باید در قبال گردشگران و زائران امام رضا فرهنگ میزبانی به جا آورده شود

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، باید در قبال گردشگران و زائران امام رضا فرهنگ میزبانی به جا آورده شود.

محمد رحیمی خوش، یک کارشناس گردشگری اظهار کرد: میزبانی در واقع همان مهمان نوازی است؛ معادل آن هاسپیتالیتی به معنای اخلاق و رفتار خوش است اما در فرهنگ ما بیشتر بحث تجملات و پذیرایی مطرح می شود. همانطور که می دانید خود کلمه میزبان از میز به علاوه بان آمده و این میزبان بدان معناست که فردی بالای میز ایستاده که در قدیم عناوین مختلفی مانند سفره انداز، خان سالار و سپس میزبان مطرح شده که فرد آماده به خدمت بوده و از مهمانان پذیرایی می کند.

وی با بیان اینکه کشورهای اروپایی که انگلیسی زبان هستند تا حدودی در این زمینه از ما موفق تر عمل کرده اند، افزود: مفهوم هاسپیتالیتی برگردان مهمان نوازی به معنای اخلاق خوش و اخلاق مدارانه رفتار کردن است.

این استاد گردشگری و هتلداری با اشاره به اینکه الگوی فرهنگ کشورهای مختلف از همان ابتدا با ما متفاوت بوده، عنوان کرد: در گذشته برای میزبانی از مهمانان، تجملات برای ما دارای اهمیت فراوان بوده است. به عنوان مثال، خانه های قدیمی فضاهایی را به عنوان مهمانخانه داشتند که درب آن تا زمانی که مهمان وارد خانه میشد، بسته بود و تنها برای مهمانان باز میشد و میزبان مهمانخانه را برای میزبانی از مهمانان آماده میکرد.

وی پیرامون اینکه باید در قبال گردشگران و زائران امام رضا فرهنگ میزبانی به جا آورده شود، اضافه کرد: واقعیت امر این است علاوه بر اینکه باید از مهمان خود به خوبی پذیرایی کنیم، باید بدانیم که مهمان بیشتر از آنچه که به تجملات خانه نگاه کند به رفتار ما نگاه می کند که ضرب المثل «مهمان به در باز جایی نمی رود به روی باز جایی می رود» نیز به همین مورد اشاره دارد.

رحیمی خوش خاطرنشان کرد: از این جهت در فضای هاسپیتالیتی در جهان آمده که مهمان نوازی و فرهنگ میزبانی به 2 بخش کلی فرهنگ میزبانی اجتماعی و صنعت مهمان نوازی تقسیم می شود. ما در صنعت مهمان نوازی تمامی جنبه های تجملاتی، لوکس، مدرن و تشریفاتی را برای مهمان به ارمغان می آوریم. اما در بحث فرهنگ میزبانی اجتماعی نیازمند برقراری ارتباط موثر در آداب و معاشرت، الگوهای رفتاری، اخلاق خوش و روی باز هستیم و در این زمینه هر چه کمتر به بحث تجملات، فضای لوکس و غذاهای آنچنانی توجه کنیم برای مهمان، میزبانی بسیار مفید و آرامش بخش خواهد بود.

این کارشناس گردشگری بیان کرد: در فضای صنعت میزبانی به دلیل اینکه گردشگر و مهمان در مقابل خدماتی که ارائه می کند هزینه می دهد، میزبان موظف است که بهترین ها را در هر زمینه ای برای مهمانان فراهم کند و هر چه قدر هم که مهمان از خدمات ما ناراضی باشد باز هم حق با اوست. ما در عرصه بین المللی و در زمینه هاسپیتالیتی شعاری داریم که مهمان با حضور در یک مکان اقامتی، رستوران و ... در صورت اعتراض، حق کاملا با اوست. بنابراین این شعاری است که کشورهای توسعه یافته در اکثر فضاهایی که صنعت مهمان نوازی در آن حاکم است، نقش ایفا می کند.

وی با بیان اینکه مهمان نوازی اجتماعی و صنعت مهمان نوازی 2 وجه کاملا متمایز از هم هستند، گفت: صنعت مهمان نوازی در کشورهای توسعه یافته، 2 نوع خدمات رایگان و غیر رایگان را ارائه می کنند که به آنها فاکتورهای مهمان نوازی می گویند و هر کدام از این فاکتورها مولفه هایی دارد که برای آن تعریف می شود. خدمات غیر رایگان صنعت مهمان نوازی مولفه هایی مانند اقامت، غذا، نوشیدنی، سوغات و ورودی هایی که برای جاذبه های گردشگری از مهمان یا گردشگر دریافت می کنیم را شامل می شود. خدمات رایگان صنعت مهمان نوازی مولفه هایی مانند مبلمان شهری، اخلاق حرفه ای، آداب معاشرت، الگوهای رفتاری، آداب اجتماعی، امنیت و بهداشت است که در فاکتور خدمات رایگان به مهمانان ارائه می کنیم.

