مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب به خانه ای در حال احتضار تبدیل شده است

ایسنا/ براساس آخرین اخبار واصله، مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب به خانه ای در حال احتضار تبدیل شده است.

از خیابان سعادت آباد به خیابان آیت الله خوانساری وارد می شویم و از همان شروع نخستین گام، روزگار خوش صنایع دستی و هنرهای سنتی اصفهان با حضور زنده یاد احمد ادیب در ذهنمان تداعی می شود؛ اما تنها چند لحظه بعد، این تصویر شیرین در نظرمان رنگ می بازد... مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب به خانه ای در حال احتضار تبدیل شده است!

این در حالی است که دانشگاه هنر اصفهان پیشنهاد همکاری و تعامل در خصوص استفاده مجدد از مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب را در زمان مدیریت پیشین اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با آن اداره مطرح کرد و به نتیجه نرسید. پیشنهادی که هدف از آن، افزوده شدن مجموعه آموزشی ادیب به دانشگاه هنر اصفهان نبود، بلکه هدف از این تعامل، کنار هم قرار دادن ظرفیت هایی بوده است که هم در حوزه میراث فرهنگی و هم در دانشگاه هنر اصفهان وجود دارد و با هم افزایی بیشتر بین آنها می تواند بهترین استفاده را برای هر دو بخش داشته باشد.

به هر حال پیشنهاد تعامل و همکاری دانشگاه هنر اصفهان در دوره فعلی مدیریت این اداره کل نیز مطرح شده است، اما گویا ترجیح مدیران اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان این است که بناها و خانه های خاص و یا تاریخی شهر را در اختیار داشته باشند، اما به حال خود رها کنند و یک روز هم ببینیم که از خانه اثری نیست! اما باید به این مدیران تأکید کرد که اگرچه مالکیت و مدیریت مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان است اما قطعاً با تعامل و ارتباط و هماهنگی مناسب با دانشگاه هنر اصفهان می توانند فرصت های بسیار خوبی را هم برای دانشجویان و هم برای علاقمندان صنایع دستی و هنرهای سنتی و همچنین فعالان بخش خصوصی در زمینه های مرتبط با میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فراهم کنند.

متأسفانه مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب مدتهاست به حالت متروکه و مخروبه درآمده و اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان از ارتباط و تعامل با دانشگاه هنر اصفهان خودداری می کند!

محسن مصلحی، رئیس گروه کارآفرینی و ارتباط با جامعه دانشگاه هنر اصفهان میگوید: موضوع به این صورت نبود که مرکز آموزش هنرهای سنتی ادیب به دانشگاه هنر اصفهان اضافه شود، اما همانطور که همه می دانند مرحوم آقای مهندس ادیب معاون صنایع دستی وقت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان، این مرکز آموزشی را به این دلیل راه اندازی کرد که فضایی برای آموزش و ترویج صنایع دستی باشد. این مرکز فعال و پویا و بسیار قوی شروع به فعالیت کرد و تا زمانی که مرحوم ادیب در حیات بودند با خلاقیت هایی منحصر بفردی که ایشان در حوزه صنایع دستی داشتند دوره ها و برنامه های مختلفی را در این مرکز آموزشی تدارک دیدند که پی در پی برگزار میشد.

او پیرامون اینکه مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب به خانه ای در حال احتضار تبدیل شده است، افزود: در زمان مدیریت مرحوم الهیاری در اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، نصر، رئیس وقت دانشگاه هنر اصفهان پیشنهاد امضای تفاهم نامه ای همکاری را با این اداره داشتند که به نوعی هم افزایی و همکاری در حوزه آموزش های عملی را بخصوص در حوزه صنایع دستی دنبال میکرد. کلیات متن این تفاهم نامه به این صورت بود که با حضور اساتید و تجهیزات دانشگاه هنر اصفهان می توانیم با همکاری معاونت صنایع دستی و مجموعه میراث فرهنگی استان فعالیت های آموزشی جدیدی را در مرکز آموزشی ادیب شروع کنیم.

