وعده بازسازی و بهره برداری از بنای معیرالممالک یک ساله شد

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، وعده بازسازی و بهره برداری از بنای معیرالممالک یک ساله شد.

معیر الممالک خاندان بزرگی از دوران صفویه تا قاجار بودند که مسئولیت ضرب سکه را بر عهده داشتند ساکنان محله سنگلج تهران با نام این خاندان آشنا هستند. بخصوص که می دانند خانه های آنها روی زمین های باغ معیر و خرابه های عمارت اعیانی معیرالممالک ساخته شده است اصلا آنها هر روز به مسجدی می روند که از دور گنبد آجری رنگش پیداست.

مسجد و مدرسه معیرالممالک هنوز سرپاست. در میان کوچه پس کوچه های سنگلج بخصوص کوچه کیهانی، درب آهنی به روی خانه ای باز می شود که تا کسی داخلش را نبیند متوجه نمی شود اینجا بخشی از عمارت خاندان بزرگ معیرالممالک بوده است.

شاید اصلاً از اینکه در همسایگی شأن زمینی دو هزار متری خاکی و خرابه است ناخرسند هستند حتماً به این علت که نمی دانند این خرابه ها بازمانده همان عمارت اعیانی است که از آن جز تلی از خاک و ستون هایی از یک ساختمان دو طبقه، حوض وسط چیزی نمانده است.

اما حتما درختان کهنسال این خانه رفت و آمدهای حسینعلی خان معیرالممالک و دوستعلی خان نظام الدوله و پسرش را به یاد می آورند و آن زمان را که دوست محمد خان پس از ازدواج با دختر ناصرالدین شاه، بخش وسیعی از جنوب باغ را به بستگان همسرش بخشید تا در کنارش زندگی کنند. این درختان کهنسال تنها شاهدان زنده ای هستند که به یاد می آورند در دوره پهلوی چطور زمین های این عمارت تفکیک، تخریب یا به ساختمان های نو تبدیل شد.

سالهاست از وضعیت فعلی این بنا میگذرد وقت این بنا به دست وراث افتاد و خرید و فروش شد و مالک آخر قصد نوسازی داشت، درخواست او در کمیسیون تملک باغات شهرداری مطرح و در نهایت تصویب شد که شهرداری منطقه 12 این ملک را با 25 میلیارد تومان خریداری کند در دی سال 99 شهرداری منطقه 12 اعلام کرد این بنا تا بهار 1400 به عنوان بوستان مورد بهره برداری قرار می گیرد اما این اتفاق نیفتاد. حتی اعلام شد که عمارت قدیمی باغ هم بازسازی خواهد شد و اعتبارش در بودجه سال آینده نیز دیده شده است.

از آن زمان بازسازی و تبدیل این عمارت به بوستان مسکوت مانده است. حالا این پروژه به بهرام بیگی سپرده شده کسی که پیش از این پروژه بازسازی و مرمت میدان حسن آباد تهران، موزه هنرهای اسلامی اصفهان، ساختمان اسناد کل کشور در خیابان کوشک مصری و بناهای دیگر را نیز در دست داشته است.

اما حالا او در میان راهنمایان گردشگری و فعالان میراث فرهنگی و خبرنگاران میگوید که دور تا دور این عمارت را دیوار حائلی بین ساختمان های اطراف و اینجا کشیده که نمونه آن را در اصفهان به نام دیوار دایره اسقفی دیده بود به همین دلیل آن را عیناً اینجا پیاده کرده است. دیواری که در اواخر قاجار و اوایل پهلوی زده شده است. او معتقد بوده چون اینجا قرار است بوستان شود دیوار محکمی دور تا دور بنا کار کند.

تزئینات و شیروانی های خانه نشان می دهد که این بنا متعلق به دوره قاجار و اوایل پهلوی است

بهرام بیگی میگوید: شاید اینجا سرای محله شود شاید هم گلخانه ناحیه که البته بهترین آن همین است ولی در هر حال شهرداری تصمیم خواهد گرفت. از دی خاک برداری انجام شد تا کنون دو چاه کنده شده، دیوار شمالی درحال ساخت است، رفع خطر انجام شده، طرح تأسیسات آن در دست بررسی است همچنین اگر بودجه برسد، مرمت و تکمیل و بهره برداری آن دو سال طول می کشد. این بنا حدود هفت میلیارد تومان بودجه می خواهد.

مریم جلالی از راهنمایان گردشگری و فعالان انجمن سنگلج تهران گفت: اطلاعاتی که ما از این بنا داریم و آن را به معیرالممالک نسبت می دهیم براساس مطالعاتی است که دفتر توسعه محلی منطقه سنگلج براساس نقشه ها و دیتاهایی جمع آوری کرده است الزام اینکه شهرداری اینجا را تملک کند این بود که از آن باغ و عمارت معیرالممالک یک بخش کوچکی مانده است. تصاویر ساختمان هایی که از باغ عمارت معیرالممالک می بینیم، بسیار با شکوه بوده اند اما از آن بناها فقط همین باقی است.

از این بنا اسکلت دو طبقه، تنبوشه های حمام، حوض ها، گچ بری ها، شیروانی و سه پیش بخاری گچ بری شده و سالم، درختان کهنسال و اجاق، مطبخ و تنورها باقی مانده اند.

خیلی ها به این بنا، عمارت کیهانی نیز می گویند نمی دانند این نام از کجا آمده اما چون نام خیابان و کوچه های اطراف به این اسم است، بنا را هم به جای خانه معیرالممالک، کیهانی می نامند. درحالی که این نام اصالت مالکیت معیرالممالک را تحت الشعاع قرار می دهد بنابراین بهتر است این بنا به همان نام قدیم خود حتی پس از مرمت، بازسازی یا تبدیل به بوستان باقی بماند همچنان که مدرسه و محله و مسجد نیز به همین نام باقی است. همچنین هنوز مطالعات تاریخی این بنا تکمیل نشده و نیاز است که درباره املاک و بنای عمارت اصلی معیرالممالک تحقیقات بیشتری انجام شود.

بناهای اطراف عمارت معیرالممالک

اطراف این بنا خانه هایی وجود دارد که به دوره پهلوی و قاجار می رسد. احتمالاً زمانی این بناها به همین عمارت متصل بوده اند. بسیاری از این بناها اکنون به انبار تبدیل شده اند. ضمن اینکه به هر حال این بنا، عمارت اصلی معیرالممالک نبوده است چون عمارت اصلی باید با شکوه تر از این ساختمان بوده باشد. در واقع اینجا بخش هایی از یک باغ عظیم بوده است.