زبان مادری پل پیوند نیاکان به کودکان است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارش های منتشر شده، زبان مادری پل پیوند نیاکان به کودکان است.

داده های کنونی نشان می دهد که حداقل 40 درصد از هفت هزار زبان رایج در سرتاسر جهان با سرعت نگران کننده ای در حال نابودی اند.

حفظ زبانهای بومی نیازمند تغییر نگرش اساسی است؛ چرا که این زبانها نه تنها تهدیدی برای وحدت ملی نیستند بلکه زبانهای محلی در درجه نخست و مهمتر از همه حق مردم بومی و سپس یک ثروت و دارایی گرانقدر ملی محسوب می شوند.

از این رو دهه پیش رو از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به منظور اقدام جهانی برای دستیابی به حقوق شناخته شده مردم بومی به عنوان دهه بین المللی زبانهای بومی (2032-2022) نامگذاری شده است. در این دهه بین المللی کاربرد، حفظ، احیا و ترویج زبانهای بومی به عنوان یک اولویت جهانی تعیین شده است.

براساس مقاله زبان مادری پل پیوند نیاکان به کودکان است باید بدانید که در پایان نشست 2 روزه مکزیکوسیتی که توسط یونسکو و مکزیک با حضور نمایندگانی از پنجاه کشور در فوریه سال 2020 برگزار شد، بیانه ای با عنوان یک دهه اقدام برای زبانهای بومی و با شعار بدون ما هیچ چیز برای ما نیست به تصویب رسید.

این بیانیه اهمیت زبانهای بومی را برای انسجام، شمول اجتماعی، حقوق فرهنگی، سلامت وعدالت به رسمیت می شناسد و بر ارتباط آنها با توسعه پایدار و حفظ تنوع زیستی تاکید می کند؛ چرا که زبانهای بومی توصیف کننده هویت، فرهنگ و سیستم های پیچیده دانش اند که طی هزاران سال توسعه یافته اند.

دربند 24 قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد آمد: دهه 2032-2022 به عنوان دهه بین المللی زبانهای بومی اعلام می شود تا توجه را به از دست دادن بحرانی زبانهای بومی و نیاز مبرم به حفظ، احیا و ترویج این زبانها و برداشتن گام های فوری درسطوح ملی و بین المللی جلب شود.

گسست بین نسلی، تهدید مهم زبان مادری

از نظر عملی، خطری که امروز این زبانها را تهدید می کند عدم انتقال آنها توسط والدین به فرزندان است.

ما به دنبال دنیایی هستیم که درآن افراد زبانهای خود را به نسل های آینده بسپارند و جامعه ای بهتر برای همه ایجاد کنند. اکنون ضروری است که پایداری این زبانها رابا افزایش تعداد کاربران فعالی که می توانند زبانهای بومی خود رابه نسل های آینده انتقال دهند، تقویت کنیم.

رویکرد پیشنهادی توسط یونسکو، احترام به تنوع فرهنگی و گفت وگوی بین فرهنگی است که همکاری های بین المللی راتقویت می کند و خواستاراقدامات مشخص و متمرکز بر احیا، پرورش و پایداری زبانهای بومی است.

دهه بین المللی زبانهای بومی جامعه جهانی را ترغیب می کند که تنوع زبانی و چند زبانگی را به عنوان محرک اصلی توسعه پایدار تقویت کند.

دراین راستا برداشتن گام های موثر در سالهای آتی ضروری است تا اطمینان حاصل شود که بیش از همه، مردم بومی از طریق زبانهای خود به مشارکت کنندگان فعال و ذی نفعان توسعه پایدار تبدیل شوند.

این به معنای قدردانی از نقش گسترده تر و عمیق تر آنها در ایجاد صلح، حکمرانی شایسته، حفاظت از محیط زیست و حفاظت ازفرهنگ در همه اشکال آن است.

زبان به عنوان یک سیستم نظام مند ارتباطی، تعامل معنادار افراد با یکدیگر را تسهیل می کند.

بیان فرهنگی را در اشکال مختلف و همچنین انتقال دانش، تاریخ، جهان بینی و باورهای چند صدساله را امکان پذیر می کند.

سنت ها از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود و با ایجاد ارزش ها قادر خواهد بود به فرصت های شغلی جدید، توسعه، انتقال فناوری و نوآوری منجر شود.

از طریق زبانهاست که مردم جهان بینی و دانش سنتی خود را در کنار شیوه های منحصربفرد تفکر معنا و بیان می کنند؛ حتی مهمتر از آن از طریق زبان آینده خود را می سازند.

دهه بین المللی زبانهای بومی، دهه ای برای همه است. مشارکت و برابری در میان جغرافیاها، نسل ها، جنسیت ها و تخصص ها برای اجرای موفقیت آمیز برنامه اقدام جهانی ضروری است.

