بررسی پارچه های ساسانی و هخامنشی با ابزار نوین و دیجیتال امکانپذیر است

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، بررسی پارچه های ساسانی و هخامنشی با ابزار نوین و دیجیتال امکانپذیر است.

سحر برهان (مسئول آزمایشگاه رنگینه علوم الیاف پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) با اشاره به آنکه در بخش حفاظت و مرمت پارچه در پژوهشکده میراث فرهنگی واحدهای مختلفی فعال است، گفت: در این مرکز آزمایش هایی بر روی پارچه ها انجام می شود تا بدانیم چه کارهایی قبل و بعد از مرمت پارچه های تاریخی و باستانی باید انجام داد.

او ادامه داد: لوپ دیجیتال و دستگاه رنگ سنج از جمله دستگاه های تخصصی ما در واحد آزمایشگاه رنگینه علوم الیاف هستند که از طریق آنها اطلاعات مفید و مهمی درخصوص پارچه ها بدست می آوریم. لوپ دیجیتال یک میکروسکوپ دیجیتال است که برای بررسی سطح پارچه بکار می رود و با امکاناتی که نرم افزار در اختیار ما میگذارد، می توانیم خصوصیات فنی پارچه از جمله ضخامت الیاف، زاویه تاب، تراکم بافت و… بدست بیاوریم.

برهان با اشاره به کارآیی بسیار زیاد دستگاه لوپ دیجیتال در تشخیص پارچه ها گفت: این روزها در موزه ملی ایران نمایشگاهی تحت عنوان مرگ در نمک برپاست و مردان نمکی در این نمایشگاه در معرض دید عموم گذاشته شده اند. این مردان نمکی ازجمله آثار باستانی ما هستند که لباس های دوران خود را برایمان به یادگار آورده اند. تمام لباس های مردان نمکی از طریق دستگاه لوپ دیجیتال مورد بررسی قرار گرفت و ویژگی های فنی، میزان تراکم بافت پارچه، نوع بافت و… پارچه ها مورد بررسی قرار گرفت و تمام این اطلاعات به ما کمک می کند تا بطور مثال، میزان پیشرفت صنعت نساجی را با توجه به خصوصیاتی که آن بافت، نخ و پارچه دارد در دوره های مختلف ارزیابی کنیم.

دستگاه رنگ سنج نیز به ما کمک می کند تا تغییرات رنگی پارچه را ارزیابی کنیم. بطور مثال، اگر پارچه ای در مقابل آفتاب دچار رنگ پریدگی شده باشد یا زرد شدگی داشته باشد یا هر نوع تغییر رنگی که به مرور زمان و با گذشت زمان و بنابر هر دلیلی روی پارچه های تاریخی ایجاد شده باشد، از طریق این دستگاه قابل تشخیص است و میزان این تغییرات بدست می آید. این دستگاه بخصوص در پارچه هایی که در لباسهایی که به منظور مردم شناسی بررسی می شوند، استفاده می شود.

مسئول آزمایشگاه رنگینه علوم الیاف پژوهشکده حفاظت و مرمت در پاسخ به این سئوال که آیا براساس بررسی های انجام شده، می دانیم که در کدام دوره تاریخی بیشترین پیشرفت را در حوزه نساجی و بافت پارچه داشتیم، گفت: دوره های مختلف تاریخی البته نه به لحاظ کاملا فنی بلکه بیشتر به لحاظ نقش و طرح و بافت بررسی شده است و هر دوره ویژگی های خاص خود را دارد. بطور مثال، در دوره صفوی شاهد بافت پارچه های خاص و مختلف از زربافت گرفته تا مخمل و… بودیم. اما از آنجا که پارچه از الیافت و ماده آلی تشکیل شده و در طول زمان از بین می رود از این رو از تمام دوره های تاریخی پارچه باقی نمانده تا مورد بررسی قرار دهیم، نمی توانیم صراحتا بگوییم که در کدام دوره تاریخی با بیشترین پیشرفت در حوزه تکنولوژی بافت روبرو بودیم.

او تاکید کرد: با توجه به آثاری که باقی مانده، دوره ساسانی از جمله دوره های درخشان به لحاظ بافندگی و تنوع پارچه هاست. در واقع پارچه ها و لباس های مردان نمکی یکی از نمونه آثار بجا مانده از آن دوران است که با بررسی آن به اطلاعات خوبی دست یافتیم.

برهان با اشاره به ویژگی های خاصی که در لباس مردان نمکی میتوان مشاهده کرد، گفت: لباس مردان نمکی، پارچه هایی با نقش های بسیار ظریف است و دوخت های جالبی دارند. بطور مثال تونیکی از دوره ساسانی در موزه نگهداری می شود که دوخت های بسیار جالبی دارد و حتی شلواری هم هست که دارای لایه های مختلف است و به لحاظ کاربردی برای کسی که در معدن کار میکرد بسیار مفید فایده بود. بطور مثال لایه های مختلف این شلوار نشان می دهد که پشم آن برای گرما، پنبه به منظور سهولت در انجام کارها و… مورد استفاده قرار گرفت. حتی نقش بسیار جالبی از بز در بافت پارچه بکار رفته و تمام این نکات را میتوان با استفاده از ابزارهای جدید شناسایی کرد.