عضو هیئت علمی دانشکده پژوهش های عالی هنر و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان توضیح می دهد: من در آن زمان بخشی از این ارتباط دنبال می کردم و نیت این بود که با توجه به برگزاری دوره های آکادمیک رشته صنایع دستی در دانشگاه هنر اصفهان و به دلیل وجود رشته های مختلفی که در حوزه صنایع دستی وجود دارد با حضور اساتید فرهیخته در این رشته در دانشگاه هنر اصفهان بتوانیم بطور همزمان ضمن آموزش آکادمیک در رشته های مختلف صنایع دستی، با اساتید حرفه ای، سنتی و صاحب نام در حوزه صنایع دستی ارتباط گرفته و از علم و تجربه همزمان استفاده کنیم.

این مدرس رشته برنامه ریزی گردشگری ادامه می دهد: به نظر من نیت، نیت درستی بود؛ البته آن زمان مدیرکل میراث فرهنگی استان مرحوم الهیاری در شرایط مساعد جسمی نبودند و تصمیم گیری و اظهارنظر منوط به نظر تهران شد، اما تهران نیز به این فضا ورود نکرد و متأسفانه آقای الهیاری به رحمت خدا رفتند. بعد از آن سرپرست اداره کل میراث فرهنگی استان موضوع را از طریق تهران دنبال نمود، ولی تهران پاسخگو نبود و اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان نیز در این موضوع، تصمیم گیری مشخصی نداشت یا شاید اختیاری برای تصمیم گیری نداشت.

مدیر کل سابق اداره میراث فرهنگی استان اصفهان میگوید: این بحث دوباره در دوره مدیریت جدید توسط ریاست محترم دانشگاه هنر اصفهان مطرح شده و بطور کلی اعتقاد داریم که ما در بخشهای مختلف می توانیم با مجموعه های مختلف شهر و استان در رشته های معماری، صنایع دستی و گردشگری ارتباط داشته باشیم. دانشگاه هنر اصفهان بواسطه داشتن تخصص در حوزه میراث فرهنگی، معماری، باستان شناسی، مرمت، موزه داری و همچنین شهرسازی و با داشتن رشته های کارآفرینی و گردشگری و همینطور انواع رشته های صنایع دستی تنها دانشگاهی است که بطور مستقیم و غیرمستقیم با مجموعه فعالیت های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارتباط نزدیکی دارد.

او پیرامون اینکه مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب به خانه ای در حال احتضار تبدیل شده است، می افزاید: اغلب دانش آموختگان دانشگاه هنر اصفهان در دوره های فوق لیسانس و دکترا در رشته های شهرسازی، معماری، صنایع دستی، معماری و حتی گردشگری جز کارمندان سازمان ها و مسئولین هستند، یعنی منابع انسانی که در دانشگاه هنر اصفهان توسعه پیدا می کند و فارغ التحصیل می شود عموماً بازار کارشان چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی در سه رشته میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. در واقع دانشگاه هنر اصفهان تنها دانشگاه پیشران توسعه منابع انسانی و مرزهای دانش در بخشهای میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.

این مدرس دانشگاه میگوید: با توجه به این پتانسیل و ظرفیتی که در دانشگاه هنر اصفهان وجود دارد ما می توانیم با مجموعه هایی مانند اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همچنین شهرداری یک هم افزایی منطقی ایجاد کرده و اینرسی یا لختی و کرختی فضای موجود را به سینرژی و هم افزایی تغییر دهیم. از طرفی دانش آموختگان نیز فرصتی را برای حضور در بازار کار پیداکرده و دانشی را که به صورت تئوریک و آکادمیک آموخته اند در فضای عملی با تجربیاتی که استادکاران سنتی دارند ترکیب و تکمیل خواهند کرد؛ بنابراین یک فرصت بسیار مناسبی برای هر سه بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و بین سه دستگاه اداره کل میراث فرهنگی، شهرداری و دانشگاه هنر اصفهان فراهم خواهد شد.

