نمایشگاه کتاب نیازمند یک ساختار درست است

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر شده، نمایشگاه کتاب نیازمند یک ساختار درست است.

مجید بدرکوهی، مدیر نشر و پخش ماهریس درباره برگزاری نمایشگاه کتاب بصورت مجازی و حضوری اظهار کرد: نفی کردن یک موضوع اصلا کار درستی نیست؛ اینکه بگوییم اصلا نمایشگاه نباشد، توزیع نباشد، کتابفروش نباشد، چنین چیزی امکان پذیر نیست، زیرا همه ظرفیت های لازم برای نشر باید وجود داشته باشد. اما مهم این است که این رویدادها و برنامه ها را چطور برگزار کنیم. طوری بتوانیم برنامه ریزی کنیم که همه حلقه های نشر را در بر بگیرد.

او با اشاره به زمان بندی فعالیت های نمایشگاه گفت: سه روز دیگر نمایشگاه شروع می شود و الان دارند غرفه ها را تحویل می دهند، آن هم نه با نشانی دقیق. ناشر برای انتقال کتابهایش باید آخرین لحظه اقدام کند و هنوز نمی تواند در لیست نشر خود آدرس غرفه را بزند. همه چیز در دقیقه 90 و با برنامه ریزی ضعیف است. همه می دانیم که قرار است نمایشگاه در این تاریخ برگزار شود، خب از یک ماه قبل این غرفه را تحویل بدهند تا ناشر فکر کند و فضایی را درست کند که مخاطب و ناشر به بهترین شکل از آن استفاده کنند.

این ناشر پیرامون اینکه نمایشگاه کتاب نیازمند یک ساختار درست است، افزود: نمایشگاه ما بیشتر یک فروشگاه بزرگ است؛ ساعت کار خسته کننده و در یک بازه زمان طولانی. نمایشگاه، فروشگاه بزرگی است که معمولا اگر حمایت باشد، اتفاقات خوبی می افتد و اگر حمایت نباشد، اتفاق خوبی نمی افتد؛ مانند نمایشگاه مجازی سری قبل که واقعا اتفاقات خوبی نیفتاد، نه خریدی بود و نه حمایتی.

او با بیان اینکه نمایشگاه صددرصد به صنف کتابفروشی و موزعان آسیب می زند، گفت: اما در عین حال در بخش کتابفروشی ها و موزعین هم معضلات بسیاری داریم. زمانی که به مشکلی برمی خوریم باید به گذشته آن موضوع هم فکر کنیم که چه اتفاقی افتاده که نیاز پیدا کردیم نمایشگاهی با این ابعاد برگزار شود. یکی از دلایل برگزاری نمایشگاه نبود خیلی از کتاب ها در کتابفروشی ها، رشد نکردن تعداد کتابفروشی ها نسبت به ناشرها و نبود امکان عرضه مناسب محصولات بود.

این فعال فرهنگی با بیان اینکه یکسری از مسائل به نشر بر میگردد، اظهار کرد: می خواهیم فضای کسب و کار را آسان کنیم بنابراین مجوز نشر را راحت در اختیار افراد قرار می دهیم و می آییم 20 هزار ناشر اضافه می کنیم. خروجی اینها را من به عنوان توزیع کننده می بینم که تقریبا با 500 ناشر بیشتر سروکار نداریم؛ بقیه کجا هستند؟ برخی از این ناشران در پروسه هایی مانند نمایشگاه کتاب فرصت عرضه کار خود را پیدا می کنند؛ در خیلی از موارد کتابهای کم محتوا که از نظر ظاهری هم بسیار بسیار بد هستند و حتی استانداردهای کوچک نشر را رعایت نمی کنند.

مخاطبان در برخی موارد این کیفیت پایین را به لحاظ ظاهری متوجه نمی شوند و به لحاظ متن نمی توانند کل کتاب را که بخوانند. کتاب را به خانه می برند و با کلی اشکالات تایپی و متنی مواجه می شوند و بدترین اتفاق این است که مخاطب از کتاب زده می شود. در مواردی فردی آمده کتاب را مثلا با گوگل ترنسلیت ترجمه و با ناشری که اسمش را هم نشنیده ایم، و مترجمی که شاید وجود نداشته یا تخصصی برای ترجمه نداشته باشد چاپ می کند و در نمایشگاه کتاب اجازه عرضه پیدا می کند، چون وزارت ارشاد کنترل محتوایی ندارد.

بدرکوهی ادامه داد: بزرگترین نقش وزارتخانه این است که ناشران را براساس کیفیت و نوع کالایی که تولید می کنند و خدماتی که به مشتری می دهند امتیازبندی کند نه براساس عنوان کتاب بدون در نظر گرفتن کیفیت محتوایی و حجم آن؛ یعنی اگر شما 10 کتاب 10 صفحه ای داشته باشید 10 عنوان کتاب خواهید داشت و به شما یک غرفه 9 متری می دهند و اگر 10 کتاب هزار صفحه ای داشته باشید همان 10 عنوان را محاسبه می کنند.

