روایتی از بازدید خبرنگاران از بافت تاریخی شیراز

ایسنا/ این خبر پیرامون روایتی از بازدید خبرنگاران از بافت تاریخی شیراز برای شما نگارش شده است.

قرار، ساعت 10 صبح چهارشنبه 26 بهمن مقابل حرم امامزاده ابراهیم (ع) بود. بازدیدی که با حضور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، مدیر روابط عمومی وزارت و مدیرکل و معاونان میراث فرهنگی استان فارس آغاز شد و در میانه راه، با پیوستن مدیرکل دفتر فنی استانداری و شهردار منطقه فرهنگی و تاریخی شیراز ادامه پیدا کرد.

یکی از مباحث طرح شده در این مسیر، طرح پیشنهادی ایجاد معبر دسترسی بین حرم امامزاده ابراهیم (ع) و بین الحرمین و اقدامات شهرداری در این راستا بود؛ ناصر رهسپار، مالک یکی از واحدهای این محدوده مدعی بود که شهرداری خواستار واگذاری بوده و یکی از اختلاف ها قیمت تعیین شده است.

رهسپار که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی همراه گروه، خانه متعلق به او واجد ارزش های تاریخی است، مدعی شد که تمایلی به فروش خانه ندارد بلکه به دنبال دریافت مجوزی برای ایجاد یک گالری هنری در این مکان است.

یاور شورای اسلامی شهر شیراز طرح موضوع تخریب واحدهای مسکونی در این محور را تکذیب و تاکید کرد که یکی دو خانه توسط مالک و حدود 15 سال پیش تخریب شده و شهرداری تنها اقدام به جمع آوری نخاله و زباله های ساختمانی کرده است.

او پیرامون روایتی از بازدید خبرنگاران از بافت تاریخی شیراز تاکید کرد که اقدامات شهرداری محدود به بهسازی محیط اعم از کفسازی، بهسازی دیواره، نورپردازی و زیباسازی بوده و هم اینک هم این اقدام ادامه دارد.

شواهد موجود از مسیر کمتر از یک کیلومتری حدفاصل بلوار سیبویه تا بین الحرمین، حاکی از بهسازی کف و دیواره ها داشت، هرچند بعضی از واحدهای مسکونی در همین مسیر طی سالهای گذشته تخریب شده بود که به گفته مصلی نژاد، شهردار منطقه بافت تاریخی فرهنگی شیراز همه این نقاط اگر در تملک شهرداری باشد به پارک محله ای تبدیل خواهد شد.

پیش از این و طی سالهای گذشته، بخشی از این معبر که به دلیل متصل کردن 2 نقطه پرترافیک به مسیری میانبر برای خودروها هم بدل شده است، به ساختمان مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر شیراز اختصاص یافته است!

براساس شواهد موجود و ادعای شماری از مالکان پلاک های مختلف، شهرداری شیراز به استناد مصوبه شورا اقدام به اعلام اخطار شفاهی یا کتبی برای واگذاری کرده است؛ هرچند شهردار منطقه تاکید داشت که هیچ پلاکی تاکنون تملک و تخریب نشده است.

از طرفی مدیرکل میراث فرهنگی فارس نیز تاکید کرد که با توجه به قرار داشتن شماری از بناهای تاریخی یا واجد ارزش تاریخی در این محور، هرگونه طرح و مصوبه ای باید با نظر این اداره کل و تائیدیه آن همراه باشد و تاکنون هیچ طرح و برنامه ای در خصوص ایجاد و تعریض معبر در محدوده مورد اشاره به آن اداره ارجاع نشده است.

مصلی نژاد، شهردار منطقه هشت شیراز گفت: شهرداری هیچ برنامه ای برای تعریض این مسیر ندارد و اعلام اخطار هم اگر انجام شده باشد تنها محدود به واحدهای مسکونی است که طبق قوانین، به دلایلی مخاطراتی برای ساکنین یا عابرین داشته باشند.

در ادامه، خبرنگاران به سمت هتل بین الحرمین هدایت شدند تا در جلسه ای ضمن شنیدن سخنان نمایندگان میراث فرهنگی، راه و شهرسازی، تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی (ع)، استانداری فارس و شهرداری شیراز، سئوالات خود را مطرح کنند.

جلسه با صحبت های مصیب امیری، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی آغاز شد؛ امیری در توضیحات خود با اشاره به اینکه در میانه دهه هفتاد محدوده ای وسیع از بافت بین حرم های مطهر در شیراز تخریب و به واحدهای تجاری و اداری و هتل تبدیل شد، گفت: این رخداد موجب ایجاد این ذهنیت شده است که هرجا بحث ساماندهی مطرح باشد، هدف تبدیل به اماکن تجاری و اداری و...است.

