نگاهی به وضعیت بافت تاریخی شهر شیراز

ایرنا/ این خبر پیرامون نگاهی به وضعیت بافت تاریخی شهر شیراز برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

هرجا که سخن از تاریخ و پیشینه تمدنی به میان می آید، حس غرور در انسانها برانگیخته می شود؛ چه برسد به اینجا که شیراز است، شهری با مظاهر تمدنی قبل و بعد از اسلام، شهری که در کوچه باغهایش سعدی و حافظ گام نهاده اند و ملاصدرا از اتمسفر و این جغرافیا اندیشه اش را عالمگیر کرد.

اینجاست که نه تنها هر شیرازی، بلکه هر ایرانی روی شیراز و داشته های فرهنگی و تاریخی آن غیرت دارد. تاریخی که با اکتشافات اخیر در تپه پوستچی به هفت هزار و پانصد سال قبل دلالت دارد و چه سالهای نزدیکتر در دو سه قرن پیش که شیراز در دوران زندیه، پایتخت ایران بود و طی این دوره و دوره قاجار، بخشی از آثار تاریخی شیراز که نتیجه ذوق و قریحه مردمان این دیار بود، شکل گرفت و تا به امروز به یادگار ماند. بافت تاریخی شیراز گوهرهای ارزشمند به نام حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) و دیگر فرزندان و نوادگان امامان معصوم (ع) را در خود جای داده و این آستانهای مقدس شمع فروزان و پیوند دهنده مردمان این دیار از دیرباز بوده اند.

هویت شهر شیراز در بافت تاریخی این شهر است و هنوز در کوچه پس کوچه های منطقه تاریخی فرهنگی صدای گامهای مشاهیر فرهنگی، ادبی و مذهبی شیراز از جمله آیت الله سید نورالدین حسینی الهاشمی و آیت الله شهید سید عبدالحسین دستغیب به گوش می رسد.

منطقه 8 شهرداری شیراز، منطقه تاریخی فرهنگی نامیده می شود و در واقع، شیراز قدیم است که طی فرآیندهای رشد و توسعه شهری و افزایش جمعیت به عنوان زیر مجموعه ای از کل شهرداری آمده که دارای ویژگی های خاص خود است. وسعت این منطقه، 350 هکتار و درصد جمعیت ساکن در منطقه در روز 500 هزار نفر و در شب 150 هزار نفر است.

توسعه شهرنشینی در شیراز و نوع بافت تاریخی اطراف حرم های مطهر که نوع سازه ها و طراحی آن با زندگی پرشتاب عصر کنونی چندان سازگار نیست، سبب شد که اهالی شیراز قدیم از این محلات بتدریج به دیگر نقاط شهر جابجا شوند و با کوچه های قهر و آشتی و فضای اصیل شاید به ناچار خداحافظی کنند و مهاجران جایگزین آنها شوند.

تخریب ها، از واقعیت تا شایعه

بررسی گزارش های خبری سالیان گذشته گویای آن است که تخریب خانه های تاریخی در شیراز سابقه ای چندین ساله دارد که البته در دولت سیزدهم گزارش نشده است.

به گفته محققان و متخصصان شهرسازی پیرامون نگاهی به وضعیت بافت تاریخی شهر شیراز، از حدود 100 سال پیش بویژه از دوران پهلوی اول تخریب های گسترده شهرهای تاریخی ایران آغاز شد. احداث خیابانهای عریض و طولانی در بیشتر شهرها آنها را پاره پاره کرد و شیراز نیز از این قاعده مستثنی نبود. با احداث خیابانهای کریمخان زند و لطفعلی خان بخشهای زیادی از بافت تاریخی شیراز تخریب شد. این تخریب ها در دوره پهلوی دوم نیز ادامه داشت و چندین خیابان فرعی بخشهای دیگر بافت را نابود کرد.

