جوسازی علیه خانه موزه سیمین و جلال

ایسنا/ براساس سخنان مدیر خانه موزه سیمین و جلال، جوسازی علیه خانه موزه سیمین و جلال صورت گرفت.

رضا توسلی با اشاره به درخواست خارج از ضابطه یک گروه فیلمساز برای حضور در این خانه موزه با هدف ساخت فیلمی داستانی درباره سیمین دانشور و جلال آل احمد و جوسازی هایی که علیه این مجموعه پس از مخالفت با حضور آنها راه افتاد، ماجرا را اینگونه شرح داد: یک گروه فیلمساز از صدا و سیما که قصد ساخت فیلمی داستانی درباره سیمین و جلال را داشت، به این مجموعه مراجعه کرد و درخواست داشت در فضای داخلی این خانه فیلمش را بسازد. تاکید شد با توجه به ضوابط و مقررات موجود، این اقدام ممنوع بود؛ چرا که سبب تعطیلی موزه و آسیب رسانی خواهد شد، بنابراین با حضور آنها در فضای داخلی خانه مخالفت کردیم.

او پیرامون جوسازی علیه خانه موزه سیمین و جلال یادآور شد: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در سال 1396 ضوابطی را تعیین کرد که مطابق آن، ساخت فیلم های داستانی و سینمایی در مجموعه های تاریخی و موزه ها ممنوع است. ما هم به این ضابطه استناد کردیم.

توسلی ادامه داد: آن گروه فیلمساز پس از مخالفت ما سعی کرد از مبادی دیگری راه را تسهیل کند. به معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران مراجعه کردند که خوشبختانه با خردمندی این معاونت، در نامه ای خطاب به خانه موزه سیمین و جلال نوشته شد "طبق ضوابط اقدام شود". هرچند این گروه فیلمساز ابتدا به ما گفتند معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران با استقرار آنها در خانه موزه سیمین و جلال موافقت کرده است، اما پس از پیگیری متوجه شدیم در نامه تاکید شده است "طبق ضوابط اقدام شود". ما هم طبق ضوابط موجود به این گروه فیلمساز اجازه ندادیم از فضای داخلی خانه استفاده کند.

او بیان کرد: اصلا خوب نیست وقتی اقدامی خلاف قانون است و ضابطه ای برای آن وجود دارد، از راهها و منابع دیگر برای دور زدن ضوابط استفاده شود.

توسلی در ادامه گفت: گروه فیلمساز سپس اصرار کرد که از تراس خانه به دلیل نوستالژی که دارد برای برداشت یک سکانس در فیلم استفاده کند که چون تراس در فضای بیرونی خانه قرار داشت و آسیب رسانی نداشت، موافقت کردیم. بعد که گروه فیلمساز مستقر شد درخواست های دیگری را مطرح کردند، مثلا از آشپزخانه استفاده کنند برای برداشت سکانسی که سیمین چای می ریزد یا مثلا اتومبیلی را که متعلق به جلال آل احمد بوده داخل حیاط خانه بیاورند و همینطور درخواست های دیگر که ما با ادامه کار آنها مخالفت کردیم.

عوامل گروه گفتند چطور می شود از تراس و حیاط فیلم گرفت، اما نمایی از داخل خانه نداشت. پیشنهاد کردیم لوکیشن آن را در جای دیگری اجاره کنند و شبیه سازی کنند، اما گفتند برای این کار باید 200 تا 300 میلیون تومان پول بدهد، درحالیکه برای استفاده از خانه موزه سیمین و جلال هیچ هزینه ای پرداخت نمی کردند. ما هم برای حفاظت از این خانه موزه ضابطه ای داریم و اصرار داریم به آن متعهد بمانیم.

او افزود: وقتی ما به گروه فیلمساز اجازه ورود به خانه موزه را ندادیم، جوسازی آنها هم شروع شد و با این محتوا فیلمی گرفتند که "سیمین و جلال را به خانه خودشان راه نمی دهند". برخی از عوامل هم در برابر مخالفت و مقاومت ما گفتند "قانون برای شکستن است" یا مثلا می گفتند در چند کشور سابقه فیلمبرداری از موزه ها را دارند و هیچ کجا چنین محدودیتی نداشتند. ما که از مقررات آن کشورها و موزه های آن اطلاع نداریم، اما اینجا خودمان آیین نامه و ضابطه مشخصی درباره عکسبرداری و فیلمبرداری در موزه ها داریم که باید به آن متعهد باشیم.