این دهه می تواند آغاز اقداماتی برای حفاظت، ترویج و احیای زبانهای بومی از جمله مستندسازی آنها باشد.

متخصصان توسعه فنآوری زبان، آموزش و کسانی که در سایر زمینه های مرتبط با زبان فعالیت می کنند از دیگر گروه های هدف در این دهه می باشند.

این امر مستلزم ایجاد و پرورش یک محیط حمایتی و توانمند برای اعتبار و شناسایی زبانهای بومی و حمایت از اقدامات پیشگیرانه است برای از بین بردن موانعی که اغلب تلاش دارند زبانهای بومی را بی ارزش جلوه دهند.

همانگونه که در بیانیه یونسکو آمد ایجاد محیط مناسب برای دستیابی به ظرفیت های متخصصان، مؤسسات، سازمان های بومی فعال درحوزه های مرتبط با زبان دارای اهمیت فراوان است؛ برای حصول به آن چارچوب ها و ساختارهای قانونی مناسب درطیف وسیعی از حوزه های اجتماعی و گفتگوی بین فرهنگی باید فراهم شود.

همچنین جریان سازی زبانهای بومی در تمام زمینه های اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی، حقوقی و سیاسی به عنوان مثال در سیستم آموزشی، کتابخانه ها و آرشیوها، رسانه ها، شرکتهای فناوری ارتباطات، بخش های فرهنگی و خلاق از جمله مدیریت و حفاظت از میراث بومی ضروری است.

توانمندی مردم بومی برای یادگیری و انتقال زبانهایشان به نسل های آینده یکی از نتایجی است که امید است در طول این دهه بین المللی محقق شود.

این امر باعث بهبود کیفیت زندگی، تقویت مشارکت در تصمیم گیری، افزایش کرامت، احترام، امنیت، هویت، اعتماد به نفس و همچنین افزایش توانایی ها و شایستگی هایی می شود و منجر به روانی زبان، سرزندگی و افزایش تعداد کاربران آن خواهد شد. پیش بینی می شود یادگیری، آموزش و انتقال بین نسلی زبانهای بومی در کنار زبان رسمی مزایایی را برای افراد آن جامعه در کیفیت زندگی، پاسخ به چالش های نوظهور و ایجاد فرصت های مشارکت به همراه دارد که اعتماد به نفس، عزت و احساس هویت قوی تر را پرورش می دهد.

اکنون که جامعه جهانی به ضرورت حفظ و احیا زبانهای بومی برای دستیابی به توسعه پایدار دست یافته است برنامه ما برای حفظ تنوع فرهنگی در دهه پیش رو چیست؟

لزوم برنامه شفاف برای پاسداشت زبان بومی در هرمزگان

استان هرمزگان با تنوع فرهنگی و زبانی بی نظیر شایسته برخورداری از برنامه ریزی های مناسب جهت اجرای اقدامات پاسدارانه در این دهه است.

امید است با اختصاص اعتبارات لازم، مرکزی برای شناسایی، حفظ، ضبط و پژوهش نظام مند زبانهای محلی و به تبع آن تمامی جلوه های مواریث فرهنگی ناملموس با مشارکت حافظان اصلی و واقعی این میراث گرانقدر احداث شود و امکان ادامه حیات، سرزندگی و شادابی برای مواریث فرهنگی استان فراهم گردد.

در این دهه بهره مندی از برنامه ای شفاف و فراگیر در درجه نخست اهمیت قرار دارد.

مشارکت معنادارمردم بومی چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی بسیار مهم است.

برای موفقیت دراین امر بهره بردن از فناوری های بروز زبان یکی از عناصر مهم بشمار می رود.

مشارکت میان فناوران، سیاست گذاران و کاربران زبان برای ایمن ساختن جایگاه زبانهای بومی در جوامع آینده امری محوری است.

صاحبان اصلی این دهه کاربران زبانهای محلی اند که این زبانها جایگاه واقعی در زندگی روزمره آنها دارند.

از نظر عملی، خطر امروز این است که والدین و نسل پیشین دیگر نتوانند و یا نخواهند زبانهای بومی را به فرزندان خود منتقل کنند و این زبانها از کاربرد روزمره خارج شوند.

پس ضروری است افراد بومی به استفاده از زبان خود ترغیب و همچنین برای پیوستن به این جریان حمایت شوند تا شاید نوری تابیده شود بر صداهایی که ممکن است درغیر این صورت شنیده نشوند.

این دهه فرصتی منحصر بفرد برای همکاری است وتضمین تداوم آن تنها با اقدامات منسجم امکان پذیر است.

بهره برداری بهینه از این فرصت نیازمند مشارکت های هوشمندانه دولتی و مردمیست.

لازم است در این فرصت با گفت وگو و مشارکت چند جانبه تدابیر لازم به شیوه ای بین رشته ای برای حمایت و تقویت زبانهای بومی اندیشیده شود.