تخریب شبانه خانه های تاریخی بافت قدیم شیراز خصوصاً در ایام تعطیلات در سالیان دهه 1390 سابقه دارد که در یک نمونه آن دو خانه تاریخی ثبت ملی شده اوایل اسفند 96 به صورت شبانه تخریب شد. در آن زمان، خانه های تاریخی سلیمی و منتصری شیراز که هر دو دهم خرداد 1382 ثبت ملی شده بودند، چهارم اسفند 1396 تخریب شدند و به تاریخ پیوستند. شامگاه 14 خرداد 98 تخریب خانه تاریخی در بافت تاریخی شیراز رقم خورد که فعالان میراث فرهنگی آن را تاریخی، ارزشمند و با ویژگی های منحصر بفرد توصیف کردند. اما باری دیگر، شایعه تخریب 200 خانه تاریخی شیراز این بار در یک ماه گذشته در برخی رسانه ها مطرح شد که نگرانی هایی را برانگیخت اما مسئولان استان فارس این مطالب را شایعه و نادرست خواندند.

طی دهه های گذشته، طرح های مختلفی برای ساماندهی و بازآفرینی بافت تاریخی شیراز در معرض نقد بوده و در این میان برخی نیز اجرا شده اند. یکی از این طرح ها، طرح موسوم به طرح توسعه 57 هکتاری حرم مطهر شاهچراغ (ع) است که موافقان و مخالفانی دارد.

توسعه این حرم مطهر در سال 89 با طرحی که به 57 هکتاری معروف است و در شورای عالی شهرسازی و معماری در دولت دهم تصویب شد ادامه یافت اما حدود چهار سال بعد این طرح به دلیل آنچه مغایرت با طرح جامع شهر شیراز اعلام شد، منتفی شد.

یکی از شهروندان شیرازی پیرامون نگاهی به وضعیت بافت تاریخی شهر شیراز گفت: یک منزل آبا و اجدادی در بافت تاریخی شیراز داریم که دو دهه است که رها شده و به محل تجمع معتادان تبدیل شده است و ما بنا بر مقررات موجود قادر به هیچ اقدامی اعم از مرمت، بهسازی و بازسازی در خصوص این خانه نیستیم؛ الان دو دهه است که بی خیال شده ایم که اصلا چنین ملکی هم داریم!

وی که خواست نامش اشاره نشود، گفت: در دهه 1380، سیاست نادرستی در بافت تاریخی شیراز اجرا و اعلام شد که هرکس خانه میراثی داشته باشد از وام 20 میلیون تومانی که آن زمان مبلغ زیادی بود، برای نگهداری و مرمت بنا برخوردار می شود. در این مقطع زمانی، بسیاری از مالکان در بافت تاریخی شیراز مبلغ وام را گرفتند و خانه خود را ثبت در میراث کردند، درحالیکه واقعا ارزش میراثی چندانی هم نداشت اما دریافت تسهیلات، انگیزه آنها برای ثبت میراثی خانه هایشان بود.

این شهروند شیرازی گفت: اکنون با شمار زیادی از خانه های قدیمی در بافت تاریخی شیراز روبرو هستیم که واقعا ارزش میراثی ندارند، رها شده اند و هیچ اقدامی برای بهسازی آن هم نمیتوان انجام داد، چرا که میراث فرهنگی اجازه نمی دهد حتی یک میخ به دیوار آنها زده شود.

در سالهای گذشته، در بن بست قرار گرفتن حرم های مطهر و نبود راههای دسترسی مناسب به آنها سبب شکل گیری مطالباتی برای توسعه راههای اطراف حرم ها بوده که تخریب خانه های اطراف، تنها راه فرارو در این زمینه بوده است. موافقان توسعه مسیرهای ارتباطی اطراف حرم های مطهر می گویند که این اقدام منجر به توسعه گردشگری زیارتی و جذب زائران داخلی و خارجی به شهر شیراز می شود.

تجمع معتادان در بافت تاریخی شیراز و دقیقا در مسیرهایی که گردشگران خارجی در آن مسیرها تردد می کنند، از دیگر تصاویر نازیبای این منطقه طی سالیان گذشته بوده که این صحنه ها مورد پسند موافقان و مخالفان طرح 57 هکتاری نیست.

فرصتی برای توسعه گردشگری

در نقطه مقابل، طرح توسعه 57 هکتاری مخالفانی جدی دارد. مخالفان می گویند که باید بافت تاریخی شیراز را حفظ کرد و از آن برای توسعه گردشگری و تولید ثروت ملی بهره گرفت. آنها به سرنوشت تخریب خانه های تاریخی در دیگر شهرها اشاره می کنند و در این زمینه، هشدار می دهند که بافت تاریخی شیراز، فرجام مشابهی با برخی شهرهای ایران و کشورهای منطقه متاثر از توسعه حرم ها پیدا نکند.