رحیمی خوش بیان کرد: ما در رابطه با صنعت مهمان نوازی در مشهد حدود 70 درصد موفق هستیم، به این معنا که زیرساختهای موجود در صنعت مهمان نوازی در مشهد تا این میزان قابل قبول است. همانطور که گفته شد در خدمات غیر رایگان چون واحدهای اقامتی، واحدهای غذایی و نوشیدنی، جاذبه ها و ... در مشهد خوب عمل شده است.

وی اضافه کرد: اما متاسفانه مشهد در قالب خدمات رایگان دچار ایرادهای بسیار زیادی است، به این معنا که مبلمان شهری، آداب و معاشرت، آموزش در بخش حرفه ای صنعت، الگوهای رفتاری و...به درستی انجام نمی شود، زیرا متصدیان و کارکنان صنعت در قبال انجام این خدمات هزینه ای را از مهمانان دریافت نمی کنند و ما باید در این زمینه آموزش های کاربردی را برای کارکنان صنعت و متولیان امر داشته باشیم که حتما هم باید انجام شود.

وی با بیان اینکه مراجعه کنندگان ما در هتل بیشتر افرادی از بحرین، کویت و عراق هستند، ادامه داد: در مجموعه های اقامتی کارکنان با مشکل زبان مواجه هستند. هنگامی که مهمان برای اقامت به هتل مراجعه می کند یا باید دست و پا شکسته فارسی صحبت کند و منظور خود را برساند یا مکالمه به انگلیسی انجام شود. اگر هیچ کدام از این 2 روش کارساز نباشد شخص سومی برای ترجمه نیاز است که برای مهمان این روش دردآور است. این مولفه یکی از مولفه های رایگان است که باید برای مهمانان ارائه شود که متاسفانه انجام نمی شود. این مورد یکی از موضوعات مهم در اخلاق حرفه ای است که لازمه آن آموزش است.

رحیمی خوش اضافه کرد: افرادی که در سطوح مختلف فعالیت می کنند باید آموزش ببینند با مهمانانی که زبان دیگری دارند چگونه رابطه برقرار کنند. شهر و کشوری که گردشگرپذیر است باید این پتانسیل را داشته باشد که افراد حرفه ای در صنعت مهمان نوازی زبان های مختلف را آموزش ببینند. همچنین شهروندان باید از این صنعت مهمان نوازی به روش های مختلف با مهمان و گردشگر رابطه برقرار کنند. بنابراین اصل اول در برقراری ارتباط این است که زبان کشورهای مختلف را بدانیم.

رحیمی خوش با بیان اینکه گردشگر و مهمان وظیفه ندارد که زبان ما را بداند، عنوان کرد: البته ما در مقام میزبان وظیفه داریم زبان گردشگر را متوجه شویم، زیرا ما باید عامل آسایش، رفاه و خوشحالی مهمان و گردشگر را فراهم کنیم. متاسفانه در حال حاضر شرایط به گونه ای پیش رفته که گردشگران عرب قبل از سفر به ایران و مشهد طی چند جلسه آموزش زبان فارسی می بینند و این اتفاق عیبی بزرگ از سوی ماست.

وی عنوان کرد: آموزش اولین مرحله ای است که باید به آن توجه شود. گاهی اوقات ممکن است زائران با علاقه قلبی زبان فارسی را فرا گیرند، اما برخی اوقات گردشگر مجبور است که زبان فارسی را آموزش ببیند تا بتواند نیازهای خود را به راحتی منتقل کند. در بحث آموزش استانداردهای بین المللی برای پذیرایی، استقبال، بدرقه کردن و ... وجود دارد که متاسفانه این شیوه ها را آموزش نمی دهیم.

این کارشناس گردشگری عنوان کرد: در مشهد زیرساختهای فیزیکی مانند هتلهای مجلل، رستورانها و غذاهای متنوع، جاذبه های تفریحی و زیارتی فراهم است، اما بحث آموزش و حرفه ای شدن کارکنان و مدیران در این صنعت بسیار ایراد دارد و با استانداردهای بین المللی فاصله داریم که منجربه شکایت های فراوان زائر و مهمان در مشهد می شود.

وی با بیان اینکه مهمان نوازی اجتماعی به عوام جامعه و شهروندان مشهد باز می گردد، خاطرنشان کرد: مرحله اول میزبانانی هستند که در خط مقدم صنعت مهمان نوازی قرار دارند و در این زمینه فعالیت می کنند. مرحله دوم شهروندان بومی آن شهر هستند. رسانه صوتی و تصویری باید زمینه تبلیغ فرهنگ میزبانی و اخلاق مهمان نوازی را در مشهد و دیگر شهرها به مخاطبان خود آموزش دهد. اما متاسفانه مشهد هیچ فعالیتی را آن گونه که شایسته باشد، انجام نداده است.

