حرمی در عراق که بازمانده ای از دوران صفویه است

ایسنا/ این خبر پیرامون حرمی در عراق که بازمانده ای از دوران صفویه است، برای شما نگارش شد.

نکاتی از حرم امام موسی کاظم (ع) که شاید ندانید

مزار امام موسی کاظم (ع) در کاظمین قرار دارد که پس از شهادت امام جواد(ع)، پیکر ایشان نیز در کنار قبر جدشان به خاک سپرده شد. حرم مطهر این دو امام با دو گنبد در کنار هم، جلوه ای منحصر بفرد از معماری اسلامی را نشان می دهد.

از نکات جالب درباره این حرم، نقش مسلمانان ایرانی در بازسازی و ساخت بناهای آن از دوره های مختلف تاریخی است که شواهد متقن آن بچشم می آید.

گرچه پایه گذار حرم کاظمین خلفای عباسی بودند، اما پس از آتش سوزی بزرگی که در آن رخ داد، سلجوقیان و در دوره بعد حکومت آل بویه ساخت و سازهایی کردند، اما طغیان دوباره رود دجله در قرن هشتم هجری همه چیز را به هم ریخت تا اینکه صفویان روی کار آمدند.

بزرگترین توسعه و بازسازی در کاظمین در قرن نهم در دوره صفویه انجام شد؛ جایی که شاه اسماعیل صفوی با تخریب همه بناهای حرم، بارگاهی زیبا و باشکوه با رواق، صحن، حرم و دو گنبد جدید کاشیکاری شده ساخت. حرم کنونی بازمانده از آن دوران و البته تجهیز و توسعه دوره قاجار است.

دولت صفوی در تمام مدت حاکمیت خود حتی در دورانی که عراق در تسلط آنان نبود، نقش مهمی در اصلاح و بازسازی عتبات داشت، بطوریکه بنای اصلی و امروزی بیشتر اماکن مقدس در چهار شهر سامرا، کاظمین، کربلا و نجف در عصر صفوی ایجاد شد و در نتیجه آن، معماری عراق عرب از سبک معماری ایرانی تاثیر زیادی گرفت.

اکنون از هر یک از درهای بارگاه این حرم که وارد شوید، معماری ایرانی - اسلامی چشم نوازی می کند؛ از کاشی کاری های معرق نفیس تا آینه کاری های بدیع و ایوان های زیبا که این حرم را به موزه نمادهای هنر معماری ایرانی- اسلامی تبدیل کرده است.

یکی از شاهکارهای هنری عصر صفوی، کتیبه قرآنی کم نظیری است که روی دیوار اطراف ضریح حرم قرار دارد و بالاتر از این کاشی کاری، یک آئینه کاری منحصر به فرد هم نگاه ها را می رباید.

اگرچه عرض ارادت دیرینه تاریخی ایرانیان به حرم امامین جوادین (ع) در زمان رژیم بعث متوقف شد اما با سرنگونی دیکتاتوری عراق، دوباره امکان تشرف زائران مهیا و بازسازی و مرمت و توسعه حرم آغاز شد.

مرمت، بازسازی و طلاکاری هر دو گنبد حرم، تعویض سنگهای رواق و نیز مرمت و احیای مسجد تاریخی صفویه در جوار این حرم از جمله اقدامات صورت گرفته توسط ستاد بازسازی عتبات عالیات است.

مسجد صفویه در زمان رژیم بعث و قبل از مرمت و بازسازی به انباری تبدیل شده بود که با تلاش مهندسان و هنرمندان ایرانی مرمت شد. همچنین برای رفع خطر رطوبت، یک هزار و 100 متر کانال به ارتفاع یک متر و عرض 80 سانتیمتر ایجاد و حدود 220 متر نیز آجرچینی انجام شد.

برای مرمت و بازسازی مسجد صفویه از بهترین سنگ های ایرانی یعنی پرتقالی استفاده شد و دیوارها و کف نیز با مرمر کرمی رنگ ترمیم شد. همچنین برای تردد راحت زائران از مسجد صفویه به حرم امامین جوادین (ع) درهای مختلفی پیش بینی و نصب شد، بطوریکه سه در برای قسمت شرقی، سه در برای قسمت غربی و سه ورودی از صحن امام محمد باقر (ع) و شش ورودی به خود رواق ایجاد شد.

در این سالها حدود شش هزار مترمربع سنگ کف و پله در صحن امام علی (ع) کار شده است. قسمتی از حرم به نام مسجد امام رضا (ع) نیز سنگ کاری و آینه کاری شد. پس از آن دیوار و کف ایوان ها که تخریب شده بود، ترمیم و بازسازی شد.

ایوان باب المراد که در دوره ناصرالدین شاه قاجار بازسازی هایی در آن صورت گرفته بود، دوباره طلاکاری شد. ورودی ایوان قریش نیز آینه کاری و از نو مقرنس کاری و درنهایت کل ایوان طلاکاری شد.

این حرم چهار مناره بزرگ دارد که تمام این مناره ها طلاکاری شدند. البته طلاکاری یکی از مناره ها بدلیل اجرای پروژه مقاوم سازی انحنای 80 سانتی متری، هنوز باقی مانده است که در آینده نصب طلاکاری آغاز خواهد شد.

گلدسته شمال شرقی حرم امامان کاظمین به ارتفاع 40 متر با ملات گچ و ساروج قرن ها پیش ساخته شده بود که به دلیل وجود آب زیرسطحی و سایر عوامل فرسایشی، از قسمت سقف به سمت گنبد، 84 سانتی متر انحنا پیدا کرده بود.

بیم آن می رفت با ریزش و سقوط این گلدسته، دو گنبد حرم مطهر نیز آسیب ببیند، تولیت این حرم از ستاد بازسازی عتبات عالیات درخواست کرد تا برای رفع این خطر در حرم کاظمین وارد عمل شود. متخصصان ستاد بازسازی عتبات عالیات پس از چند سال کار دقیق مهندسی موفق به تثبیت گلدسته و رفع خطر سقوط آن شدند.

هم اکنون احداث 240 چشمه سرویس بهداشتی در ورودی صاحب الزمان (عج) در حال انجام است. علاوه بر این ها، دو طرف مسجد صفویه که صحن روباز شرقی و غربی حرم به شمار می رود، عملیات مسقف سازیشان انجام شد.

هم اکنون طرح توسعه زیرسطحی به نام صحن امام باقر (ع) در این مکان مقدس با همت ستاد بازسازی عتبات عالیات در حال اجراست که ساخت دو صحن دیگر به نامهای صاحب الزمان (عج) و امام رضا (ع) نیز در دستور کار قرار دارد و این ستاد منتظر است با رفع همه گیری ویروس کرونا، عملیات اجرایی این پروژه ها را آغاز کند.