آیا مراغه ظرفیت ایجاد موزه نان را دارد؟

ایرنا/ بدنبال خبرهای منتشر شده، این سوال مطرح می شود که آیا مراغه ظرفیت ایجاد موزه نان را دارد؟

قضیه چیست؟

نخستین موضوعی که پس از مطرح شدن ضرورت راه اندازی موزه نان در مراغه به ذهن خطور می کند، ظرفیت تاریخی این کهن شهر است و این سوال مطرح می شود که مراغه از چه ظرفیت منحصربفردی برای راه اندازی این موزه برخوردار است؟

معاون استاندار آذربایجان شرقی و فرماندار شهرستان ویژه مراغه، استقرار ستاد مرکزی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در این شهرستان و وجود هنرستان کشاورزی و سیلوی تاریخی را از پشتوانه های محلی برای ایجاد موزه نان عنوان می کند.

به گفته سیدعلی موسوی، هنرستان کشاورزی مراغه در سال 1348 با همکاری بین المللی و با پیگیری سازمان ملل و نیز حضور پنج نفر از کارشناسان بلژیکی تاسیس شد و فعالیت آن از ظرفیت های منحصربفرد این شهرستان برای ایجاد موزه نان محسوب می شود.

در کنار این ظرفیت ها، از کنار سیلوی تاریخی این شهر هم نمی توان به سادگی عبور کرد، زیرا این سیلو با ظرفیت 11 هزار تن در سال 1346 به بهره برداری رسیده و برای چندین دهه گندم مورد نیاز شهرستان های جنوب آذربایجان شرقی از این انبار تامین شده است.

نان، غذای پایه و اصلی بسیاری از مراغی ها

فرماندار مراغه راه اندازی این موزه را در سفر هفته گذشته مدیرکل موزه ها و اموال منقول فرهنگی تاریخی و رئیس کمیته ملی موزه های ایران به مراغه مطرح کرد و اکنون برخی از صاحب نظران با استقبال از این پیشنهاد می گویند ظرفیت های متعدد دیگری نیز در این شهرستان برای ایجاد موزه نان وجود دارد.

که البته یکی از اصلی ترین آنها علاقه شدید مردم مراغه به نان و جایگاه آن در سبد غذایی بشمار می رود تا جایی که هم انواع نان های سنتی و مدرن در این شهرستان پخت و عرضه می شود و هم اساسا مصرف نان در این گستره جغرافیایی بالاست.

هنوز هم مردم این شهرستان سخنان یکی از مسئولان که در دفاع از افزایش سهمیه آرد شهرستان گفته بود «مصرف نان در مراغه بالاست و ساکنانش نان را در آب گوشت خیس می کنند و سپس همان نان خیس را نان می خورند» را به یاد می آورند.

نان، غذای پایه و اصلی بسیاری از مراغی ها و نیز ارزان ترین ماده در الگوی غذایی روزانه این مردم بشمار می رود و انواع غذاها در الگوی روزانه مردم این شهرستان به گونه ای پخت و آماده می گردد که اغلب همراه نان مصرف شود.

خوردن برنج با نان در این شهرستان چندان رویداد عجیبی نیست و همین علاقه موجب شده تا صف های خرید نان در ساعاتی از روز مقابل نانوایی ها به چشم بخورد؛ از نانوایی هایی که فطیر بستان آباد تا نان روغنی تهران، بربری آذربایجان و بالاخره لواش و سنگک سنتی پخته شده در تنورهای سفالی را عرضه می کند؛ البته گاهی نان مراغه حتی تا تهران و شهرهای شمال کشور هم ارسال می شود.

بانوان مراغی هم کم وبیش علاقه زیادی به پختن نان در منزل دارند و برخی از این کدبانوها با بهره گیری از فرهای برقی خانگی، دست به پخت نان می زنند تا نان گرم در کنار ماست و پنیر محلی، زینت بخش سفرهای مردم این شهرستان باشد.

برخی از خانه های قدیمی شهر هنوز هم تنورهای سفالی دارد و گرمای این تنورها در برخی از روزها علاوه بر اینکه سفرهای آراسته به نان سنتی تازه و معطر را باز نگه می دارد، نوستالژی پخت نان خانگی را نیز در ذهن ها زنده می کند.

مراغه، انبار غله جنوب آذربایجان شرقی

مراغه همواره به عنوان انبار غله جنوب آذربایجان شرقی مطرح بوده است و تا چندین دهه قبل بسیاری از شهرستان های کنونی منطقه از توابع این شهرستان بشمار می رفتند و آرد مورد نیاز خود را از سیلوی این کهن شهر تهیه می کردند.

همین روند تاریخی را نیز از ظرفیت های مراغه برای ایجاد موزه نان می توان بشمار آورد؛ موزه ای که در فضایی کوچک می تواند تکنیک های پخت نان و انواع مختلف این غذای پایه را معرفی کند و هم گامی باشد در مسیر «مراغه شهر موزه ها».

یونس مروارید در کتاب مراغه که آن را در سال 1371 به رشته تحریر درآورد، پیرامون اینکه آیا مراغه ظرفیت ایجاد موزه نان را دارد؟ نوشت: «کشت غلات مخصوصا گندم در تمام روستاهای مراغه رواج دارد و از اهمیت عمده برخوردار است و به همین دلیل همه ساله ضمن تامین احتیاجات داخلی شهرستان، به مقدار قابل ملاحظه ای نیز به شهرستان های مجاور صادر یا تحویل سیلوهای دولتی می گردد» همچنین در این کتاب میزان تولید گندم شهرستان طی سال زراعی 1367- 1368 بیش از 53 تن عنوان شده است.

مرواید تعدادی از قطعات تشکیل دهنده خیش را هم عنوان کرده که از آن جمله می توان به «بویوندوروق»، «اوزله یا زوله»، «اوخ»، «کان»، «ولیم»، «دند»، «دایاق»، «توتاق» و «گاوآهن» اشاره کرد که هریک از آنها می تواند زینت بخش موزه نان مراغه باشد.

فعالیت 2 بازار تاریخی آردفروشان

مدیرعامل انجمن تاریخ پژوهان مراغه می گوید: 2 بازار آردفروشان مراغه موسوم به «اونچو میدانی» تا حدودی همان حال و هوای دهه 40 و 50 شمسی را حفظ کرده و حافظه تاریخی آن با وجود قدیمی های این میدان ها زنده است.

به گفته محمد مشتری، وجود این بازارهای تاریخی بدون شک بیانگر اهمیت و جایگاه نان در سبد غذایی خانواده های مراغی بوده و این اهمیت تا حدی بالاست که امروزه خانواده هایی با شهرت «اونچو / آردچی» نیز در این شهرستان سکونت دارند.

وی به وجود انواع آسیاب های تاریخی در مراغه هم اشاره دارد و بیان می کند: اسناد مختلفی برای صدور آرد از مراغه به شهرهای دیگر کشور وجود دارد و حتی شاهیندژ در روزگاری مرکز توزیع آرد مراغه به کردستان بوده است.