امیری با بیان اینکه حساسیت های امروز در زمانیکه طرح های بین الحرمین و نیکان در شیراز اجرا شد وجود نداشت، گفت: این ذهنیت که به فرض تخریب در بافت فرسوده شاهد ایجاد مجتمع های تجاری و اداری خواهیم بود، منجر به برداشت های اشتباه شده است.

امیری با یادآوری اینکه در کل پهنه 360 هکتاری بافت تاریخی فرهنگی شیراز 410 اثر ثبت شده داریم، گفت: ثبت این آثار بدون آنکه کل حریم بافت ثبت شده باشد منجر به ایجاد یک لایه حفاظتی برای بافت تاریخی شیراز شد.

او با اشاره به اینکه بافت تاریخی شیراز در مقایسه با سایر نقاط کشور کمترین میزان آسیب را داشته، گفت: قطعا رسانه ها از سر دلسوزی به موضوع تخریب بافت ورود کرده اند، اما شاید اطلاعاتشان ناقص باشد و همین امر منجر به نتیجه گیری نادرست خواهد شد.

امیری با بیان اینکه سال 89 یک محدوده 57 هکتاری در بافت شیراز برای ساماندهی تصویب شد، نام آن بافت پیرامون حرم مطهر بود و قرار نبود که این محدوده به حرم ها اضافه شود؛ بحث بر سر ساماندهی بوده و هست و معنی ساماندهی تخریب نیست، تعدد آثار ثبت شده در محدوده 360 هکتاری و حریم هر یک از این آثار به نوعی گامی برای حفاظت از بافت است.

او با بیان اینکه نباید ساماندهی محدوده 2 حرم و ایجاد یک مسیر اتصال با عنوان تخریب گسترده بافت تاریخی ارزشمند مطرح شود، گفت: در گذشته تصمیمات اشتباهی اتخاذ شد که یکی از آنها پروژه نیکان در محدوده حریم مدرسه خان بود؛ بنای مدرسه خان یک اثر ارزشمند تاریخی مربوط به دوره صفویه است.

امیری با تصریح اینکه امروز دستگاه های مختلف به جایگاهی از عقلانیت و رشد رسیده اند که اقداماتشان را با هماهنگی و تعامل بر مبنای قوانین موجود برنامه ریزی و اجرا می کنند، تاکید کرد: طی چندین سال گذشته، بواسطه رویکردهای مناسبی که ایجاد شد، شاهد ورود و همکاری مناسب سرمایه گذاران و تبدیل شمار زیادی از بناهای ارزشمند تاریخی شیراز به مراکز بومگردی و گردشگری بودیم که اثرات خوبی نیز داشته است.

او در خصوص طرح مد نظر برای اتصال بین دو حرم که در محدوده ای از بافت تاریخی شیراز تهیه شده، گفت: ذیل طرح ارائه شده از سوی مشاور، نظر پژوهشگاه قید شده که با توجه به اینکه در طرح ارائه شده هیچ یک از آثار و ابنیه ثبتی و ارزشمند در معرض تخریب نیست، به نظر می تواند مطلوب باشد.

امیری تاکید کرد که مبنای هر طرحی در محدوده بافت تاریخی نظر تخصصی میراث فرهنگی است، خاطرنشان کرد: ما تاکید داریم که تاکنون هیچ کار ناصواب و غیراصولی در محدوده این طرح پیشنهادی اجرایی نشده است و به حتم از این پس هم در محدوده بافت تاریخی شیراز انجام نخواهد شد.

معاون عمرانی و اجرایی تولیت آستان شاهچراغ (ع) نیز در این جلسه با تاکید بر اینکه حرم های مطهر همواره مظلوم واقع شده اند، گفت: در شهری نظیر شیراز، طرح های توسعه در محدوده حافظیه و زندیه هم اجرا شد اما آنقدر که بافت پیرامونی حرم رسانه ای شد، آن طرح ها نشد.

صحرائیان با بیان اینکه در سایر نقاط کشور شاهد اجرای طرح های گسترده در بافت های تاریخی بوده ایم، گفت: قطعا برای ایجاد فضای مناسب گردشگری مذهبی، نیازمند اتفاقاتی هستیم که باید در فضایی علمی و برمبنای اندیشه و قانون انجام شود.

او با بیان اینکه فضای پیرامونی حرم های مطهر به هر دلیل، امروز تبدیل به نقطه ای کانونی از آسیب های مختلف اجتماعی شده، گفت: همه مردم ایران نسبت به ائمه و اهل بیت (ع) ارادت دارند، مردم شیراز همواره شبهای دوشنبه و جمعه، مسیر بین حرم های مطهر حضرت شاهچراغ (ع) و سید علاءالدین حسین (ع) را طی می کردند و از فضای معنوی موجود بهره می بردند.

