گذر تاریخی باغ پنبه قم پهنه ای قدیمی و به یاد مانده از دوره قاجار است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، گذر تاریخی باغ پنبه قم پهنه ای قدیمی و به یاد مانده از دوره قاجار است.

گذر تاریخی باغ پنبه قم که طی سالهای گذشته دچار بهسازی و احیا شده ، مربوط به دوره قاجار است. در اواخر این دوره شهر قم به 10 محله تقسیم شده بود که یکی از این محلات، محله باغ پنبه بود.

این محله در واقع آخرین حلقه گسترش شرقی غربی شهر قم به سوی حرم حضرت معصومه بود. گواه این مطلب توسعه بازار کهنه و بازار بزرگ در همین امتداد جغرافیایی است. ضمن اینکه قسمتی از همین محله به نام کوچه نو که بعدها مستقل شد در منتهی الیه خط توسعه این دلیل را تقویت می کند. از نظر موقعیت این محله در بین خیابان 55 متری عمار یاسر و خیابان 19 دی واقع شده است. آغاز آن از چهارراه بازار و پایان آن هفت متری باجک، مسجد رضویه، عمار یاسر و منطقه عربستان است.

علت نامگذاری باغ پنبه چه بود؟

علت نامگذاری این محله به دلیل این بوده که سالها قبل در این محل پنبه کشت میشده است. بعدها در دوران ناصرالدین شاه قاجار، یکی از تاجران بزرگ و خیر قم به نام حاج علی اکبر ارباب که به القاب تاجر و پالان دوز و باغ پنبه ای هم موسوم بوده، آب انبار و مسجدی را در این محل میسازد که ساختمان قدیمی آن تا دهه شصت شمسی باقی بود که پس از تخریب، مسجد نوبنیاد کنونی جای آن ساخته می گردد. بازماندگان وی هنوز در این محل ساکن هستند. در کنار این مسجد، گذر کوچک محل واقع شده که دارای دو مغازه است. این محل دارای دو حمام به نام حمام اولیا و شاهزاده یا شازده بوده که این دو نیز در گذر زمان تخریب شده است.

کهن ترین مکان این محل بقعه بابا مسافر است که در محل باغشاه سابق و حد فاصل محله مزبور با محله مسجد آدینه بوده است. در متون صفوی از این بقعه یاد شده و تکیه ای در جوار آن قرار داشته که گویا محل تجمع عرفا و دراویش بوده است.

بسیاری از خاندان اصیل و علما و بزرگان و پهلوانان قمی از این محله برخاسته اند. تاریخچه این محله را یکی از فضلای این محل سید حسن لاجوردی به نگارش درآورده که به نظر یکی از بهترین محله نگاری های شهرهای کشور است.

میتوان گفت باغ پنبه به علت بوجود آمدن بناهای با ارزش، یکی از محله های هویتی شهر قم است که شکل گیری آن مربوط به 200 سال قبل است. باغ های قشنگ این منطقه سبب شده بود افراد به ساختن خانه در آن اشتیاق پیدا کنند و نتیجه آن خانه یزدان پناه، خانه طباطبایی ها و خانه سلامت است. همینطور این منطقه از نظر تعداد هیات های سوگواری شهرت پیدا کرده است. 190 سال قبل به منظور سوگواری اهالی باغ پنبه 80 چراغ پی سوزی بغدادی داشتند.

خانه لاجوردی نیز در این محل بود که متاسفانه اوایل دهه 90 تخریب شد. قسمت شمالی آن کار فرزندان استاد حسن معمار قمی سازنده تیمچه بزرگ بوده و همچنین این محله چندین مغازه دیگر هم از جمله بقالی و قصابی داشته که بعضی از آنها هنوز دایر هستند.