کلیسای کانتور بازمانده ای از حضور روس ها در قزوین است

ایسنا/ براساس سخنان یک راهنمای گردشگری، کلیسای کانتور بازمانده ای از حضور روس ها در قزوین است.

مهدی باقری اظهار کرد: قزوین شهری نبود که اقلیت پذیر باشد اما با این وجود داخل شهر چندین کلیسا داریم که زمانی فعال بودند و امروز تنها یکی از آنها فعال است؛ سه کلیسا در شهر قزوین داریم که شامل کلیسای کانتور، کلیسای آشوری ها یا حضرت مریم (س) و کلیسای ارامنه در خیابان طالقانی است.

وی ادامه داد: در کنار کلیسای ارامنه گریگوری که به کلیسای رفیع مشهور است، مدرسه ای قرار گرفته است؛ وقتی از سبزه میدان به سمت شرق حرکت می کنید، در سمت چپ کلیسای رفیع قرار دارد که یک در آن از سمت خیام و کنار پاساژ الغدیر باز می شود؛ این کلیسا ازجمله کلیساهایی است که کم و بیش فعال است.

این راهنمای گردشگری خاطرنشان کرد: 130 سال پیش جمعیتی از روس ها در قزوین حضور داشتند که برای رفع نیازهای خود در منطقه ای که استقرار داشتند، بناهایی را احداث کرده بودند که اغلب آنان از بین رفته و تنها چند مکان شامل کلیسای کانتور، عمارت بلدیه، برج منبع آب کنار پارک مشاهیر و ساختمان اسناد امروزی واقع در پارک مشاهیر که ساختمان اداری روس ها بود، باقی مانده است.

وی تصریح کرد: قدمت کلیسای کانتور به حضور روس ها در قزوین بازمی گردد، متأسفانه اطلاعات غلطی که در ویکی پدیا و برخی از سایت ها وجود دارد، این است که این کلیسا را به جنگ جهانی دوم نسبت می دهند در حالی که قدمت این کلیسا به حضور روس ها در قزوین بازمی گردد که در آن دوران ایران و دولت تزاری روسیه قراردادی منعقد کردند تا یک شرکت روسی خط شوسه «قزوین-انزلی-تهران» را احداث کند بنابراین شرکت راهسازی روسیه در قزوین و در محله پنبه ریسه مستقر شد.

باقری بیان کرد: این قرارداد در دوران قاجار و در سال 1272 منعقد شد؛ در آن سالها تبادلات تجاری زیادی داشتیم و قزوین مسیر ارتباطی بین تهران و شمال کشور یک مسیر مهم ترانزیتی محسوب میشد.

وی تصریح کرد: روس ها پس از قرارداد با ایران در محله پنبه ریسه بناهایی که نیاز داشتند را ساختند، کلیسای کانتور متعلق به فرقه ارتدکس هاست؛ خیلی از روس ها ارتدکس هستند و این کلیسا با توجه به سبک و سیاق کلیساهای ارتدکس در شهر قزوین بنا شده است.

این راهنمای گردشگری بیان کرد: تصدیق نامه این کلیسا که مانند دیپلم و تقدیرنامه است و به معمار ایرانی این بنا استاد حسین کانتوری داده شده، تاریخ ساخت را سال 1900 میلادی قید کرده اند، بنابراین این کلیسا بیش از 120 قدمت دارد.

وی خاطرنشان کرد: کانتور کلمه ای روسی و به معنای اداره و دفتر است؛ این کلیسا به عنوان یکی از کوچکترین کلیساهای ایران لقب گرفته است، کلیساهای دیگری مانند کلیسای منصوب به رضاخان در منطقه سوادکوه یا کلیسای ننه مریم در آذربایجان غربی هم هستند که می توانند هم ردیف آن باشند.

باقری اشاره کرد: از دلایل کوچکی این کلیسا می توان به 2 نکته اشاره کرد؛ نخست آنکه تعداد مهندسان و کارکنان روسی که از کلیسا استفاده می کردند کم بود و فضای زیادی طلب نمی کرد؛ نکته دوم به فرق بین شاخه ارتدکس با بقیه شاخه های مسیحیت بازمی گردد، ارتدکس ها اعتراف نمی کنند بنابراین برای عبادت در کلیسا نیاز به نیمکت ندارند و ایستاده عبادت می کنند و این هم می تواند یکی از دلایلی باشد که ارتدکس ها فضای زیادی برای عبادت نمی خواستند.