صحرائیان با تاکید براینکه تولیت آستان مطهر شاهچراغ (ع) دارای مشاوران متخصص برای انجام اقدامات مختلف است، گفت: در تاریخ سابقه نداشته که تولیت حرم با دغدغمندی اقدام به تملک و مرمت و بهسازی بناهای تاریخی و ارزشمند اطراف حرم کند. این اقدام از سوی تولیت شاهچراغ (ع) انجام شده است.

صحرائیان با بیان اینکه تولیت شاهچراغ همواره در مسیر قانون حرکت کرده، گفت: طی سالهای اخیر تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی یک سانتیمتر از فضای پیرامونی حرم را نه تملک نه تخریب نکرده است، حتی فشاری هم به هیچ فرد و دستگاهی وارد نکرده ایم.

او با بیان اینکه آنچه مطرح می شود، مربوط به سالهای قبل از 1396 است، گفت: تولیت آستان شاهچراغ (ع) براساس اسناد موجود، در دهه هفتاد نسبت به اجرای طرح بین الحرمین به این شکل و هویت که اکنون مشاهده می کنید، مخالف بوده است؛ نباید بگونه ای جلوه داد که حرم و خادمان حرم در مقابل جامعه و مردم و میراث فرهنگی قرار داده شوند.

مدیرکل راه و شهرسازی استان فارس نیز با اشاره به پیشینه اجرای طرح های عمرانی در محدوده بافت های تاریخی کشور گفت: در آن زمان چنین فضایی در جامعه وجود نداشت که رسانه و فعالان میراث فرهنگی مطالبه گری کنند، ای کاش چنین فضایی وجود داشت.

محمودرضا طالبان با اشاره به اینکه از ابتدای دهه هفتاد طرح هایی در همه شهرها اعم از شیراز، اصفهان، مشهد، تهران و...اجرایی شد که نمونه آن بین الحرمین و نیکان شیراز است، گفت: متولی این طرح ها مسکن و شهرسازی وقت بود که با ذهنیت ساماندهی آنها را اجرا کرد.

طالبان ضمن بیان اینکه طی این سالها شاهد تغییر در دیدگاه ها و تعامل بهتر بین دستگاه ها هستیم، گفت: طرح توسعه حرم در شیراز در یک محدوده 57 هکتاری تعریف و در شورای عالی شهرساز تصویب شد که 17 تا 18 هکتار آن محدوده بلافصل حرم بود.

وی با بیان اینکه طی سالهای اولیه تصویب این طرح و اوایل دهه 90 تخریب هایی در بافت تاریخی و نقاط متصل به مسجد عتیق انجام شد، گفت: در همان زمان عضو شورای شیراز بودم و موضع گیری و مخالفت کردم، در مقطع دیگری هم در خصوص اتصال خیابان 9 دی به بلوار سیبویه اعلام نظر و مخالفت کردم.

طالبان با اشاره به اینکه بیان چنین نکاتی برای مشخص شدن دیدگاه و موضع او به عنوان یک مدافع میراث فرهنگی است، گفت: این طرح در نیمه دهه 90 با موضع گیری های میراث متوقف شد تا اینکه در سفر اردیبهشت رئیس جمهور تعیین تکلیف این طرح به شورای توسعه و برنامه ریزی فارس تفویض شد.

او با اشاره به اینکه طرح پیشنهادی اولیه در خصوص اتصال بین حرم های مطهر محدوده ای با عرض حدود 170 متر را در بر میگرفت، گفت: با رایزنی و تلاش و البته همراهی تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی و استاندار فارس، طرحی در دستور کار قرار گرفت که حداکثر یک محدوده 1.3 هکتاری را در بر میگیرد.

طالبان پیرامون روایتی از بازدید خبرنگاران از بافت تاریخی شیراز خاطرنشان کرد که طرح پیشنهادی هنوز مصوب و اجرایی نشده، گفت: هنوز طراحی برای اجرای این طرح نهایی نشده و در این زمینه قطعا از نظر همه علاقمندان متخصص استفاده خواهیم کرد.

مدیرکل راه و شهرسازی فارس با بیان اینکه در طرح مد نظر، همه خانه ها و بناهای تاریخی ثبت شده و آثار ارزشمند واجد شرایط ثبت حفظ و بهسازی و مرمت می شود، گفت: برنامه، ایجاد یک میدانگاهی و معبر است و موضوع الحاق یک محدوده به حرمین شریف مطرح نیست.