عضو هیئت علمی دانشکده پژوهش های عالی هنر و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان اظهار می کند: من امیدوارم که این فضا فراهم شود و اگرچه مالکیت مجموعه آموزشی ادیب و مدیریت آن با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است، اما قطعاً با یک ارتباط و هماهنگی مناسب با مجموعه دانشگاه می توانیم فرصت های بسیار خوبی را هم برای دانشجویان و هم برای علاقمندان هنرهای سنتی فراهم کنیم که در بخش خصوصی و در زمینه های مرتبط با میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فعالیت می کنند.

ایشان اضافه می کند: مجموعه دانشگاه هنر اصفهان با در اختیار داشتن تجهیزات آزمایشگاهی بسیار عالی می تواند با تجهیز آموزشگاه ادیب فرصت مناسبی را برای عموم دانشجویان و اساتید و استادکاران و علاقمندان بخش خصوصی فراهم کند و در صورت تعامل میتوان کارگاه هایی کاملاً تخصصی و حرفه ای را در مرکز ادیب ایجاد کرد تا با اساتید سنتی در کنار اساتید علمی دانشگاه فصل جدیدی را از همکاری های مشترک شروع کرده و بتوانیم از این فرصتهای همدیگر استفاده نماییم.

رئیس گروه کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه هنر اصفهان تأکید می کند: ما هنوز هم روی این پیشنهاد هستیم و در راستای پیشنهاد داده شده قرار است نشستی با مدیرکل محترم میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان داشته باشیم و ظرفیت هایی که هم در حوزه میراث فرهنگی و هم در دانشگاه هنر اصفهان وجود دارد را کنار هم قرار دهیم و با هم افزایی بیشتر بتوانیم نهایت استفاده را برای هر دو بخش داشته باشیم. امیدوارم که این فضای همکاری در بین دانشگاه های هنر سراسر کشو و وزارت میراث فرهنگی فراهم شود و بتوانیم از این فرصت ها به خوبی استفاده کنیم.

همین موضوع را از علیرضا خواجه احمد عطاری، رئیس دانشگاه هنر اصفهان جویا می شویم. او میگوید: زمانی که من رئیس دانشکده صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان بودم مطلع شدم که عملا در مرکز آموزش هنرهای سنتی ادیب کاری انجام نمی شود، از این رو همراه با دکتر نصر، رئیس سابق این دانشگاه از مرکز ادیب بازدید کردیم، اما کسی در آنجا فعال نبود و کوره ها و وسایل نجاری و دیگر کارگاه ها بلااستفاده بودند. همان جا این صحبت را عنوان کردیم که دانشگاه در خصوص آن فضا با اداره کل میراث فرهنگی استان وارد تعامل شود؛ بطوریکه بخش های تولیدی در این مرکز برای دانشجویان راه اندازی شود یعنی فضای آموزشی، همان دانشکده های موجود باشند و کارگاه های آموزشی آنها را جدا کنیم و دانشجویان یا فارغ التحصیلان در مرکز آموزشی ادیب به ارائه یک کار جدید بپردازند.

او ادامه می دهد: متأسفانه این پیشنهاد از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان مورد موافقت قرار نگرفت چون عنوان کردند که یک شرکت خصوصی می خواهد این کار را در مرکز ادیب انجام دهد، اما همچنان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اقدام خاصی درباره این مرکز انجام نداده است.

خواجه احمد عطاری تصریح می کند: از آن زمان همچنان این درخواست را داشته ام که تعاملی بین دانشگاه هنر اصفهان و اداره کل میراث فرهنگی استان تعاملی صورت بگیرد تا دانشگاه بتواند در قالب یک قرارداد مشخص و همراه با دانشجویانش مرکز آموزشی ادیب را فعال کند؛ البته نمیتوان مدعی هم بود یا انتظاری داشت، چرا که مالکیت این مرکز در اختیار اداره کل میراث فرهنگی استان است.

