شیشه درمه دست بافته ای منحصر بفرد در میان عشایر فارس است

میراث آریا/ براساس آخرین خبرهای منتشر شده، شیشه درمه دست بافته ای منحصر بفرد در میان عشایر فارس است.

دست بافته های عشایری شهر ملی صنایع دستی فیروزآباد

دستباف های عشایر فیروزآباد فارس هویت و میراثی بومی محسوب می شود که حفظ آن همراه با کارآفرینی، رشد اقتصادی نیز برای این منطقه به همراه داشت؛ از همین رو وزارت میراث فرهنگی عنوان «شهر ملی دستباف های عشایری» را به این شهرستان اختصاص داد.

فیروزآباد واقع شده در 93 کیلومتری جنوب غربی شیراز شهرستانی شناخته شده در نگاه اهالی گردشگری و صنایع دستی است؛ شهری که افزون بر میراث داری مهمترین یافته های دوران ساسانیان، با اصالت ساکنان عشایرش شناخته می شود.

پنج اثر باستانی محور ساسانی از جمله قلعه دختر، شهر گور، آتشکده و دو نقش برجسته ثبت جهانی فیروزآباد را به یکی از مقصدهای گردشگری داخلی و خارجی بدل ساخته است.

دست بافته های ایل قشقایی ساکن فیروزآباد، با رنگرزی های گیاهی، حامل طراوت و شفافیت طبیعتند، تنوعشان، غنای رنگ گل های دشتهای اطراف را یادآوری می کند و این گشاده دستی در رنگ آمیزی، آثار کهن بافته شده در این سرزمین را برای نسل امروز خاص کرده است؛ بگونه ای که گاه گمان نمی رود رنگهای موجود در آنها منشایی طبیعی داشته است و از همین رو فرش ها، گلیم ها، گبه ها و دیگر دستباف های آنان غنای دلپذیری دارد که به آن شهرتی جهانی بخشیده است.

هر جا نامی از ایل و عشایر باشد، نقشی از زیبایی و ظرافت و تنوع در صنایع دستی دیده می شود. قشقایی های فارس نیز به مدد هنرمندی ذاتی ، به نخ های پشمی ظرافت و کیفیتی ویژه می بخشند. فیروزآباد که یکی از سکونتگاه های مهم این ایل بشمار می رود، خاستگاه پانزده تیره عشایر ایل قشقایی است.

دست بافته های عشایری به صورت کلی به سه دسته کیسه ها، مفروشات و رواندازها تقسیم می شود که خود، انواعی مختلف همچون لت های خورجین، نمکدان، مَفرش، توبره، چَنته، جَوال، بَلَدان قَلیان دان، قرآن دان، قالی، قالیچه، گبه، خرسک، گلیم، سفره، جاجیم، برتی و جُل دارد.

این تنوع را همچنان میتوان در زیرشاخه های گوناگون مشاهده کرد و از این منظر نیز این صنایع دستی فیروزآباد را شایسته کسب عنوان شهر ملی دست بافته های عشایری کرده است.

شیشه درمه بافی یکی از دست بافته های منحصر بفرد عشایر فارس است که شباهت هایی با گلیم دارد ولی برخلاف گلیم که طرح و نقش آن با استفاده از پودهای رنگی است، این شیوه بافت از نوع تارنما است و استفاده از هر رنگی بعنوان پود تأثیری در رنگ ظاهر دست بافته ندارد.

موارد مصرف شیشه درمه

تولیدات بافته شده تمام پشمی با این شیوه در عشایر ایل قشقایی فارس مانند خورجین، چنته، جاجیم، نوار یا تنگ، مفرش یا خوابگاه مورد استفاده است.

نحوه بافت

در چله کشی این دست بافته از تارهای دورنگ تیره و روشن که دارای تاب زیاد هستند استفاده می شود و طریقه آن بدین صورت است که یک گلوله نخ چله ایی رنگ تیره و یک گلوله نخ چله ایی رنگ روشن انتخاب و دو سر نخ به یکدیگر گره زده می شود و گره بر روی تیرک افقی پایین دار قرار می گیرد سپس گلوله نخ تیره از رو و گلوله نخ روشن از زیر بر روی دار چله کشیده می شود.

این دو گلوله نخ بر روی تیرک افقی بالایی دار به همدیگر قلاب می گردد بطوریکه مجدداً رنگ تیره از رو و رنگ روشن از زیر به تیرک افقی پایین می رسند.

شهرستان فیروزآباد که به عنوان شهر ملی دست بافته های عشایری بشمار می رود و جایگاه اصلی تجمع اقوام عشایر استان فارس است، کانون اصلی تهیه دست بافته شیشه درمه است.

هرچند در دیگر نقاط این استان نیز دست بافت های باکیفیت و مناسبی تولید می شود اما طرح های فیروزآباد زبانزد بوده و تفاوت آن با دیگر نقاط محسوس است.

دست بافت های عشایری شهرستان فیروزآباد با داشتن مشخصه های بسیار خاص نظیر ظرافت، خودکفایی در تولید و رنگرزی گیاهی و همچنین نقش های فولکلور و محلی شهرتی جهانی دارد.