شاهرود یکی از شهرهای دیدنی استان سمنان است

میراث آریا/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر شده، شاهرود یکی از شهرهای دیدنی استان سمنان است.

تنوع اقلیمی منطقه بقدری آشکار است که کوتاهترین فاصله کویر تا جنگل در این شهرستان قرار دارد، بطوریکه با طی مسافت کوتاهی در حدود 45 کیلومتر از شاهرود به سمت شمال به جنگلهای ابر با زیباترین چشم اندازها می رسیم و با طی همین مسافت به سمت جنوب به کویر و زیبایی های منطقه چاه جام می رسیم. این گوناگونی اقلیم در کنار تنوع اقوام و گروه های مختلف قومی و زبانی، ویژگی و قابلیت توسعه گردشگری را در این شهرستان رقم زده است. شاهرود با قرار گرفتن در بین مسیر تهران-مشهد و نیز همجواری با استانهای مرکزی و شمالی کشور یکی از مراکز اکوتوریسم ایران شناخته می شود. این شهرستان در زمینه های مختلف گردشگری از جمله گردشگری تاریخ، عرفانی و طبیعی از قابلیت های منحصر بفردی برخوردار است.

قدمت تاریخی

در گستره شهرستان شاهرود تپه های تاریخی با قدمت های بسیار قرار دارد که از آن جمله میتوان به تپه ده خیر بخش بسطام با قدمت هزاره هشتم قبل از میلاد (ده هزار سال)، تپه سنگ چخماق بسطام با قدمت هزاره پنجم تا هفتم قبل از میلاد، تپه خوریان و ... اشاره کرد. قدمت تاریخی سکونت در منطقه شاهرود براساس گمانه زنی های باستان شناسان و حفاری های انجام شده به هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد. آثار بدست آمده در حفاری تپه های تاریخی شاهرود، گواهی بر این مدعاست.

براساس شواهد و مدارک تاریخی موجود، تشکیل هسته اولیه شهر شاهرود به دلیل دفاع از مهاجمان روی تپه های کم ارتفاع در دامنه کوه شمالی و غربی شاهرود ساخته شد و به تدریج همراه با برقراری امنیت در محل رشد و توسعه یافت. به استناد برخی اشاره های تاریخی مندرج در متون و بعضی شواهد باستان شناختی و معماری موجود در داخل و خارج شهر کنونی راه عبور قافله ها و کاروانهایی که بزرگراه غربی به شرقی (جاده ابریشم) را طی میکردند از شاهرود میگذشت. در عین حال وجود چاپارخانه و کاروانسرا، شاهرود را به یکی از مراکز مهم یکجانشینی در منطقه تبدیل کرد. بر این اساس قدیمی ترین بنای برجا مانده در شهر شاهرود را به دوره ایلخانی نسبت می دهند.

صنایع دستی

نمدمالی روستای ابرسج، بافت گلیچ، جاجیم و چوقا (نوعی پارچه پشمی) در شهر مجن، منبت چوب، ساخت سازهای سنتی، گلیم بافی، تراش سنگ های نیمه قیمتی، هنر ساخت سرامیک در شاهرود و ابرسج، سفالگری شاهرود، تابلو فرش، معرق کاشی، خراطی چوب (از فنون قدیمی شهر شاهرود) و رودوزی های سنتی از جمله رشته های فعال در این عرصه شناخته می شود. صنعت سرامیک سازی این شهر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از دیگر صنایع دستی شهرستان میتوان به دست بافته های سنتی شهر کلاته خیج، جاروبافی زنان روستای طرود و سوزن دوزی زنان منطقه کویری خارتوران اشاره کرد. براساس مقاله شاهرود یکی از شهرهای دیدنی استان سمنان است باید بدانید که شهر کلاته خیج نیز در سال گذشته به عنوان شهر ملی دست بافته های سنتی به ثبت رسید.

سوغات

براساس مقاله شاهرود یکی از شهرهای دیدنی استان سمنان است باید بدانید که از مهمترین سوغات شاهرود میتوان به قیسی، برگه زردآلو، نقل و آب نبات، انواع نان محلی و انگور اشاره کرد.

