کلنگ کارگران به لایه اولیه حوض مسجد امام تهران رسید

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، کلنگ کارگران به لایه اولیه حوض مسجد امام تهران رسید.

کلنگی که به کف پوش قاجارها رسید

یکی از فعالان میراثی با تخریب حوض وسط میدان مسجد امام (ره) در بازار تهران مواجه شد، اقدامی که کارگران در همان زمان آن را برای رسیدن به کاشی های قدیمی حوض مسجد عنوان کردند، اما میراث فرهنگی تا آن زمان با هیچ استعلامی برای این پروژه مواجه نشده بود و حتی با رسانه ای شدن این اتفاق، اقدامات اولیه برای توقف و بررسی علت انجام این کار را آغاز کرد.

مرتضی ادیب زاده؛ معاون میراث فرهنگی استان تهران با بیان اینکه تا پیش از این، استعلامی برای انجام این پروژه در حال انجام در حوض مسجد امام از میراث فرهنگی گرفته نشده بود، تاکید می کند: آنها تازه استعلام گرفته اند.

او با بیان اینکه طرح مرمتی برای این حوض قدیمی در وسط مسجد امام (ره) از قبل ارائه شده بود و حتی در گذشته مشاور آن مشخص شده بود، ادامه می دهد: این طرح با نظارت اداره ما در حال اجرا بوده و کارگاه مرمتی آن فعال بوده و همچنان ادامه دارد. هیات امنا از مشاور طرح درخواست کرده بود تا نشتی حوض مرکزی را بررسی و آن را برطرف کند، بنابراین با سنداژهایی که روی بتونهای حوض زده می شود، متوجه می شوند که در دهه های گذشته روی سنگ زیرین اصلی را با بتون پوشانده اند.

او با اشاره به بررسی سنگ اصلی در زیر بتون ها که سالم مانده و امکان برگرداندن آن به حالت اولیه وجود دارد، ادامه می دهد: چون این بخش خارج از تعهدات مشاور بوده و در طرح وجود نداشته است، ادامه کار متوقف شد تا به سوابق طرح دسترسی داشته باشیم و مشاور جلساتی را با نماینده میراث فرهنگی و هیات امنا در مسجد جامع برگزار کرد و در نهایت در مکاتبات انجام شده، درخواست خود را مبنی بر معرفی ناظر اعلام کرده و موافقت کردیم تا با نظارت و حضور مشاور این کار اتفاق بیفتد و حوض را به اصالت دوره قاجار که یک سنگ قرمزرنگ است، برگردانند.

ادیب زاده با تاکید بر اینکه بر اساس مکاتبات انجام شده، در صورتیکه سنگ اصلی آسیب دیده و به همین دلیل آن را بتون کرده باشند، مشاور با تهیه و ارائه طرح مرمت و آسیب شناسی، باید کار مرمت آن را انجام دهد، با تاکید بر لزوم برگرداندن حوض مسجد امام در بازار تهران به اصالت دوره قاجار خود، می گوید: مستندات ما برای این کار، چیزی است که در اثر لایه برداری ها بدست آمده است.

مسجد امام خمینی(ره) یا مسجد شاه را از بناهای ارزشمند دوره قاجارها می دانند که در بین سالهای 1222 تا 1240 قمری توسط فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و به همین دلیل تا قبل از انقلاب اسلامی (سال 1357 خورشیدی)، با نام «مسجد شاه» یا «مسجد سلطانی» خوانده می شد. در زمان ناصرالدین شاه تعمیراتی در این مسجد صورت گرفت و گلدسته هایی به آن اضافه شد. بنایی تاریخی با طرح چهار ایوانی کامل ساخته شد و دارای ورودی و سردر در اضلاع شمالی، شرقی و غربی است که در پشت ایوان های مسجد قرار گرفته اند. سردر غربی به بازار بزرگ و سردر شرقی بازار بین الحرمین راه دارد. سردر شمالی اصلی ترین ورودی بناست و در سمت خیابان 15 خرداد قرار دارد. سردر شمالی دارای فضای جلوخان وسیع مستطیل شکلی است که 17 پله سنگی پایین تر از خیابان واقع شد. در اضلاع جلوخان، مغازه ها و در وسط ضلع جنوبی آن، سردری کاشی کاری با تزئینات مقرنس و کتیبه تاریخی بنا واقع شده است.

در چوبی و دو لنگه مسجد، 4 متر ارتفاع و 3 متر عرض دارد و ازاره کناره های آن سنگی است. بر سطح فوقانی در، کتیبه تاریخی مسجد بر روی سنگی حک شده که تاریخ 1241 هجری قمری را نشان می دهد و حکایت از نام بانی، زمان ساخت و موقوفات مسجد دارد.

سردر شمالی به هشتی گنبددار نسبتا بزرگی راه پیدا می کند که سطوح آن دارای طاق نماها و گچ کاری هایی است. هشتی ورودی به ایوان شمالی راه داشته که در حال حاضر مسدود شده و دسترسی به صحن از طریق دو دهلیز کناری ایوان شمالی صورت می گیرد. سردرهای شرقی و غربی نیز تزئینات کاشی کاری و همان عناصر سردر، هشتی و دهلیزها را دارند، با این تفاوت که در این سردرها (شرقی و غربی)، اختلاف جهت وجود ندارد. در گنبدخانه، منبری با 12 پله از سنگ مرمر یکپارچه ساخته شده است. در اضلاع شرقی و غربی گنبدخانه، دو شبستان ستون دار وسیع ساخته شده و در هریک از این شبستان ها، دو محراب قرار دارد. شبستان ستون دار دیگری در ضلع شمالی مسجد واقع شده که به دلیل آفتابگیر بودن، به شبستان گرم شهرت دارد. از کتیبه های موجود در مسجد می توان به سنگ نوشته ایوان جنوبی متضمن تاریخ 1229 قمری، نام فتحعلی شاه و شکیات نماز به خط ثلث مهدملک الکتاب، کتیبه قرآنی گنبدخانه و کتیبه هایی متضمن قصیده هایی از فتحعلی خان ملک الشعرا و مجتهدالشعرا اشاره کرد.

همزمان با ساخت این مسجد در تهران، در شهرهای دیگر همچون بروجرد، قزوین، مساجدی به همین سبک و شیوه معماری ساخته شد که آنها نیز به مسجد سلطانی شهرت دارند. در ساخت مساجد سلطانی از شیوه معماری مسجد وکیل شیراز پیروی شده است.