آنها می گویند بافت تاریخی شیراز به همین خانه های قدیمی و معبرهای تنگ و باریک به نام کوچه های قهر و آشتی زنده است و نباید به بهانه ایجاد دسترسی برای خدمات اضطراری مانند آتش نشانی این معابر را تخریب کرد و از راههای دیگری در این زمینه بهره گرفت.

در این میان، برخی دیگر، طرح های جایگزین با عناوینی همچون بازآفرینی بافت تاریخی شیراز را ارائه می دهند که به عنوان راه حل میانه در دستور کار قرار گیرد، به این صورت که خانه هایی که دارای ارزش تاریخی خاصی نیستند، با نگاه متفاوتی نسبت به خانه های دارای ارزش تاریخی و میراثی نگاه شوند. در این میان، برخی فعالان میراث فرهنگی اجرای طرح های استحکام بخشی بناها برای جلوگیری از تخریب های ناشی از زلزله برای همه بافت تاریخی شیراز را خواستار شده اند.

تشکیل کمیته سه نفره برای تصمیم گیری درباره میراثی بودن یا نبودن خانه های واقع در بافت تاریخی شیراز

در سفر استانی 22 مهر 1400 دولت سیزدهم به استان فارس، رسانه ها مطلبی در زمینه ماموریت رئیس جمهور به وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و استاندار فارس در خصوص طرح توسعه حرم شاهچراغ (ع) گزارش دادند.

شهردار بافت تاریخی فرهنگی شیراز سی آذر 1400 در نشستی خبری در پاسخ به سوالی در خصوص طرح توسعه حرم مطهر شاهچراغ (ع) با توجه به دستور رئیس جمهور در سفر اخیر به استان فارس گفت: کمیته سه نفره ای تشکیل شده که در خصوص میراثی بودن یا نبودن خانه های تاریخی شیراز تصمیم گیری کند و این پروژه اکنون در سطح ملی پیگیری می شود و هنوز چیزی برای اجرا به شهرداری منطقه بافت تاریخی فرهنگی شیراز ابلاغ نشده است.

علی مصلی نژاد پیرامون نگاهی به وضعیت بافت تاریخی شهر شیراز افزود: مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در طرح توسعه حرم مطهر شاهچراغ (ع) فصل الخطاب است و کمیته محلی و ملی با کمک وزارت راه و شهرسازی در حال تهیه طرحی برای توسعه این حرم مطهر است که برای تصویب به این شورا ابلاغ خواهد شد.

وی ادامه داد: باتوجه به اینکه شیراز سومین حرم اهل بیت (ع) نامگذاری شده باید اطراف این حرم مطهر بهسازی و فضای شهری این منطقه نیز باتوجه به حفظ آثار تاریخی و میراثی مورد بازنگری و بهسازی قرار گیرد.

شهردار منطقه 8 شیراز اضافه کرد: مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در طرح توسعه حرم فصل الخطاب است و کمیته محلی و ملی با کمک وزارت راه و شهرسازی در حال تهیه طرحی برای توسعه حرم مطهر است که برای تصویب به این شورا ابلاغ خواهد شد.

وی با بیان اینکه هنوز طرحی به شهرداری شیراز برای اجرا در طرح توسعه حرم احمد بن موسی (ع) ابلاغ نشده، گفت: نگاه مینیاتوری و ظریف به بافت تاریخی شیراز مساله مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

مصلی نژاد بر اینکه مدیریت خانه های تاریخی با میراث فرهنگی است تاکید کرد و افزود: این آمادگی در مدیریت شهری شیراز وجود دارد که با کمک شهرداری این خانه ها با هدف احیا به سرمایه گذار واگذار شود.

شهردار بافت تاریخی و فرهنگی شیراز در ادامه بیان کرد: ساکنین، حلقه مفقوده بافت تاریخی شیراز هستند و بسیاری از اهالی این منطقه معتقدند که خانه های تاریخی در بافت قدیم این شهر رها و به محلی برای بزه و آسیب های اجتماعی تبدیل شده است که همین مساله مشکلات متعددی برای ساکنین و اهالی ایجاد کرده است. وی عنوان کرد: خانه های بافت قدیم شیراز اگر تاریخی و ارزشمند است نباید رها و باید توسط میراث فرهنگی یا سرمایه گذار بخش خصوصی احیاء شود.

