مغفول ماندن ظرفیت های گردشگری ادبی اصفهان

خبرگزاری مهر/ براساس آخرین گزارش های منتشر شده، موضوع مغفول ماندن ظرفیت های گردشگری ادبی اصفهان مطرح شد.

گردشگری ادبی یکی از انواع گردشگری در سطح دنیا است که طرفداران خود را دارد. این جنس از گردشگری در قالب ادبیات و بر محور شخصیت ها، مکانها یا دیگر عناصر فرهنگی شکل میگیرد. در ایران و بویژه در اصفهان نیز ظرفیت زیادی برای فعال کردن گردشگری ادبی وجود دارد که به آن پرداخته نشده است.

ادبیات یکی از مهمترین برندهای ایران زمین در دنیا و جامعه بین المللی است، ادیبان، شعرا و داستان سرایان ایرانی بسیاری در دنیا شهرت دارند و حتی آوازه شعر ایرانی به مهمترین مجامع بین المللی از جمله سازمان ملل متحد نیز رسیده است. اما گردشگری ایران آنطور که باشد و شاید نتوانسته از این ظرفیت مهم برای جذب و توسعه گردشگری بهره گیری کند.

از همین رو، انجمن علمی گردشگری دانشگاه هنر اصفهان با همکاری 30 انجمن دانشجویی و ادبی جشنواره ای تحت عنوان «گردشگری ادبی و موزه های ادبی ایران» و در قالب یازده نشست به صورت مجازی برگزار کرد. در نشست اول از این جشنواره به بررسی ظرفیت های گردشگری ادبی در استان اصفهان پرداخته شد. در این نشست ندا ترابی، عضو هیأت علمی گروه گردشگری دانشگاه هنر اصفهان به معرفی گردشگری ادبی و میراث ادبی استان اصفهان پرداخت و به مزیت های ویژه این شکل از گردشگری اشاره داشت.

ترابی به موارد مهمی همچون رویدادسازی و جشنواره سازی با استفاده از میراث ملموس و ناملموس ادبی در شهر اصفهان همچون ادیبان بزرگ اصفهان، مقابر و خانه های آنها، مدارس تاریخی، آثار صوتی تصویری ساخته شده برمبنای رمان ها و غیره اشاره کرد. وی همچنین به گردشگری را اهرمی برای حفاظت از میراث ادبی دانست و به نیاز ایران به ثبت شهر خلاق ادبی در یونسکو با وجود قدمت و شناخته شده بودن ادبیات ایران در جهان تاکید کرد.

حضور فعال ادبیات در خرده فرهنگ ایرانی

عضو هیأت علمی دانشگاه هنر اصفهان پیرامون مغفول ماندن ظرفیت های گردشگری ادبی اصفهان اظهار کرد: ادبیات یکی از مؤلفه های فرهنگی و بیان کننده هویت هر ملت است و در انواع میراث ملموس و ناملموس همچون مدارس تاریخی، زادگاه و مقابر بزرگان و غیره وجود دارد. امروزه باید برای حفظ این میراث، تلاش شود که یکی از مهمترین راهها برای حفظ میراث های ادبی در جهان، گردشگری است.

وی ادامه داد: یکی از کهن ترین ادبیات جهان به گفته ادیب آلمانی گوته، ادبیات فارسی یا ادبیات ایران زمین است که ایرانیان نیز علاقه زیادی به آن دارند به صورتیکه در استفاده از ادبیات در صحبت ها و گپ و گفت های خود از ضرب المثل ها یا اشعار استفاده می کنند. در ایران حتی نامهای خیابانها نیز به نام ادیبان همچون صائب، مشتاق، صغیر و غیره نامگذاری شده است.

ترابی با اشاره به حضور ادبیات در خرده فرهنگ های ایرانی تاکید کرد: استفاده از ادبیات تصمیمات مهم زندگی نیز دیده می شود، بسیاری پیش از برخی کارها و یا در تنگناها فال حافظ میگیرند. این موارد نشان از علاقه و ذوق ایرانیان به ادبیات از گذشته تا به امروز دارد.

