رای مثبت یونسکو برای ثبت جهانی ژئوپارک طبس به عنوان سومین ژئوپارک ایران

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، رای مثبت یونسکو برای ثبت جهانی ژئوپارک طبس به عنوان سومین ژئوپارک ایران صادر شد.

علیرضا امری کاظمی، ارزیاب و عضو شورای عالی ژئوپارک های جهانی یونسکو اعلام کرد: ژئوپارک طبس به عنوان سومین ژئوپارک جهانی ایران رأی مثبت شورای عالی ژئوپارک های جهانی یونسکو را دریافت کرد.

ارزیاب بین المللی ژئوپارک های جهانی یونسکو و مشاور ژئوپارک طبس در آذر سال 1400 از ارسال پرونده درخواست عضویت ژئوپارک طبس در شبکه های ژئوپارک های جهانی یونسکو پس از چهار سال آماده سازی زیرساختهای ژئوسایت ها و آموزش خبر داده بود.

به گفته امری کاظمی؛ حکم تنفیذ ژئوپارک طبس پس از تایید هیات اجرایی یونسکو در بهار صادر می شود.

مطالعات ژئوپارک طبس از سال 1389 آغاز شده است. این ژئوپارک با مساحت 22 هزار و 771 کیلومتر مربع دارای 39 ژئوسایت است که جذابیت های زمین شناختی فرهنگی و طبیعی قابل توجهی را در خود دارد و یکی از مراکز مورد توجه خاص زمین شناسان ایران و جهان است.

ژئوپارک طبس در شمال غربی استان خراسان جنوبی و در مسیر ارتباطی جنوب و غرب به شرق و شمال شرق ایران، در منطقه ای با اقلیم بیابانی همراه با آب و هوای گرم و خشک قرار دارد. این ژئوپارک سه بخش مرکزی، دیهوک و دستگردان را در بر میگیرد. تنوع بالای پدیده های کم نظیر زمین شناسی موجب شده تا این منطقه در میان زمین شناسان به «بهشت زمین شناسی ایران» مشهور شود.

در این ژئوپارک سیر تحولات کره زمین از بیش از 540 میلیون سال پیش (پرکامبرین) تا حدود 100 میلیون سال پیش (اوایل کرتاسه) را بدون کمترین وقفه زمانی میتوان مشاهده کرد، در حالی که توالی های دوران اول زمین شناسی (پالئوزوئیک، 540 تا 250 میلیون سال پیش) آن در ایران و غرب آسیا بی نظیر است.

ژئوپارک طبس در کنار جایگاه مهم در زمین شناسی ایران، ظرفیت های زیست محیطی، تاریخی و فرهنگی را نیز در خود جای داده است. باغ گلشن به عنوان نمونه ای شاخص از باغ های ایرانی با قدمتی حدود 250 سال، امامزاده حسین بن موسی الکاظم برادر امام رضا (ع)، ارگ کهن طبس، سد کریت، طاق شاه عباسی، کال جنی و کال سر در از جمله مهمترین داشته های این ژئوپارک در کنار گونه های گیاهی و جانوری آن بحساب می آیند.

پیش از طبس و همچنین تا قبل از تایید جهانی شدن ژئوپارک ارس، قشم تنها ژئوپارک ایران و خاورمیانه محسوب میشد. ژئوپارک قشم از سال 1385 به عضویت شبکه جهانی ژئوپارک های یونسکو درآمد. در سال 1391 به دلیل ناتوانی در انجام معیارهای ثبت جهانی کارت قرمز گرفت و از این شبکه خارج شد. در سال 1396 پس از رفع معایب و اصلاح مدیریت، دوباره در شبکه ژئوپارک های یونسکو پذیرفته شد و اکنون با 2063 کیلومتر مربع یکی از باسابقه ترین ژئوپارک های غرب آسیا و خاورمیانه شناخته می شود. این ژئوپارک در جلسه شورای عالی یونسکو که شهریور 1401 در تایلند برگزار شد، کارت سبز این شورا را گرفت و در فهرست ژئوپارک های جهانی ماندگار شد.

ژئوپارک ارس که پرونده آن از سال 1387 باز شده بود، در شهریور 1401 تایید یونسکو را برای ثبت جهانی دریافت کرد که به گفته امری کاظمی، در بهار 1402 حکم آن تنفیذ خواهد شد. قلمرو ژئوپارک ارس (دومین ژئوپارک جهانی ایران) با مساحت 1670 کیلومتر مربع که دارای 31 ژئوسایت است، در محدوده جلفا در استان آذربایجان شرقی واقع شده است.

ژئوپارک ها و به عبارتی پارک های زمین شناسی (Geology Park) گستره ای از پدیده ها و میراث زمین شناسی، جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمند هستند که باید توان بالا بردن توسعه اقتصادی جوامع محلی و جلب همکاری های مردمی را داشته باشند و به صورت پایدار حفظ و مدیریت شوند. یونسکو به منظور درک دوره های زمین شناسی مناطقی را به عنوان ژئوپارک مشخص کرد. ایده تاسیس ژئوپارک در سال 1999 عملی شد.