همچنین رضا نصر اصفهانی، مدیر طرح، برنامه و تحول اداری دانشگاه هنر اصفهان میگوید: آن زمان که ما در خصوص استفاده از فضای مرکز آموزش هنرهای سنتی ادیب، پیشنهاد همکاری دانشگاه هنر اصفهان و اداره کل میراث فرهنگی استان را با مدیریت پیشین آن اداره مرحوم الهیاری مطرح کردیم، این مرکز در آن مقطع بلااستفاده بود همچنان که هنوز هم به همان صورت است، ضمن اینکه پیشنهاد ما نیز کاربردی بود.

او ادامه می دهد: ما به دنبال فضایی بودیم که ارتباط بین صنعت و دانشگاه را تقویت کنیم و مرکز آموزشی ادیب نیز در زمینه آموزش صنایع دستی و هنرهای سنتی شناخته شده و دارای سابقه خوبی بود که در صورت ایجاد این ارتباط و با حضور دانشجویان و سایر علاقمندان به صنایع دستی مجدداً به مرکزی فعال و زنده تبدیل میشد، ولی علی رغم بلااستفاده بودن این فضا در آن زمان و همچنین در زمان فعلی، اداره کل میراث فرهنگی استان با این موضوع همراه نبود و متأسفانه بعد از تغییر مدیریت آن اداره نیز همچنان همکاری بین دانشگاه هنر اصفهان و این اداره، رویکرد موردنظر مدیریت جدید اداره کل میراث فرهنگی استان نبوده است.

رئیس سابق دانشگاه هنر اصفهان بیان می کند: من بخاطر دارم که آن مقطع اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان در پرداخت حقوق کارکنان مرکز آموزش هنرهای سنتی ادیب نیز مشکل داشت و ما حتی به آنها اعلام کردیم که همه حقوق کارکنان را تقبل خواهیم کرد و شما فقط اجازه دهید که دانشجویان نیز در کنار سایر علاقمندان از این فضا استفاده کنند، اما نمی دانم در ذهن بعضی از کارمندان دولت چه اتفاقی می افتد که با چنین همکاری هایی مخالفت می کنند!

محمدحسین جلیلی، از بازنشستگان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز به پیشنهاد دانشگاه هنر اصفهان به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در خصوص تعامل بین این دو نهاد به منظور استفاده از مرکز آموزش هنرهای سنتی ادیب اشاره کرد، موضوعی که سرانجام نیافت و با مخالفت اداره کل میراث فرهنگی روبرو شد.

او که از هنرمندان هنر گره چینی و منبت و معرق چوب استان است، میگوید: من در سال 68 دوره کارورزی خود را در سازمان صنایع دستی اصفهان گذراندم و سال 70 در این سازمان استخدام شده و همان زمان با زنده یاد ادیب نیز آشنا شدم.

جلیلی ادامه می دهد: اداره میراث فرهنگی مجموعه ای به نام صنایع دستی نداشت و همه فعالیت آن در حوزه میراث فرهنگی انجام میشد، اما هدف این سازمان در تهران این بود که میراث فرهنگی را از جنبه میراثی صرف خارج کرده و به سمت صنایع دستی، مردم شناسی، باستان شناسی و سایر رشته های زیرمجموعه سازمان میراث فرهنگی سوق دهند که البته در زمان ریاست آقای دکتر جبل عاملی بر اداره میراث فرهنگی استان اصفهان مخالفت هایی در این خصوص صورت گرفت، اما با پیگیری هایی که مرحوم ادیب داشتند، او موفق شد که ابتدا خانه شیخ الاسلام را به یک مرکز آموزشی برای صنایع دستی و بعد به موزه نساجی تبدیل کند و مرکز آموزش صنایع دستی نیز به کارگاه تخت فولاد انتقال داده شد که بعد از فوت مرحوم ادیب به نام ایشان خوانده شد.