او تأکید کرد: هر بخش از ماجرای نمایشگاه منوط به یک ورودی و ساختار است و زمانی که ورودی ها و ساختارها درست نباشد، خروجی ها هم نمی تواند درست باشد. نمی توانیم همه مشکلات را گردن کسی بیندازیم و بگوییم فلان بخش مقصر است. به ساختار نیاز داریم. مثلا در نمایشگاه کتاب فرانکفورت بعد از دو هفته استراحت پس از برگزاری نمایشگاه، مقدمات نمایشگاه بعدی را آماده می کنند و یک سال قبل از برگزاری به ناشران ایمیل می دهند. نمایشگاه کتاب تهران هم باید مسئول و برنامه ریز سالانه داشته باشد، کاری با این حجم نیازمند چندین اتاق فکر در وزارت ارشاد و اتحادیه و صنف است که بعد از نمایشگاه بیایند ببینند برای سال آینده چه باید بکنند.

نمایشگاه کتاب تهران تا دقیقه آخر مشخص نبود کجاست. گاه صحبت هایی که می شود کاملا غیرمنطقی است، مطلبی را می گویند بدون اینکه نظرخواهی کنند یا از صنف بخواهند تجربیاتش را در اختیار آنها قرار دهد و یا از تجربیات کسانی که در سالهای مختلف زحمت کشیده اند استفاده کنند تا هر سال همان مشکلات تکراری را نداشته باشیم اما هر سال قبل از نمایشگاه دوباره همین داستانها را داریم و این اتفاقات وجود دارد و اجازه نمی دهند عیب هایمان را برطرف کنیم.

بدرکوهی با تأکید بر اینکه چرخه نشر مشکل دارد و مشکل مربوط به بخش خاصی نیست، اظهار کرد: واقعا مشکل اساسی داریم، سیستم درست نیست و نقشه راه درستی نداریم. برخی افراد براساس سلایق و منافع شخصی و نه منافع صنفی تصمیم گیری می کنند، همه اینها باعث می شود ما به یکدیگر آسیب بزنیم؛ برخی ناخواسته و برخی هم خواسته. من در جایگاه موزع که قرار میگیرم یکسری قوانین برای کتابفروش میگذارم، کتابفروش و ناشر شرایطی برای موزع می گذارند که به یکدیگر آسیب می زنیم . جلسات متعددی در صنف برگزار شد تا بتوانیم نظرات را به هم نزدیک کنیم، به نوع های مختلف درباره اش صحبت کردیم، کلی ساعت و وقت گذاشته شد اما خروجی ها خوب نشد.

بخش زیادی از آن هم به ساختار برمی گردد. می خواهیم در و پنجره را عوض کنیم، طبعا درست نخواهد شد، زیرا خانه ای که پی آن مشکل دارد، اگر تمام در و پنجره ها را هم دوجداره کنیم، مشکل ساختمان حل نمی شود و اتفاق خوبی برای ساختمان نمی افتد، زیرا آن مشکل زیربنایی است. ما به یک ساختار، صنف قوی تر و سیستم درست نیاز داریم تا کارها را با نظم و انضباط پیش ببریم.

او با اشاره به فاصله بین غرفه ها و راهرو در نمایشگاه امسال گفت: امسال فضای نمایشگاهی کمتر است و مشکل داریم. من از متراژ غرفه ام به شدت ناراحت هستم، زیرا نمی توانم کالاهایم را ببرم. به دوستانم گفتم در حد چند جلد از هر عنوان کتاب را ببریم زیرا فضایی نداریم که کتاب ها را ارائه دهیم و مشکلات فراوان است اما می شود با مدیریت درست یکسری کار کرد، نمی گویم به کسی غرفه بدهند و به کس دیگری ندهند بلکه ساختار واقعی یک ناشر مشخص شود.

مثلا می بینیم به اسم انتشارات فلان غرفه ای دریافت کرده اند اما پنج عنوان کتاب آورده اند. قطعا پنج عنوان کتاب ثبت نکرده اند و تعداد بیشتر بوده است، اما بعد می گویند کتابهایمان چاپش تمام شده است. اگر ناشر به هر دلیلی نتوانسته کتابهایش را به نمایشگاه برساند نباید به آن میزان غرفه بگیرد و ناشر دیگری هم جا نداشته باشد کتابهایش را بچیند. این مشکلات وجود دارد و باید برنامه ریزی ها دقیق تر شود.

این ناشر همچنین درباره تجربه خود از نمایشگاه مجازی کتاب توضیح داد: مرحله دوم اصلا خوب نبود. یکبار انجام شد که متوسط بود. عیب بزرگ این بود که هزینه پست برعهده ناشر بود و ناشر علاوه بر آن باید 20 درصد هم تخفیف میداد. اگر کتاب ها را فرستادم چون در مقابل مخاطب مسئول بودم اما واقعا بی انصافی بود؛ مثلا کتابی 30 هزار تومان بود که با 20 درصد تخفیف می شد 24 هزار تومان، 10 هزار تومان پول پاکت و 14 هزار تومان هزینه پست که میشد 24 هزار تومان.

در واقع هرچه کتاب های زیر 100 هزار تومان فروختیم، تقریبا هدیه بود و ما از این بابت به مشکل برخوردیم. من به عنوان خریدار در نمایشگاه مجازی شرکت نکردم و عیب و ایرادهای آن را نمیدانم اما در برهه ای که کرونا بود و نمیشد هیچ کاری کرد، نمایشگاه مجازی تنها راهکار بود. مرحله اول تقریبا خوب بود. اما در دوره دوم فروش خیلی کم بود، عدد ناچیزی که بهتر بود درگیر نمی شدیم. البته تجربیات متفاوت است. باید ببینیم این دفعه چگونه خواهد بود.