ثبت جهانی یلدا چه منافعی برای ایران دارد؟

ایسنا/ بدنبال آخرین خبرهای بدست رسیده، این پرسش مطرح می گردد که ثبت جهانی یلدا چه منافعی برای ایران دارد؟

فرید جواهرزاده، رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران با اشاره به اهمیت ثبت جهانی یلدا در میراث ناملموس جهانی اظهار کرد: در یونسکو چند نوع ثبت جهانی در آثار میراث فرهنگی وجود دارد که میراث ناملموس مانند شب یلدا، هنر ساختن و یا نواختن عود و نوروز یک بخش با اهمیت آن بشمار می رود.

وی افزود: ما با موضوعی به نام ثبت جهانی میراث ناملموس در یونسکو مواجه هستیم که هر سال پرونده های کشورهای متقاضی ثبت آثار در کنفرانس سالانه یونسکو به رای گذاشته می شود. برخی از پرونده ها از حالت ملی فراترند که به آن پرونده های مشارکتی می گویند. پرونده های مشارکتی به صورت مشارکت با سایر کشورها ارائه و در سطح جهان به عنوان یک پرونده مشترک و برگرفته از مباحث فرهنگی چند کشور محسوب می شود.

ثبت مشترک میراث جهانی کشورها به تقویت دیپلماسی فرهنگی منجر می شود

رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران خاطرنشان کرد: زمانی که پرونده ای مشترک در یونسکو به ثبت می رسد، روابط فرهنگی کشورهای مشترک نیز تقویت می شود. ما در جهان معاصر دیپلماسی عمومی، علمی و فرهنگی داریم. ثبت میراث فرهنگی کشورها به خوبی می تواند باعث تقویت دیپلماسی فرهنگی و علمی یک ملت با سایر ملل جهان شود.

جواهرزاده پیرامون اینکه ثبت جهانی یلدا چه منافعی برای ایران دارد؟ تصریح کرد: زبان، تاریخ و پیشینه باستان شناسی ایران نشان از گستردگی قلمرو فرهنگی دارد که کشورهای بسیاری در منطقه در این قلمرو جای می گیرند. به همین دلیل است که آثار ناملموس فرهنگی که به صورت مشترک ثبت و ارائه می شود، بسیاری از کشورهای منطقه در آن نقش ایفا می کنند. این آثار از جمله یلدا و نوروز می تواند نشان دهنده مباحث فرهنگی کشورهای حوزه ایران فرهنگی باشد که چندین کشور در آن سهم و دخالت دارند. بنابراین ثبت مشترک آثار در فهرست میراث جهانی باعث تقویت ارزش ها، اشتراکات و تقویت دیپلماسی فرهنگی می شود.

وی ادامه داد: البته پرونده هایی داشته ایم که در سطح منطقه حساسیت هایی نسبت به آن وجود داشته است؛ به عنوان مثال ثبت پرونده ورزش های زورخانه ای که اخیرا به نام کشور جمهوری آذربایجان ثبت شده، باعث شد انتقاداتی از سوی ایران مطرح شود. گاهی اوقات کشورها تصمیم می گیرند که در یک پرونده با یکدیگر همراهی و همکاری کرده و در یک پرونده دیگر همکاری نکنند. این موضوع به اینکه داشته های فرهنگی ما به یغما برده شده، ارتباطی ندارد، چرا که ما در سالهای قبل پرونده ورزش پهلوانی را در ایران به ثبت رسانده بودیم.

رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران یادآور شد: در سالهای قبل کشور ارمنستان پخت نان سنتی لواش را به عنوان یک نماد فرهنگی ثبت کرد که ایران در آن زمان اعلام همکاری کرد و آن پرونده به صورت اشتراکی پیگیری و در نهایت مورد تایید یونسکو نیز قرار گرفت.