این هنرمند ادامه می دهد: یکی از نکات مهمی که باید اشاره کنم، این است که آن زمان فعالیت های میراثی اداره میراث فرهنگی استان به صورت امانی بود یعنی کارگاه هایی در خود داشت از جمله کارگاه گره چینی، کاشی تراشی، سنگ و سایر رشته هایی که فعالیت آنها مرتبط با مرمت ابنیه تاریخی بود، اما بعد به مرور زمان فعالیت های میراثی این اداره از جنبه امانی به سمت پیمانکاری رفت و از سوی دیگر کارکنان آن نیز بازنشسته شدند.

او تصریح می کند: در سال 86 و در سازمان میراث فرهنگی، اداره ای با نام اداره مرمت تشکیل شد تا به کسانی که از این سازمان بازنشسته می شدند و افرادی که واجد شرایط بودند گرید پیمانکاری بدهد و فعالیت های میراثی به صورت پیمانکاری انجام شود. تا آن زمان که پیمانکارها از سوی اعضای اداره مرمت انتخاب می شدند فعالیت های این حوزه به خوبی پیش می رفت، ولی بعد از اینکه که اداره مرمت منحل و به یک دفتر فنی تبدیل شد تقریباً وضعیت سازمان و اموری که به عهده پیمانکارها می گذاشتند در حدی بود که هر کس نازل ترین قیمت را پیشنهاد می داد و نفوذ بیشتری در اداره داشت می توانست طرف پیمان قرار گیرد.

جلیلی افزود: من به عنوان کارمند اداره میراث فرهنگی استان اصفهان در مجموعه آموزشی ادیب کار می کردم و در دانشگاه نیز تدریس داشتم، ولی بعد از بازنشستگی از اداره میراث فرهنگی فقط یکی از کارگاه ها (کارگاه سفال خانم شیخ زاده) در مرکز آموزشی ادیب باقی مانده بود و سازمان صنایع دستی برای سایر رشته ها بودجه ای نگذاشت و در نتیجه کلاسی برگزار نشد؛ از این رو به دانشگاه هنر اصفهان پیشنهاد دادم که موضوع تعامل با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان درباره مجموعه آموزشی ادیب را پیگیری کنند، چرا که این دانشگاه نیز درباره مکان با مشکلاتی مواجه بود.

این هنرمند اضافه می کند: در هر حال پیشنهاد دانشگاه هنر اصفهان درباره مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مطرح شد اما آن زمان اداره کل با این مسئله مخالفت کرد، چرا که احساس کرده بودند که دانشگاه می خواهد تملک مجموعه ادیب را به عهده بگیرد در صورتی که توافقی که دانشگاه تصمیم به انجام آن داشت هم حفظ نام زنده یاد ادیب بود به عنوان فردی که آن مجموعه را راه اندازی کرد و هم نوعی همکاری با سازمان میراث فرهنگی استان بشمار می رفت، به این ترتیب که با همکاری این مرکز و دانشگاه هنر اصفهان، سازمان میراث فرهنگی میتوانست برای هنرجویان پیشین خود نیز پایان دوره مشترک با دانشگاه برگزار کند. به هر حال میراث فرهنگی با این پیشنهاد موافقت نکرد و مرکز آموزشی ادیب هنوز متروکه است.

بااین وجود نورالله عبدالهی، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان میگوید: در خصوص مرکز آموزش هنرهای سنتی ادیب، موضوع همکاری این اداره با دانشگاه هنر اصفهان در دستور کار این معاونت نیست و قرار است این اداره تا سه ماه دیگر و شایدهم زودتر از آن به عنوان مرکز آموزش صنایع دستی استفاده کند!