رستوران، کافی شاپ و هتل تنها نیاز بافت تاریخی نیست

این مقام شهری ادامه داد: روشی در مورد احیای بافت قدیم شیراز و خانه های تاریخی این شهر در پیش گرفته شده که اغلب خانه ها به واحدهای اقامتی بومگردی یا روستوران و کافی شاپ تبدیل می شود در صورتیکه نیاز این منطقه تنها این موارد نیست و ضرری است این منطقه مانند شکل قدیم احیا شود که شامل فضای آموزشی و مکتب خانه، مسجد، بانک و ... بوده است.

مصلی نژاد با بیان اینکه شکل گیری کاربری ها در بافت تاریخی شیراز باید توجیه فرهنگی هم داشته باشد، گفت: مجموعه های چند عملکردی شامل فضاهای اقامتی، رستورانی، آموزشی، فرهنگی، خدماتی در بافت باید دنبال شود.

گزارش های تخریب خانه ها بعد از هر بارندگی

شهردار منطقه 8 شیراز در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه آیا بررسی در خصوص تعداد خانه های تاریخی ثبتی در معرض تخریب بافت قدیم شیراز صورت گرفته است؟ گفت: آمار دقیقی در این خصوص در دست نیست و بصورت مداوم در پی هر بارندگی گزارش های مردمی مبنی بر آسیب بعضی از این اماکن تاریخی اعلام می شود.

زمینه بازگشت شهروندان به بافت تاریخی فراهم شود

در این پیوند، رئیس مجمع نمایندگان استان فارس در مجلس شورای اسلامی 25 دی 1400 با بیان اینکه ظرفیت های بسیار خوبی در بافت تاریخی فرهنگی شیراز وجود دارد، گفت: زمینه بازگشت و سکونت شهروندان در این بافت تاریخی باید فراهم شود.

علیرضا پاک فطرت پیرامون نگاهی به وضعیت بافت تاریخی شهر شیراز اظهار کرد: ارزش بافت تاریخی فرهنگی شهر شیراز به همین گذرها و کوچه پس کوچه های این منطقه است و تک دانه ها، جداره ها، گذرها و بدنه های بافت تاریخی فرهنگی باید با کمک مردم و میراث فرهنگی حفظ شود.

شهردار اسبق شیراز با تاکید بر اینکه برگشت مردم به بافت تاریخی فرهنگی شیراز اهمیت دارد، بیان داشت: اگر مردم به بافت تاریخی فرهنگی برگردند 50 درصد مشکلات حل خواهد شد.

​درخواست تشکل دانشجویی برای شفاف سازی و پاسخ اداره کل راه و شهرسازی

پیش از این، مجمع دانشجویی آرمان دانشگاه شیراز در نامه ای به مدیرکل وقت راه و شهرسازی استان فارس خواستار توضیحات مفصل و با ذکر جزئیات در رابطه با مصوبات تصویب شده در خصوص تعیین تکلیف طرح پیرامون حرم های مطهر حضرت شاهچراغ (ع) و حضرت سید علاءالدین حسین (ع) در سفر هیأت دولت شده بود.

مشخص شدن محدوده دقیق تمامی طرح ها و همچنین شفاف سازی در رابطه با تعداد ملک شخصی و تعداد خانه های تاریخی دارای ارزش و ثبتی که مشمول این طرح می شوند از دیگر مطالبات این مجمع دانشجویی بود.

مدیرکل وقت راه و شهرسازی فارس 26 دی 1400 در پاسخ به این نامه اعلام کرد که در طرح توسعه حرم های مطهر شاهچراغ (ع) و سید علاالدین حسین (ع) هیچگونه پیشنهادی برای تخریب خانه های تاریخی واجد ارزش و یا ثبتی وجود ندارد.

جعفر زاهدی یادآور شد: با توجه به موقعیت خاص شهر شیراز و شهرت جهانی آن که مرهون وجود آثار، ابنیه و بقاع مذهبی در سراسر این استان است فرآیند بررسی طرح از سطوح ملی به سطح استانی و محلی یعنی کمیته فنی و کمسیون ماده پنج ارجاع شده است.

