تبریز به عنوان پایتخت قالی و مهد گهواره قالی شناخته می شود

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، تبریز به عنوان پایتخت قالی و مهد گهواره قالی شناخته می شود.

عبدالله احراری، عضو انجمن علمی فرش ایران به معرفی قالی آذربایجان پرداخت و اظهار کرد: منطقه آذربایجان یک منطقه وسیع شامل سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، استان اردبیل و بخشی از استان کردستان است که هموطنان آذری در آن زندگی می کنند. این منطقه بزرگ به دلیل پتانسیل های بالقوه ای که دارد همواره توانسته یکی از مراکز مهم فرش بافی کشور باشد.

وی ادامه داد: پس از اینکه سلسله صفویه در صدر حکومت مستقر شد مکتب هنری تبریز شکل گرفت و این موضوع دلیلی شد بر آنکه کارگاه های بزرگ قالی بافی در شهر تبریز مستقر شوند. از طرفی موقعیت شهر تبریز و وجود هنرمندان پر تلاش آن یکی از دلایل شهرت قالی این منطقه بوده است.

عضو انجمن علمی فرش ایران اضافه کرد: صادرات قالی از طریق تبریز و آذربایجان از نیمه دوم قرن بیستم رواج یافته و تا پایان جنگ جهانی دوم صادرات فرش تبریز از طریق ترکیه و قبل از آن عثمانی به کشورهای اروپایی ادامه داشته است.

احراری خاطرنشان کرد: تورج ژوله در کتاب «پژوهشی در فرش ایران» اینطور بیان می کند که صادرات قالی ایران از طریق تبریز تا آن حد برای دولت ایران پرافتخار و مهم بود که تصاویری از صادرات این فرش بر روی اولین کارت پستال های زیبا که در اواخر دوره قاجار چاپ شده بود نقش بست و به اقصی نقاط جهان ارسال شد.

وی گفت: در واقع بخش عمده ای از تجار ایرانی که به خرید و فروش فرش در اقصی نقاط جهان مشغول هستند اصالتا تبریزی هستند، البته گفتنی است که بخش قابل توجهی از تجار فرش تهران از حوزه قالی بافی تبریز پا به عرصه تولید و تجارت فرش نهاده اند.

عضو انجمن علمی فرش ایران در خصوص مشهورترین تولیدکنندگان قالی تبریز بیان کرد: از اولین و بزرگترین صادرکنندگان فرش که در واقع از پرچمداران صادرات فرش بودند میتوان به «حاج یوسف قالیچی»، «حاج عبدالله قالیچی»، «حاج میرزا جعفر اسلام بلکی»، «صمد قره قالیچی»، «میرزا علی اصغر قالیچی»، «میرزا علی اکبر قالیچی» و «اسماعیل قالیچی» که همگی از فرزندان شادروان حاج عبدالله قالیچی بودند و حاج محمد مراقانی و ... اشاره کرد. بخش قابل توجهی از این صادرکنندگان در شهر استانبول و در سرایی به نام سرای والده خان دفتر تجاری داشتند و در آنجا مشغول تجارت فرش بودند.

احراری در خصوص تقسیم بندی فرش آذربایجان افزود: حوزه قالیبافی استان آذربایجان را به چند گروه میتوان تقسیم کرد که بخش اول شامل قالی هایی می شود که در تبریز بافته شده است. این قالی ها عمدتا ریزبافت بوده و امروزه تا آن حد پیش رفته اند که زبانزد خاص و عام هستند و نام قالی تبریز همواره بر زبانها جاری است.

وی ادامه داد: بخش دیگر مربوط به قالی های عشایری و روستایی این منطقه است که در اطراف تبریز بافته می شوند که برای این قالی ها نیز جایگاه خاصی دارند. امروزه قالی که در شهرستان های «هریس»، «گراوان»، «مهروان» و بخش هایی از این شهرستان ها بافته می شود جز این دسته بحساب می آیند. البته ناگفته نماند که فرش های عشایری شاهسون جایگاه خاص خود را دارند.

تبریز پایتخت قالی ایران

عضو انجمن علمی فرش ایران ابراز کرد: امروزه شهر تبریز به عنوان پایتخت قالی و مهد گهواره قالی شناخته می شود. این شهر جایی است که بزرگترین طراحان و تولیدکنندگان قالی مشغول به فعالیت هستند. استان آذربایجان اکثر تولیدکنندگان فرش استان های کشور را به لحاظ طراحی قالی از نظر مواد اولیه و تکنیک بافت تغذیه می کند و سهم عمده ای در قالی بافی سطح کشور دارد.

احراری در مورد ویژگی های فنی قالی تبریز تشریح کرد: تار و پود فرش تبریز از نخ و بعضا ابریشم بوده و پرز این قالی پشمی و گاها از ابریشم مرغوب است. گره رایج در فرش تبریز گره متقارن است و فشردگی گره ها زیاد است، به طوری که فرش تبریز را کاملا متراکم نشان می دهد. پرز قالی تبریز اندکی زبر بود، چرا که آب مورد استفاده رنگرزی دارای املاح زیادی است.

استفاده از طرح گل و گیاه در فرش تبریز بسیار رایج است

وی خاطرنشان کرد: بسیاری از تولیدات تبریز دارای طرح های حیوانی یا شکارگاهی هستند. استفاده از طرح های گل و گیاه در فرش بافی این منطقه بسیار رایج است. شهر تبریز مرکز تولید فرش و سایر بخش های این شهرستان همچون شهرستان هریس مرکز تولید انواع قالیچه است. وی گفت: از مهمترین ویژگی های این دسته از قالی ها میتوان به تنوع و کثرت رنگ ها، حرکت آرام رنگ ها، زنده بودن رنگ ها، کوتاه بودن ساق پرز، وجود شیارهای طولی در پشت فرش، دارا بودن زیر ضخیم تر و دو پوده بودن آن اشاره کرد.