مدیر خانه موزه سیمین و جلال گفت: تا جایی که ضابطه و مقررات اجازه می داد با آن گروه فیلمساز مساعدت کردیم، ولی از بیم آسیب رسانی به فضای داخلی خانه و با توجه به مقررات و ضوابط، نمی توانستیم چنین اجازه ای به آنها بدهیم.

احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم ایران که پیشتر نسبت به حضور پرشمار گروه های فیلمساز خارج از ضوابط و مقررات معترض شده و این اقدام را اکیدا ممنوع و غیرضروری دانسته بود، درباره ماجرای تازه گروه فیلمساز در خانه موزه سیمین و جلال گفت: این مجموعه یک خانه موزه است که اتفاقا یکی از بهترین خانه موزه های ایران بشمار می آید، همه آنچه در این خانه وجود داشته به همان شکل حفظ شده و در جای خود قرار گرفته است، بنابراین حضور بازدیدکننده زیاد یا گروههای فیلمساز آسیب رسانی زیادی دارد.

حالا برخی جوسازی می کنند یا بهانه می آورد که در کاخ گلستان و کاخ سعدآباد هم گروههای فیلمساز مستقر می شوند و اینجا که خانه سیمین و جلال است، به هیچ وجه حرف و قیاس درستی نیست. ارزش یک کتاب در خانه سیمین و جلال کمتر از کوچکترین اشیای موجود در کاخ سعدآباد و گلستان نیست.

او ساخت فیلم های داستانی در موزه ها و مجموعه های تاریخی را خلاف ضوابط دانست و تصریح کرد: براساس شیوه نامه کلی ایکوم جهانی و همینطور آیین نامه ای که سال 1382 در ایران تهیه شد، ضوابط عکسبرداری و فیلمبرداری در موزه ها و مجموعه های تاریخی کاملا مشخص است. هرچند در دوره ای این ضوابط به محاق برده شد، اما همچنان وجود دارد و قابل استناد است و برای حفاظت از این بناها باید به آن متعهد بود. بنابراین آن چه درباره خانه موزه سیمین و جلال گفته شده فقط یک جوسازی است که به هیچ وجه اقدام تاییدشده و درستی نیست؛ چرا که در مرحله نخست، حضور این گروه ها حق مردم را برای بازدید از این مجموعه تاریخی ضایع می کند و بدون آسیب رسانی به بنا هم نخواهد بود.

خانه موزه جلال و سیمین (Simin & Jalal Museum House) خانه شخصی این زوج نویسنده بوده که به دست جلال آل احمد و هنگامیکه همسرش سیمین در حال تحصیل در رشته زیباشناسی دانشگاه استنفورد بود، ساخته شد. روایت شده جلال آل احمد با بودجه کلی 5 هزار تومان که 3 هزار تومان آن را هم قرض گرفته بود، این خانه را ساخت. گفته شد جلال مستقیما در کار ساخت خانه مشارکت داشته است. او در نامه هایی که برای همسرش می فرستاد، از درد دست هایش در هنگام سنگ تراشیدن و آسیب هایی که به جسمش وارد شده، تعریف کرده بود. تزئینات این خانه هنوز هم مثل زمانی است که صاحبان اصلی در آن زندگی می کردند.

خانه سیمین و جلال سال 1383 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و شهرداری تهران این خانه را به قصد تبدیل به موزه در سال 1393 خرید. درحال حاضر وسایل زندگی، تمام آثار این دو نویسنده و همچنین مدارک شخصی آنها در این خانه نگهداری می شود که حضور گروه های فیلمساز و حتی تعداد پرشمار بازدیدکننده، حفاظت از این آثار را دچار چالش خواهد کرد.

تولید و ساخت فیلم های سینمایی و داستانی در امکان تاریخی طبق ضوابط سال 1393 ممنوع شده است. این اتفاق پس از آن رخ داد که ساخت سریال معمای شاه به کاخ گلستان خساراتی را وارد کرد.

رئیس وقت اداره امور فرهنگی روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سال 1396 درباره حضور گروه های فیلمساز در این سالها با وجود ممنوعیت تصریح کرده بود: متقاضیان در موارد استثنا اگر از هر مرجعی مجوز بگیرند، خلاف دستورالعمل ابلاغی عمل کرده اند.