جواهرزاده اضافه کرد: بنابراین ثبت مشارکت میراث های فرهنگی در یک دوره باعث هم افزایی کشورها و ارتباطات فرهنگی بیشتر آنها می شود که می تواند برای ایران به عنوان یک جامعه فرهنگی ارزشمند بوده و پیشینه تاریخی خود را در دنیا بیش از پیش نشان دهد؛ البته می توانیم در حفظ و احیای سنن، آداب، مراسم و حتی کنش هایی پیشرو باشیم که پیش تر در قلمرو فرهنگی ایران جریان داشته و به دلایل مختلف از بین رفته و یا در حال از بین رفتن است.

وی در خصوص منافع ثبت یک آثار فرهنگی در یونسکو عنوان کرد: براساس کنوانسیون جدید یونسکو هر کشور سالانه یک پرونده در سطوح مختلف می تواند ثبت کند. اگر بتوانیم یک پرونده ثبتی یا چند پرونده به صورت مشارکتی داشته باشیم چند اتفاق رخ می دهد. در وهله نخست تعداد آثار ثبتی افزایش پیدا می کند. یکی از موضوعات مهم این است که داشته های فرهنگی هر کشور توسط یونسکو ارزیابی و جدول گذاری می شود؛ به عنوان مثال ایران در حال حاضر رتبه نهم رده بندی ثبت آثار را در اختیار دارد.

رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران بیان کرد: به دلیل انقلاب اسلامی که در سال 57 رخ داد و پس از آن درگیر جنگ تحمیلی شدیم، ثبت سالانه آثار در یونسکو برای ایرانیان حدود 24 سال مغفول ماند. حتی در سالهای اولیه نیازی نبود هر کشور فقط یک پرونده ثبتی داشته باشد و میتوانست همانند ایتالیا چند پرونده در هر سال ثبت کند. اگر در آن 24 سال چند پرونده را به ثبت جهانی می رساندیم، قطعا در حال حاضر رتبه نخست دنیا را در اختیار داشتیم، چرا که ایتالیا در حال حاضر که رتبه اول دنیا را در اختیار دارد، داشته های میراثی و فرهنگی اش به اندازه ایران نیست.

تامین منابع مالی حفظ و احیای میراث فرهنگی با ثبت جهانی آنها

جواهرزاده تصریح کرد: مزایای ثبت جهانی می تواند مصوبات علمی و عملی تمام کشورها را تامین کند. ثبت آثار در یونسکو سرمایه اجتماعی دارد و می تواند کمکهای مالی از مراکز بین المللی را دریافت کند. به عنوان مثال، پس از زلزله بم بخشی از ارگ بم را از دست دادیم اما به واسطه اینکه ارگ بم ثبت جهانی شده بود، یونسکو در بازسازی و ترمیم آن به کمک ایران آمد. بنابراین یکی از کارکردهای ثبت جهانی اعزام کارشناسان متخصص و دریافت کمک های بین المللی و وام های بلاعوض برای حفظ و احیای آثار است.

وی گفت: در سالهای اخیر نیز در سطح گردشگری کمک خوبی به ایران شده است. برای اینکه یک اثر فاخر خود را در سطح دنیا معرفی کنیم نیاز به اطلاع رسانی و آگاهی رسانی به جامعه جهانی داریم. تبلیغات و اطلاع رسانی به طور طبیعی سبب افزایش فعالیت های گردشگری می شود. گردشگران بین المللی به دلیل اینکه هویت خود را در آثار جهانی جست و جو می کنند، به بازدید از یک اثر جهانی می پردازند؛ به همین دلیل ثبت اثر جهانی مستقیما می تواند عوایدی برای توسعه گردشگری داشته باشد؛ بنابراین زمانی که گردشگران خارجی برای سفر به یک اثر جهانی ترغیب می شوند، جوامع محلی از منافع اقتصادی و معیشیت آن نیز سهم می برند.

رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران اضافه کرد: با ثبت یلدا توسط ایران علامت سوالی برای جهانیان بوجود می آید که در ادامه آن گردشگران به دنبال مشاهده این مراسم و تجربه آن از نزدیک خواهند بود. بنابراین می توانیم رویدادهایی در این حوزه ایجاد کنیم که بطور مستقیم تاثیر خوبی روی گردشگران گذاشته و به نوعی توجه مردم دنیا را به ایران جلب خواهد کرد.