این استاد دانشگاه با اشاره به دوره های ادبی اصفهان در زمانهای صفویه، افشار، قاجار و پهلوی همچنین سبک ادبی بازگشت و هندی تاکید کرد: برای شاعران بزرگ هر سبک همچون مشتاق اصفهانی، هاتف اصفهانی، واله اصفهانی، نشاط اصفهانی، ژاله اصفهانی، سروش اصفهانی، صغیر اصفهانی، نعیم اصفهانی و غیره میتوان جشنواره هایی ادبی برگزار کرد. در این راستا توسط شهرداری ها می توانند نقش پررنگی داشته باشند. ضمن اینکه شهرها، روستاها، محل های زندگی و خانه های این افراد می تواند یک نقطه یا مسیر گردشگری ادبی باشد.

وی پیرامون مغفول ماندن ظرفیت های گردشگری ادبی اصفهان توضیح داد: از دیگر میراث ادبی شهر اصفهان میتوان به دهستان کاوه آهنگر در چادگان اصفهان که مقبره کاوه آهنگر در آن قرار دارد، اشاره کرد که در حوزه شاهنامه خوانی و نقالی می تواند نقش پررنگی در فعالیت های گردشگری انجام دهد.

هتلهایی از جنس ادبیات

ترابی در ادامه به وجود مدارس تاریخی بسیار در اصفهان همچون مدرسه چهارباغ، مدرسه ناصری و مدرسه فرانسوی ها اشاره کرد و گفت: مدارس تاریخی یکی از مهمترین میراث ملموس ادبی بشمار می آیند و در زمینه برگزاری رویدادهای ادبی میتوان از این مکانهای تاریخی بهره گرفت.

عضو هیأت علمی دانشگاه هنر اصفهان با اشاره به نمونه ای دیگر از میراث ادبی و ظرفیت های گردشگری ادبی در ایران و جهان تاکید کرد: استفاده از لوکیشن فیلم و سریال ها که طبق رمان یا کتابی ساخته شده اند نیز می تواند یک ظرفیت ویژه برای گردشگری ادبی باشد. امروزه بسیاری از این لوکیشن ها به عنوان هتل استفاده می شوند، مانند هتل هابیت که مربوط به فیلم ارباب حلقه ها بوده است. در اصفهان نیز مدرسه حلبیان به عنوان لوکیشن فیلمبرداری سریال قصه های مجید می تواند به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری ادبی یا نوستالژی در اصفهان بکار برود.

وی در پایان تاکید کرد: امیدوارم این صحبت ها، برای رویداد سازی و جشنواره سازی میراث های ادبی در شهر و استان اصفهان تلنگری شود. شهری مثل شهر اصفهان اگر بخواهد در گردشگری ادبی قدمی بردارد، نیاز به اجرای راهبردهایی دارد. هر بازار جدید گردشگری یا همان نیچ مارکت ها که می خواهد وارد بازار رقابتی گردشگری بشود، باید محصولاتی جدید، برای عرضه داشته باشد که آن میراث را برای گردشگران جذاب کند.

ترابی اضافه کرد: برای مثال، قصه های هزار و یک شب که هر شب یک قصه گفته شود و یا برگزاری شب شعر در مدارس تاریخی و حتی کنفرانس های مشترک با کشورهای دیگر بویژه با شهرهای خلاق ادبی برای مثال بارسلونا در اسپانیا می تواند مزیت رقابتی اصفهان باشد. اصفهان بویژه در دوران صفویه از نظر ویژگی های فرهنگی و ارتباطات با اسپانیا بسیار قوی بوده که این ارتباطات می تواند بسیار اثرگذار باشد بویژه اینکه بارسلونا از شهرهای خواهرخوانده اصفهان نیز است.

