اکبریه با وسعت 45 هزار متر مریع است امروز دارای نوع کاربری متفاوت نسبت به زمان ساخت خود شده و دارای موزه باستان شناسی، موزه مردم شناسی، موزه فرهنگ خراسان و موزه مشاهیر است که گردشگران می توانند از آنها دیدن کنند.

چند ماه قبل مباحثی درباره مشارکت بنیاد مستضعفان در طرح احیا و بهسازی باغ اکبریه بیرجند مطرح شد که استاندار خراسان جنوبی هفتم آذر پارسال در این باره گفت: سند بهره برداری از باغ اکبریه بیرجند همچون گذشته در اختیار و نظارت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان است و به بنیاد مستضعفان واگذار نخواهد شد.

جواد قناعت افزود: قرار نیست تغییری در این بخش شکل بگیرد بلکه هدف، استفاده از توان و ظرفیت های بنیاد مستضعفان و سایر دستگاه ها برای کمک به میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان است.

باغ و عمارت رحیم آباد هم یکی از آثار تاریخی و در فهرست میراث ملی است که در منطقه ای به نام رحیم آباد در شهر بیرجند واقع شده و فاصله آن از باغ جهانی اکبریه حدود یک کیلومتر است.

این مجموعه به دلیل معماری و تزئینات میان باغ های ایرانی جایگاه ویژه ای دارد و از باغ، عمارت، انبارهای متعدد، حوضخانه، اتاق های خدمه، برج های نگهبانی و سایر بخش ها تشکیل شده است.

محوطه اصلی باغ رحیم آباد فضای سبز و دلگشاست و این باغ به سبک سایر باغ های ایرانی شامل یک خیابان اصلی و چند خیابان فرعی بوده که در طول خیابان اصلی سه حوض تعبیه شده است.

دو طرف خیابان اصلی که از شمال به جنوب امتداد دارد درختان سرو قد برافراشته و درختان باغ عمدتا شامل کاج و سپیدار و درختان مثمر مانند زردآلو و زرشک است.

باغ و عمارت تاریخی رحیم آباد بیرجند پس از حدود سه سال که در دست مرمت و بهسازی قرار داشت، خرداد سال گذشته با حضور استاندار خراسان جنوبی بازگشایی شد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی هنگام بازگشایی این بنای تاریخی گفت: بخش هایی از جمله اصطبل و فضای جنوب شرق باغ و عمارت تاریخی رحیم آباد در اختیار بنیاد مستضعفان است که درخواست داریم به میراث فرهنگی واگذار شود تا این باغ تاریخی به گذشته باشکوه خود برگردد.

هادی شاهوردی افزود: حدود سه سال این اثر در دست مرمت و بازسازی بوده که تاکنون پیشرفت خوبی داشته و آماده پذیرایی از گردشگران و مردم خراسان جنوبی است.

برای دیدن باغ و عمارت رحیم آباد که امکانات رفاهی نیز دارد، میتوان از بلوار پاسداران یا خیابان مدرس شهر بیرجند مراجعه کرد.

باغ شوکت آباد موقوفه ای با بیش از 120 سال قدمت در نزدیکی شهر بیرجند است که از گذشته به عنوان پیشانی سبز شهر مورد اقبال عموم بوده است. باغ بزرگ و میوه دار شوکت آباد و عمارت زیبای میان آن که هنرمندی معماران دوره قاجاریه را نشان می دهد در پنج کیلومتری شرق بیرجند قرار دارد.

از نظر معماری فضاهای احداث شده در باغ و عمارت شوکت آباد دارای ویژگی های خاصی هستند که در دیگر نمونه های مشابه آن کمتر میتوان یافت بطوریکه فضاسازی در این باغ با هماهنگی خاصی انجام شده است.

باغ و عمارت شوکت آباد در زمان حکمرانی امیر اسماعیل خان با مصالحی همچون آجر، خشت خام، ملات گل، کاهگل، گچ و سنگ ساخته و سال 1316 هجری قمری چهار سهم از آن وقف امور خیریه شد و بقیه سهام این باغ و عمارت توسط امیرمحمد ابراهیم خان مشهور به شوکت الملک در سال 1320 به وقف رسید.

از آنجایی که 6 دانگ باغ و عمارت شوکت آباد وقف است، در وقف نامه این مجموعه نیت های زیادی از جمله برگزاری جشن های نیمه شعبان، عزاداری ماه محرم، ماه رمضان، کمک به عتبات عالیات و کمک به طلاب قید شده است.

باغ شوکت آباد جلوه ای ویژه را به روستایی با همین نام می دهد و سالانه بسیاری از مردم استان و مسافران را برای گذران اوقات و لذت از طبیعت بکر به سوی خود فرا میخواند.

اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با همکاری اداره کل اوقاف و امور خیریه استان نسبت به آماده سازی باغ و عمارت شوکت آباد شامل مرمت استادسرا، عمارت، سرویس های بهداشتی و بخش های دیگر اقدام کرده تا برای بهره برداری عموم مردم مورد استفاده قرار گیرد.

همچنین باغ تاریخی امیرآباد بیرجند 14 هکتار مساحت داشته و مربوط به دوران زندیه است که دارای یک کوشک بوده و در گذشته برای پذیرش میهمانان استفاده میشده است.

اما باغ گلشن طبس در 270 کیلومتری غرب بیرجند و در مسیر تردد مسافران استانهای مختلف کشور بنای تاریخی متعلق به دوره افشاریه زندیه است که توسط میرحسن خان سومین حاکم طبس از سلسله خوانینی که به وسیله نادرشاه به حکومت منطقه منصوب شدند، ساخته شد و صدها درخت میوه در این باغ هشت هکتاری طبیعت کم نظیری را پدیده آورده است.

این باغ بر امتداد جریان آب چشمه های سرد و گرم که به جانب طبس می آید، شکل گرفت. آب از انتهای مجموعه وارد باغ شده و پس از آبیاری کرت ها و حرکت در جوی ها و فواره ها از زیر هشتی ساختمان سردر می گذرد و به شهر می رود.

در این باغ گونه های مختلف گیاهان سازگار با اقلیم های متفاوت آب و هوایی مانند درخت چنار که خاص مناطق سردسیر است در کنار نخل خرما دیده می شود که فقط در مناطق گرمسیری رشد می کند.

ساختمان سردر باغ گلشن در زلزله ویرانگر سال 1357 طبس به کلی از بین رفت اما مانند گذشته بازسازی شده است.

باغ گلشن طبس با شماره ثبت 1310 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.