وی در خصوص معماری کلیسا افزود: این کلیسا به برج ناقوس معروف است، همه کلیساها طرح صلیبی دارند که کشیدگی آن شرقی غربی است، ورودی کلیسا در سمت غرب و محراب و محل عبادت به سمت شرق است. شرق برای مسیحیت به منزله ایستادن به سمت کعبه است، در واقع محراب مسیحیت به سمت شرق محل زایش نور خورشید است. البته در خصوص برج ناقوس باید بگوییم که روس ها هنگام رفتن ناقوس کلیسا را با خود بردند.

این راهنمای گردشگری تصریح کرد: طرح های چلیپایی و صلیبی 2 بال برای طرفین دارند که می توانند کاربری های خاص خود را داشته باشند، در کلیسای کانتور برای این 2 اتاق می توانیم کاربری هایی همچون اتاقی برای تعویض لباس و اتاقی برای غسل تعمید در نظر بگیریم.

وی توضیح داد: آنچه که امروز می بینیم نهایت تزئینات کلیسا بوده است، شاید در گذشته تزئیناتی وجود داشته و الان نباشد اما تزئینات محدود به گچ بری ها محدود بوده است. تصویر گل نیلوفر یا لوتوس که در ابتدای ورودی کلیسا وجود دارد، ازجمله تزئینات کلیساست. معماری این کلیسا یک معماری قاجاری محسوب می شود، الگوی قاجاری نیز برگرفته از یکسری الگوها و نمادهای غربی است، چون شاهان قاجاری به خارج از کشور سفر و الگوهای غربی را در کشور پیاده میکردند. در کلیسای کانتور ستون های یونانی و آجرهای قرمز رنگ جلوه گری می کند. این کلیسا چون یک کلیسای کوچک است، مورد اقبال مسافران قرار میگیرد.

باقری تشریح کرد: صلیب برای همه شاخه های مسیحیت به یک شکل و بصورت به علاوه کشیده است اما نماد صلیب کلیساهای ارتدکس کمی با بقیه صلیب ها متفاوت است؛ در این نماد خطی کج وجود دارد که به علاوه را قطع می کند، چون ارتدکس ها معتقدند که پاهای حضرت مسیح (ع) را به صورت همان خط کج به صلیب کشیدند.

وی ادامه داد: در محوطه بیرونی کلیسا 2 سنگ قبر وجود دارد که اشخاص مدفون شده روس هستند، یکی از آنها یک مهندس روس بوده که در سالهای حضور در قزوین فوت شده و دیگری خلبانی بوده که سالها بعد در جنگ جهانی دوم یا زمان دیگری هواپیمایش در اطراف قزوین سقوط و در این مکان به خاک سپرده شده است.

این راهنمای گردشگری بیان کرد: یکی از بناهای ساخته شده در محله پنبه ریسه عمارت بلدیه است، این بنا از سال 1302 تا 1313 شمسی یک سالن پذیرایی بوده است که مهمانان عالی رتبه در آن حضور پیدا میکردند، بلدیه در زمان خود یکی از ساختمانهای مدرن محسوب میشد و برای پذیرایی میهمانان از آن استفاده میکردند.

وی اظهار کرد: در سال 1307 تا سال 1313 افراد برجسته ای در این بنا مورد پذیرایی قرار گرفتند که از جمله آنها می توانیم به سیدحسن تقی زاده، نماینده مجلس، رضا شاه و محمدرضا شاه، امان الله خان پادشاه افغانستان، تیمورتاش وزیر دبار و تاج الملوک اشاره کنیم.

باقری یادآور شد: این عمارت در زمان حضور روس ها بعنوان سالن رقص باله مورد استفاده قرار میگرفت؛ بعد از خروج روس ها آن را به عنوان سالن نمایش مورد استفاده قرار دادند، سپس به سالن اجتماعات تبدیل شد و در آن مراسمات سخنرانی برگزار کردند، در دوره های بعد نیز برای امتحانات مورد استفاده قرار گرفت و امروز نیز شهرداری قزوین در آن مستقر است.