عدم آگاهی سد راه اصلی گردشگری ادبی

احمدرضا شیخی، استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشگاه اصفهان در این نشست به موارد مشابهی در گردشگری ادبی جهان همچون مسیرهای گردشگری ادبی در کشورهای دیگر مانند اسپانیا اشاره کرد. شیخی در این نشست به مواردی اشاره کرد که در ایران باید به آنها توجه شود و از جمله این موارد پیوند صنعت گردشگری با میراث ادبی کشور بود.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: بخش خصوصی عملاً از این حوزه آگاهی چندانی ندارد، در حالی که در کشورهای دیگر، برای مثال در اسپانیا یکی از مسیرهای معروفی که روی آن بسیار کار شده و آژانس های تخصصی در آن فعالیت می کنند، مسیر همینگوی (Hemingway) هست که این نویسنده بزرگ برای جشن سن فرمین (Festival of San Fermín) هرسال به اسپانیا میرفته است. این مسیر الگوی بسیار خوبی است که میتوان از آن الگوبرداری و در ایران پیاده سازی کرد.

وی افزود: در این مسیر هتل یا اتاقی که نویسنده، در آن اقامت داشته بالاترین قیمت را دارد و معمولاً کسانی این اتاق را رزرو می کنند، آدمهای خاص یا علاقمند به تجربه این مسیر هستند. این نشان می دهد که روی هرکدام از شخصیت های ادبی ایران بخصوص شخصیت هایی که معروفیت بین المللی دارند و یا در سطح ملی مطرحند، میتوان یک محصول خاص گردشگری تعریف کرد.

آژانس های گردشگری باید تخصصی کار کنند

شیخی گفت: برای تحقق این امر عملاً تعدادی آژانس، می توانند به صورت تخصصی روی هر یک از این شخصیت ها کار کنند و علاقمندان و پیروان این شخصیت ها را در بازار شناسایی کنند یعنی بخش کوچکی از بازار را هدفمند، نشانه گذاری کرده و بتوانند با این علاقمندان ارتباط بگیرند و بسته سفر مناسب آنها را طراحی کنند تا در نهایت بتوانند گردش مالی را در این حوزه داشته باشند.

استاد گروه گردشگری دانشگاه اصفهان درباره ظرفیت ادبی اصفهان توضیح داد: در اصفهان ظرفیت ها و منابع خام زیادی وجود دارد، اما باید به محصول گردشگری تبدیل شده و برای تحقق این امر نیاز است که طرح های کاری تشکیل شود. اینکه آژانس ها به صورت تخصصی روی یک زمینه کار کنند، در ایران هنوز محقق نشده و همین باعث تنوع کم محصول گردشگری در کشور ما است.

شیخی با اشاره به سفرنامه هایی که در سطح بین المللی درباره ایران نوشته شده، تصریح کرد: بسیاری از گردشگران بازارهای دسته اول ایران، اطلاعاتی که از ایران دارند، از همین سفرنامه ها است. اما در ایران بسته های سفر مبتنی بر این سفرنامه ها برای پاسخ به تقاضای بازارهای هدف وجود ندارد.

وی در ادامه به ظرفیت های موجود برای شکل دهی شرکت های دانش بنیان در حوزه گردشگری اشاره کرد و گفت: از آنجایی که در بخش خصوصی ما افرادی وارد شده اند که فقط پول وارد صنعت گردشگری کرده اند و اکثر آن ها عملاً از صنعت گردشگری، آگاهی لازم و بینشی که بتوانند نوآوری و خلق محصول جدید داشته باشند را ندارند؛ لازم است دانشجویان یا افراد علاقمند و متخصص، در قالب تیم های کاری وارد شوند و به صورت عملیاتی کار کنند.

این استاد دانشگاه در پایان پیشنهاد تأسیس اولین شرکت گردشگری دانش بنیان ادبی در اصفهان را داد و تاکید کرد: قطعاً این شرکت می تواند اشتغال خوبی را برای دانشجویان فراهم کرده و در آینده شاهد تحولات بسیار خوبی باشیم.