آستیگماتیسم؛ اختلال شایع چشم

زندگی آنلاین/آستیگماتیسم یکی از اختلالات شایع چشم است که به دلیل غیرطبیعی بودن شکل قرنیه به وجود می آید. آستیگماتیسم درنتیجه وجود یک انحنای غیرطبیعی بر سطح قرنیه به وجود می آید. این انحنا می تواند نحوه ورود نور به عدسی چشم را تغییر دهد که درنتیجه آن نور به شکل متفاوتی به شبکیه چشم می رسد. همین موضوع موجب کدر، تار و یا غیرطبیعی شدن دید فرد می شود. آستیگماتیسم را نباید با دوربینی یا نزدیک بینی چشم اشتباه گرفت.

علت آستیگماتیسم چیست؟

هنوز علت قطعی آستیگماتیسم به طور کامل مشخص نیست اما می توان گفت عوامل ژنتیکی نقش مهمی را ایفا می کنند. گاه اختلال آستیگماتیسم از هنگام تولد وجود دارد. گاه نیز درنتیجه یک آسیب خارجی یا جراحی ایجاد می شود. آستیگماتیسم معمولاً با دوربینی و نزدیک بینی چشم همراه است.

انواع آستیگماتیسم

آستیگماتیسم را می توان به دو نوع کلی تقسیم کرد:

1 – آستیگماتیسم مربوط به قرنیه

2 – آستیگماتیسم مربوط به عدسی چشم

نوع اول آستیگماتیسم زمانی به وجود می آید که انحنای شکلی در قرنیه ایجاد می شود و قرنیه از حالت طبیعی خود خارج می شود. نوع دوم نیز مربوط به زمانی است که عدسی چشم حالت طبیعی ندارد.

چه کسانی در معرض ابتلا به آستیگماتیسم هستند؟

آستیگماتیسم می تواند در کودکان و بزرگ سالان ایجاد شود و می توان گفت از لحاظ سنی محدودیتی برای ابتلا به آن وجود ندارد. اما در صورت وجود شرایط زیر، احتمال ابتلا به این اختلال افزایش می یابد:

وجود سابقه خانوادگی از وجود آستیگماتیسم یا اختلالات دیگر نظیر قرنیه مخروطی (اختلالی که باعث تخریب قرنیه می شود)

زخم یا نازک شدن قرنیه

نزدیک بینی (یعنی دیدن اشیا دور مشکل است) یا دوربینی (تار بودن اشیا نزدیک) بیش از حد

سابقه انجام اعمال جراحی خاص مانند جراحی آب مروارید

طبق تحقیقاتی که در سال 2011 صورت گرفته است، استعمال دخانیات توسط مادر در دوران بارداری احتمال ابتلا به آستیگماتیسم را افزایش می دهد.

تشخیص علائم آستیگماتیسم

علائم آستیگماتیسم ممکن است از فردی به فردی دیگر متفاوت باشد. برخی افراد نیز هیچ علائمی را تجربه نمی کنند. از جمله علائم آستیگماتیسم می توان به این موارد اشاره کرد:

تار، کدر و مختل شدن دید در هر فاصله ای (دور یا نزدیک) مشکل دید در شب درد و خستگی چشم انحراف چشم قرمزی و التهاب چشم سردرد باتجربه هر یک از علائم زیر به پزشک متخصص مراجعه کنید. برخی از این علائم ممکن است علتی غیر از آستیگماتیسم داشته باشند.

آستیگماتیسم چگونه تشخیص داده می شود؟

آستیگماتیسم توسط یک اپتومتریست (فردی که دارای مجوز برای انجام معاینات چشمی است) یا چشم پزشک با انجام آزمایشات تخصصی تشخیص داده می شود. برخی از این روش ها عبارتند از:

آزمایش سنجش دقت بینایی: در این روش، اپتومتریست یا چشم پزشک از شما می خواهد جهت حروفی را که بر تخته ای که در فاصله ای نسبتاً دور از شما نصب شده، قرار گرفته است مشخص کنید. هر چه قدرت تشخیص حروف کمتر باشد، می تواند بدین معنا باشد که میزان آستیگماتیسم بیشتر است.

آزمایش عدسی نورشکن: برای انجام این آزمایش از دستگاهی به نام نورشکن استفاده می شود. این دستگاه دارای چند عدسی است (شبیه عدسی های عینک) که قدرت هر یک متفاوت است. پزشک یا اپتومتریست با عدسی های مختلف را در مقابل چشمان شما قرار می دهد و از شما می خواهد تصاویری که در مقابل خود می بینید تشخیص دهید. این کار آنقدر تکرار می شود تا متخصص عدسی که دید شما را اصلاح می کند را پیدا کند.

کراتومتری: طی این آزمایش، اپتومتریست یا چشم پزشک از یک دستگاه برای مشاهده انحنای قرنیه استفاده می کند.

درمان آستیگماتیسم

آستیگماتیسم خفیف نیازی به درمان ندارد. اما اگر آستیگماتیسم در حدی باشد که بر دید شما تأثیر بگذارد، متخصص چشم برای درمان آن از یکی روش های زیر استفاده می کند:

استفاده از عدسی های اصلاح کننده: عینک ها یا لنزهایی که توسط پزشک برای افراد مبتلا به آستیگماتیسم تجویز می شود رایج ترین و ملایم ترین شیوه درمان این اختلال هستند.

اورتوکراتولوجی: روش اوتو-کی مبتنی بر استفاده از لنزهای سخت و غیر قابل انعطاف است که استفاده از آنها پس از مدتی منجر به برطرف شدن انحنای غیر عادی قرنیه می شود. از این لنزهای سخت باید برای مدت زمان محدودی در طول شبانه روز (مثلاً تنها هنگام خواب) استفاده کرد. برخی افراد تنها با استفاده از این روش می توانند بینایی عادی خود را بازیابند و نیازی به استفاده از عینک ندارند. اما برخی دیگری نیز علاوه بر این روش به روش های دیگر درمان نیز نیاز پیدا می کنند.

جراحی: در برخی موارد حاد ممکن است پزشک جراحی را برای بیمار خود تجویز کند. در این روش، با استفاده از لیزر یا تیغ های جراحی ریز و ظریف انحنای غیر عادی قرنیه برای همیشه اصلاح می شود. رایج ترین روش های جراحی برای درمان این اختلال LASIK، PRK، و RK هستند. هر یک از این روش ها دارای آثار جانبی خاص خود هستند. توصیه می شود پیش از تصمیم گیری برای انجام هر یک از این عمل های جراحی در رابطه با مزایا و معایب هر یک با پزشک خود مشورت کنید.