وی ادامه داد: طرح مورد اشاره تحت عنوان طرح تفصیلی اجرایی حرم شاهچراغ (ع) و بافت پیرامونی آن با پیشنهاد میدانگاه بین دو حرم مطهر و هشت بهشت از گذشته از طرف آستان مطرح شده و به بخش مهمی از بافت تاریخی در محدوده بین حرم شاهچراغ (ع) و سیدعلاء الدین حسین (ع) گفته می شود.

او اظهار داشت: اجرای طرح توسعه حرم های مطهر، احیای ابنیه تاریخی رها شده با الگوی گردشگری مذهبی میان بافتی حرمین یاد شده و نیز ساماندهی هشت امامزاده موجود به عنوان محرک حفاظت فعال برای بافت تاریخی را شامل خواهد شد.

مدیرکل وقت راه و شهرسازی فارس بیان کرد: تحقق این هدف با بکارگیری پتانسیل های محدوده از جمله وجود امامزادگان، بقاع و ابنیه تاریخی در ارتقای پیوستگی بافت تاریخی و حرم های مطهر واجد اهمیت است و در طی زمان با فعال و پویانمایی زمینه های اقامتی، پذیرایی، صنایع دستی بومی، خدمات گردشگری، فرهنگی و مذهبی باعث ایجاد سرزندگی، رونق و ارتقای اقتصادی بافت خواهد بود.

زاهدی گفت: طرح در مراحل بررسی و تصویب است و اعتبارات لازم و محل تامین آنها نیز متعاقبا مشخص می شود و تخصیص خواهد یافت.

وی بیان کرد: همچنین محدوده طرح از شمال خیابان لطفعلی خان زند، از شرق خیابان روزبهان، از جنوب مجموعه بین الحرمین و از غرب خیابان 9 دی در محدوده تقریبی 57 هکتار شامل خواهد شد.

او افزود: پیرو مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی ایران تحت شماره 300/ 22324 مورخ 29 تیر 1394، کل محدوده پروژه 57 هکتاری جز بافت فرهنگی تاریخی شیراز بوده که در بافت موصوف تعداد 335 پلاک تاریخی پیش بینی و مساحتی افزون بر یک سوم کل مساحت محدوده را به خود اختصاص خواهد داد.

وی بیان کرد: در طرح در دست بررسی توسعه حرم های مطهر (ع) هیچگونه پیشنهادی جهت تخریب خانه های تاریخی واجد ارزش یا ثبتی وجود ندارد.

این پاسخ ها، مجمع دانشجویی آرمان را قانع نکرد و مجمع دانشجویی آرمان در نامه سرگشاده دیگری به اداره کل راه و شهرسازی فارس نوشت: چه تضمینی وجود دارد و چگونه بناست که هیچ بنای تاریخی ارزشمند و ثبتی نه تنها تخریب نشده، که هیچ آسیبی هم نبیند؟ مجری طرح باید به مردم فهیم و دغدغه مند شیراز تضمین دهد که اگر کوچکترین آسیب یا تخریب به هرگونه ابنیه و آثار ثبتی و ارزشمند وارد شد به مسئول ذی ربط فورا گزارش داده شده و شدیدترین برخورد با خاطی صورت بگیرد و دستگاه های متولی مربوطه نیز در این مورد هیچگونه چشم پوشی را نداشته باشند.

مجمع دانشجویی آرمان در نامه خود اعلام کرد: ما دانشجویان عدالتخواه این نوع مخفی کاری و محافظه کاری را محکوم میکنیم. همچنین امیدواریم لااقل مسئول بعدی اداره کل راه و شهرسازی که منتخب دولت انقلابی جناب آقای رئیسی هستند، ضمن اصلاح این رویه، این «حق» را برای مردم قائل شده و به آن جامه عمل بپوشانند.

این پرسش ها همزمان با آن مطرح شد که محمودرضا طالبان یکشنبه 10 بهمن 1400 با حکم صادره از سوی وزیر راه و شهرسازی سکاندار اداره کل راه و شهرسازی فارس شد.