اماکن تاریخی و جاذبه های دیدنی

موزه شاهرود

ساختمان موزه شاهرود در سالهای 1306-1307 ه.ش به عنوان بلدیه بنا شده و این بنا به شماره 1888 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا پس از مرمت و احیا در اسفند سال 1367 برای بازدید و استفاده پژوهشگران شروع به فعالیت کرد. این موزه دارای گنجینه آثار تاریخی و فرهنگی، باستان شناسی و مردم شناسی است. بنای موزه به سبک معماری اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی ساخته شده است. موزه شاهرود موزه ای است استانی از این رو سعی شده اشیا و آثار هر بخش به تفکیک نگهداری در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گیرند. بخش باستان شناسی موزه در طبقه همکف و شامل چهار اتاق و راهرو است که آثاری مربوط به قبل از میلاد مسیح، دوره پیش از تاریخ، آثار دوره اسلامی و ... در آن وجود دارد.

بخش مردم شناسی شامل ابزار کارهای تولیدی و فنون، دامداری، کشاورزی، پوشاک، فنون پخت نان، زیورها، دست بافت ها و اسناد و قباله ها، ابزار و وسایل تعزیه خوانی و طب سنتی و تصاویری از فعالیت ها و زندگی مردم و مردم شناسی است که از عمق زوایای زندگی مردم از روستاها گردآوری شده است. در غرفه پوشاک موزه شاهرود، انواع لباسهای زنانه شامل کت زنان (کلیجه) شلیته، کلاه سوزن دوزی شده، چارقد، جوراب های پشمی و پیراهن سوزن دوزی شده دیده می شود. از ابزار و وسایل تعزیه خوانی موجود در این بخش میتوان به جوشن، سپر، کلاه خود و ... اشاره کرد. از جمله تصاویر بسیار زیبا در این غرفه پرده درویشی با 32 قصه به روایت تصویر و 400 صورت انسان و حیوان با هنر نقاشی رنگ و روغن است که در 1340 هجری شمسی در کاشمر نقاشی شد.

مجموعه تاریخی بسطام

این مجموعه ارزشمند آثاری از قرن سوم هجری قمری به بعد را شامل می شود و در کنار آن آرامگاه متعلق به ابویزید طیفور بی عیسی بن سروشان بسطام ملقب به سلطان العارفین و از عرفای نامی و مشهور ایران در قرن سوم هجری قمری قرار دارد. از شاخصه های این مجموعه وجود 17 بنا در کنار هم و قدمت های متفاوت آن (8 دوره) عتیق (اوایل قرن سوم هجری) آلبویه، سلجوقی، ایلخانی، تیموری، صفوی، قاجاری و پهلوی است. اولین بنا مربوط به زمان حیات بایزید بسطامی مسجدی کوچک در زیر مسجد دوم بایزید و در کنار مقبره امامزاده محمد (ع) است. مجموعه بایزید بسطامی شامل خانقاه بایزید، رواق صفوی، منار بسطام، مسجد بایزید بسطامی، مسجد جامع بسطام، امامزاده محمد، برج کاشانه، گنبد غازان خان، مدرسه شاهرخیه و ... است.

مسجد جامع در جنوب مجموعه تاریخی بسطام قرار دارد و از بناهای غازان خان است. این بنا بین سالهای 700 تا 706 هجری ساخته شده است. شبستانهای آن در قسمت غرب و شمال ساخته شده و در زمان قاجاریه شبستان شرقی به مسجد الحاق می شود.

برج کاشانه هم زمان با ساخت مسجد جامع در ضلع جنوب شرقی و متصل به آن به عنوان برج، آرامگاهی ساخته می شود که غازان خان آن را به فرزندش می بخشد و در سرداب آن قبری نیست. ارتفاع آن از داخل 20 و از بیرون 24 متر است. شکل هندسی آن از داخل 10 ضلعی و از بیرون سی ضلعی پرّه دار و عمود بر هم ساخته شده و بر سر در آن تاریخ نیمه شوال سنه 700 هجری و نام محمد بن احمد سمنانی و بر طرفین در تزئینات گچ بری دیده می شود.

آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی

علی بن جعفر یا علی بن احمد خرقانی یکی از بزرگان مشایخ طریقت است. او در خرقان دیده به جهان گشود و در همان دیار جهان را بدرود حیات گفته است. بنای کنونی آرامگاه توسط انجمن آثار ملی ساخته شده و با آجر و تزئینات کاشی مزین شده است. آنچه از بنای کهن آرامگاه به جای مانده محراب زیبای آن است که با گچ بری های نفیس تزئین شده است. این محراب در جنوب غربی بنا قرار دارد. مجموعه شیخ ابوالحسن خرقانی دارای کتابخانه، سوئیت های اقامتی و فضای تفرجگاهی است. بنای آرامگاه این عارف نامی قرن چهارم و پنجم هجری قمری در 24 کیلومتری شمال شهرستان شاهرود قرار دارد.

جنگل ابر

منطقه ابر در 40 کیلومتری شمال شرقی شهرستان شاهرود قرار دارد. این منطقه که به نام جنگل های ابر معروف است در ارتفاعات آن عمدتاً به صورت چمنزار یا مراتع مشجر و در پایین دست آن به جنگل با گونه های متنوع دیده می شود. جنگل ابر شاهرود دومین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار جهانی بعد از کویر لوت و یکی از زیباترین و خوش آب و هواترین جنگلهای دنیاست که در مجاورت روستای هدف گردشگری ابر واقع شده است. از آنجا که در اغلب مواقع فضای این جنگل را پوششی از ابر فرا گرفته، به این نام مشهور است. برای رسیدن به جنگل باید از روستای ابر عبور کرد.

زیست کره توران

مجموعه توران از سه قسمت پارک ملی (8 درصد) پناهگاه حیات وحش (17 درصد) و منطقه حفاظت شده (75 درصد) تشکیل شده است. این منطقه در قسمت جنوب جاده تهران – مشهد شمالی شرقی دشت کویر، غرب منطقه خارتوران و شرق منطقه طرود واقع است. این مجموعه پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان، دومین منطقه بزرگ تحت حفاظت سازمان محیط زیست است. خارتوران را آفریقای ایران لقب داده اند. این منطقه دومین منطقه بیوسفر جهان است که در فاصله 140 کیلومتری جنوب شرقی شاهرود و 28 کیلومتری جنوب شرقی شهر بیارجمند و در شمال مرکزی کویر ایران واقع است.

بازار شاهرود

بازار شاهرود یکی از بازارهای تاریخی و بزرگ استان است که در مرکز شهر شاهرود قرار دارد. قدمت این بازار به دوره قاجاریه باز می گردد، بازار شاهرود علاوه بر راسته اصلی دارای سه سوق و چهارسوق و چندین کاروانسرا، آب انبار، حمام و مدرسه است و از نظر اقتصادی از جایگاه ویژه ای در شاهرود برخوردار است.

خانه یغمایی ها

این خانه که به جای مانده از خانه های زیبای شاهرود قدیم است، در خیابان تهران، خیابان 8 شهریور (بهرام) واقع شده و در اوایل دوره پهلوی به سال 1304 ه. ش ساخته شده است. این بنا به لحاظ مشخصه های معماری سنتی در سطح شهرستان بی نظیر است. فرم پلان به صورت حیاط مرکزی بوده، ورودی خانه در قسمت جنوبی با یک راهرو (دالان) به حیاط مرتبط است. خانه یغمایی ها دارای بادگیر و حوض خانه و اتاق های مهمان، ایوان و آب انبار است.

مسجد شیخ علی اکبر

مسجد شیخ علی اکبر شاهرود یکی از شاخص ترین بناهای تاریخی شاهرود است که در خیابان شهید صدوقی (مزار) از گذشته به یادگار مانده است. تاریخچه این مسجد مربوط به اواسط حکومت ناصرالدین شاه قاجار است. بانی این مسجد مرحوم حاج شیخ علی اکبر در سال 1274 هجری قمری است. از ویژگی های این مسجد وجود چهار محراب در قسمت های مختلف است که یکی در گنبد خانه و مابقی در شبستان های مسجد قرار دارد.

مسجد جامع شاهرود

مسجد جامع شاهرود از مساجد تک ایوانی و مربوط به دوره ایلخانی است. این مسجد از چند شبستان تشکیل شده، مصالح آن خشت خام است که با اندود کاه گل و گچ پوشانده شده است. مسجد جامع شاهرود به صورت خاصی ساده و بدون تزئینات بوده و در روبروی بافت تاریخی شاهرود در خیابان مسجد جامع قرار دارد.