رحیمی خوش افزود: ممکن است برخی از شهروندان مشهدی احساس کنند که زائران باعث ترافیک، گرانی می شوند، حتی ممکن است مشکلات امنیتی و مسائل اخلاقی را بوجود آورند. شهروندان مشهدی باید توجیه شوند که توسعه این شهر تنها به دلیل حضور امام رضا (ع) و زائرانی است که به این واسطه مشرف می شوند.

وی با بیان اینکه امروز مشهد دومین کلان شهر ایران است، عنوان کرد: این شهر را پایتخت معنوی ایران می نامند. همچنین مشهد به یکی از بزرگترین مقاصد گردشگر پذیر در جهان اسلام و حتی جهان به واسطه وجود زائر تبدیل شده است. اگر زائران و گردشگران به واسطه حضور امام رضا (ع) به مشهد سفر نمی کردند اصلا شهری به این وسعت شکل نمیگرفت و توسعه پیدا نمیکرد. بنابراین در حال حاضر بخش اعظم زیرساختهای مشهد به دلیل وجود گردشگران و زائرانی است که برای زیارت امام هشتم به مشهد مشرف می شوند.

این استاد گردشگری و هتلداری تصریح کرد: متاسفانه برخی از شهروندان مشهد توجیه نیستند که اقتصاد مشهد به حضور زائران و گردشگران گره خورده است و با اقداماتی چون گران فروشی ناراحتی هایی را برای مسافران بوجود می آورند.

وی بیان کرد: مشهد پس از تهران توسعه یافته ترین شهر ایران است و حتی یکی از توسعه یافته ترین شهرهای منطقه بشمار می رود و میتوان گفت در رده بسیاری از پایتختهای توسعه یافته کشورهای منطقه قرار دارد. بنابراین دلیل این همه پیشرفت و توسعه یافتگی به دلیل رفت و آمد مهمانان امام رضا (ع) است که به این شهر سفر می کنند و منجر به بهبود اقتصاد و توسعه یافتگی شهر شده اند.

رحیمی خوش عدم آموزش درست شهروندان مشهدی را عاملی در برخورد با زائران و گردشگران دانست و تاکید کرد: رسانه های تصویری بخصوص صدا و سیما وظیفه دارند شهروندان را با آموزش و آگاهی دادن توجیه کنند تا در زمان ورود زائران به مشهد رفتار مناسبی داشته و به عبارتی میزبان خوبی برای مهمانان باشند.

وی با اشاره به اینکه اقتصاد مشهد وابسته به زائر و گردشگر است، ادامه داد: ما 2 سال کرونا را با بدترین شرایط پشت سر گذاشتیم و همه شاهد هستیم که در این دوران چقدر از کسب و کارها متوقف شد و بسیاری از افراد حتی کوچکترین مغازه ها هم به این واسطه ضرر کردند. بسیاری از مغازه های اطراف حرم، هتلها، رستورانها و...تعطیل شدند و برخی از آنها به مرز ورشکستگی رسیدند. بنابراین باید بدانیم که ما به عنوان شهروند یک شهر مذهبی وظایفی داریم و همانطور که از مهمانان خود به خوبی پذیرایی می کنیم باید در قبال گردشگران و زائران امام رضا (ع) نیز فرهنگ میزبانی را بجا آوریم.

این کارشناس گردشگری اضافه کرد: زائری که به شهر ما می آید باید با خاطری خوش مشهد را ترک کند، چرا که به شهر خود بازمی گردد و هر خوبی و بدی که از مردم این شهر دیده باشد را برای اطرافیان خود تعریف می کند. اگر تعاریف مثبت باشد که قطعا شرایط را برای مشهد بهتر خواهد کرد اما اگر از ضعف ها و برخوردهای نامناسب مردم مشهد بگوید باعث می شود مشهد زائران و گردشگران خود را از دست بدهد.

وی خاطرنشان کرد: من به عنوان مدیر یک مجموعه در برخورد با زائران و گردشگران مختلف شاهد این بوده ام که اغلب مهمانان در 60 الی 70 درصد موارد زمانی که وارد فضای گردشگر پذیر می شوند تفکر غالب آنها بر این است که نگاه میزبان به آنها از جایگاه قدرت است. این احساس باعث می شود به محض اینکه فرد با چالشی مواجه شود نسبت به میزبان بدبین خواهد شد و در نهایت ناراضی به شهر خود باز می گردد.

رحیمی خوش در خصوص راهکارهایی که باعث جذب و خوشحالی گردشگر می شود، خاطرنشان کرد: آموزش مهمترین مسئله است؛ شهروندان باید از طریق رسانه های صوتی و تصویری به خصوص صدا و سیما آموزش ها و آگاهی های لازم را دریافت کنند تا زائران و گردشگران را به چشم یک دشمن یا متخاصم نگاه نکنند. همچنین آموزش پرسنل و کارکنانی که در خط مقدم صنعت مهمان نوازی و گردشگری قرار دارند نیز برعهده بخش های تخصصی مانند وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، شهرداری، دانشگاه ها و...است.