طی ماههای گذشته تصویر نامه ای دو صفحه ای به امضای مسئولان و برخی نمایندگان استان فارس در مجلس شورای اسلامی خطاب به رئیس جمهور در شبکه های اجتماعی بازنشر شد که در آن مقطع زمانی، این نامه با تایید یا تکذیب خاصی همراه نشد. مدیرکل وقت میراث فرهنگی فارس در آن زمان در پیگیری خبرنگار از تایید یا تکذیب این نامه خودداری و ابراز بی اطلاعی کرد.

یکی دو ماه بعد در بهمن 1400، روایت نگران کننده ای درباره این نامه منتشر شد که به گفته استاندار فارس، روایت منتشر شده در فضای مجازی برخلاف مضمون و محتوای نامه نگاشته شده به رئیس جمهور بوده است.

استاندار فارس در روشنگری هدف این نامه به رئیس جمهور گفت: یک نامه با همفکری آیت الله لطف الله دژکام نماینده ولی فقیه در استان فارس و چند تن از نمایندگان مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی و شهردار شیراز طی ماه های اخیر خطاب به ریاست جمهوری نوشته و در آن قید شده که به هیچ وجه نه تنها خانه تاریخی تخریب نخواهد شد بلکه خانه های تاریخی باید احیا شود.

وی ادامه داد: بسیاری از خانه های قدیمی و ارزشمند شیراز نیازمند مرمت و احیا است که این کار باید به جد در دستورکار دستگاه های اجرایی و ارگان های متولی قرار گیرد.

اجازه تخریب حتی یک خانه تاریخی در شیراز را نخواهیم داد

استاندار فارس گفت: اجازه تخریب حتی یک خانه تاریخی را در شیراز نخواهیم داد و در صورت بروز چنین رخدادی با اشد مجازات با خاطیان برخورد می شود.

ایمانیه با بیان اینکه هیچ یک از دوستداران میراث فرهنگی و تاریخی شیراز نباید در این خصوص نگرانی و دغدغه ای داشته باشند، گفت: در این دوره اجازه تخریب حتی یک خانه تاریخی و ثبت ملی در این شهر داده نخواهد شد.

وی تاکید کرد: در صورت بروز تخریب خانه تاریخی و یا میراث فرهنگی شیراز و استان فارس با خاطیان اشد مجازات صورت خواهد گرفت و این اشخاص تعقیب قضایی خواهند شد.

جایگزینی مجتمع های تجاری به جای خانه های تاریخی شیراز صحت ندارد

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در روزهای اخیر برخی خبرها در فضای مجازی و رسانه ها درباره تخریب بیش از 200 خانه تاریخی در شیراز و ساخت مجتمع های تجاری به جای آن را رد کرد. مصیب امیری درباره طرح اتصال دو حرم مطهر شاهچراغ (ع) و سید علاء الدین حسین (ع) در بافت تاریخی فرهنگی شیراز گفت: این طرح در خرداد امسال از سوی وزارت راه و شهرسازی تحت عنوان ساماندهی و اتصال این دو حرم به مشاور واگذار شد.

امیری که پیشتر مسئولیت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس را برعهده داشت و از این منظر، شناخت کاملی نسبت به وضعیت میراث فرهنگی استان دارد، افزود: طرح مزبور همچنان در مراحل کارشناسی است و طی این مدت بررسی های مختلفی انجام و در هر یک از این بررسی ها چندین گزینه پیشنهاد شده است که هر یک چگونگی اتصال این دو حرم را مشخص می کند.

امیری افزود: آنچه از این طرح بر می آید و البته هنوز مراحل نهایی را طی نکرده است، بیشتر بحث مرمت، بازسازی و جداره سازی و حتی فضاهایی که در گذشته تخریب شده و همچنین ساماندهی مسیر به شکلی است که رفت و آمد بین این دو مسیر تسهیل شود. در ضمن محدودیت ارتفاعی همچون کل بافت تاریخی شیراز در این محور هم وجود دارد، اما این به معنای ساخت مجتمع تجاری در این مسیر نیست.

وی با بیان اینکه این طرح هنوز در مراحل اولیه و کارشناسی قرار دارد و مراحل تصویب استانی را هم طی نکرده، ادامه داد: این طرح بعد از تصویب استانی به وزارت راه و شهرسازی خواهد رسید و باید منتظر بمانیم که مشاور نظر نهایی را بدهد. وزارت میراث فرهنگی نیز براساس کارشناسی های انجام شده در گذشته و حال نظر خود را اعلام خواهد کرد.