سرانه تولید و مصرف محصولات فرهنگی در ایران چقدر است؟

ایرنا/ سرانه تولید و مصرف محصولات فرهنگی در ایران و جهان در نخستین نشست بررسی راهکارهای توسعه فضاهای فرهنگی بررسی شد.

داستان چیست؟

در این نشست که در مجموعه فرهنگ و هنر آدران برگزار شد، امین عارف نیا، مدیرعامل موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر در سخنانی گفت: فضاهای فرهنگی هنری هر کشوری، یکی از بارزترین شاخص های دستیابی به توسعه پایدار تلقی می شوند. متاسفانه ما در زمینه زیرساخت ها با کاربری فرهنگی با یک فقر جدی مواجه هستیم. سرانه فضای سبز در ایران 11 متر مربع، سرانه فضای آموزشی 5 متر مربع، سرانه فضای ورزشی یک متر و سرانه فضای فرهنگی حدود 20 سانتیمتر است.
وی پیرامون سرانه تولید و مصرف محصولات فرهنگی در ایران افزود: در حدود هزار شهر کشور، ازجمله در 75 شهر با جمعیت بالای 50 هزار نفر، هیچ سالن سینمایی نداریم. همچنین در بیش از یکصد شهر کشور کتابخانه عمومی نداریم.
عارف نیا گفت: سهم صنایع خلاق از تولید ناخالص داخلی جهان حدود دو هزار و 250 میلیارد دلار است. میزان اشتغال صنایع خلاق نیز در چند سال گذشته، براساس آمار یونسکو، هفت درصد رشد داشته است.
این مدیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به اشاره به اینکه فروش گیشه سینماهای جهان در سال گذشته میلادی معادل 42.5 میلیارد دلار، محصولات موسیقایی 22.5، مد و لباس 406، کنسرت موسیقی 13.2 وهنرهای نمایشی 192 میلیارد دلار بوده، گفت: تعداد دانشجویان هنر ما در سال1397 برابر 296 هزار نفر بوده که تعدادی قابل توجه و بیانگر علاقه به آموختن و کسب دانش در حوزه فرهنگ و هنر است. تعداد هنرجویان آزاد نیز 473 هزار نفر بوده که همه اینها برای بروز خلاقیت ها و آموخته هایشان به فضاهای فرهنگی نیاز دارند.

او ادامه داد: فروش محصولات فرهنگی در کشور ما در سال گذشته در حوزه سینما 500 میلیارد تومان، موسیقی 500، نشر کتاب 350، تجسمی 220، آثار نمایشی 90 و تبلیغات پنج هزار میلیارد تومان بوده است. همه این اعداد و ارقام گویای گستردگی سبد وظرفیت حوزه فرهنگ و هنر است که باید بررسی کنیم چگونه با توسعه فضاها از این ظرفیت گسترده فرهنگی بهره ببریم.

در ادامه نشست، تعدادی از کارشناسان، مدیران برخی مجموعه های فرهنگی و برخی رایزنان سابق فرهنگی کشورمان در کشورهای دیگر، در سرفصل های نشست سخن گفتند.

علی اکبر ضیایی رایزن اسبق فرهنگی ایران در مالزی در سخنان خود زیر عنوان "مهندسی توسعه فرهنگی در جنوب شرق آسیا" گفت: یکی از سیاستهای ماهاتیر محمد، نخست وزیر مالزی برای مهندسی توسعه فرهنگی، تشکیل جلسه های مشورتی با نخبگان فرهنگی جهان اسلام بود. آنها در بحث توفان فکری، ایده ها را می گرفتند و بومی سازی می کردند. در نهایت، الان مالزی کشوری شده که در همه زمینه ها به توسعه رسیده است.

وی افزود: البته خود مالزی در روند توسعه خویش از کشور سنگاپور الگو گرفته که مدل توسعه کشورهای دیگری هم در منطقه بوده است. در مالزی امروز، بزرگترین نمایشگاه سالیانه هنری برگزار می شود که به حراج آثار هنری در لندن و دبی پهلو می زند.

همچنین ابوالحسن خلج منفرد، رئیس مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سخنانی زیر عنوان "لیبرالیسم اقتصادی ترکیه و انعکاس آن در حوزه فرهنگ"، پس از تشریح سیاست ها و اولویت های کشور ترکیه در روند توسعه خود در چند دهه گذشته گفت: ترکیه امروز سالیانه 40 میلیون نفر گردشگر خارجی دارد و سالیانه 400 میلیون یورو هم از راه فروش سریالهایش در 140 کشور جهان درآمد کسب می کند.

وی افزود: رمز توسعه ترکیه این است که نقطه عزیمت خود را از اقتصاد، آن هم اقتصاد متمرکز تحت هدایت حاکمیت قرارداده که به توسعه در عرصه فرهنگ نیز انجامیده است.

علیرضا امیدبخش نیز در این نشست با عنوان "آرمان شهر و اهمیت اندیشه آرمان شهری در تحول فرهنگی کشورها" با توجه به تجربه شخصی خود در حوزه اسپانیا سخنرانی کرد. وی در سخنانی با توصیف و تشریح تاریخچه مقوله "آرمان شهر" در جهان و نیز نقش تاریخ اسلام در این زمینه، به تجربه های اسپانیا از ایده آرمان شهر در توسعه و گردشگری خود پرداخت.

امیدبخش همچنین به نقش و استفاده پرچم محلی در اسپانیا و نیز جشنهای مختلف برای ایجاد هویت اشاره کرد.

رضا ملکی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی دیگر سخنران برنامه بود که با موضوع "مروری بر سیاست ها و راهکارهای فدراسیون روسیه در توسعه فضاهای فرهنگی" صحبت کرد.

وی با توصیف روسیه به عنوان وسیع ترین کشور جهان و بزرگی پایتخت آن گفت: مساله اقوام و اقلیت ها در روسیه امروز کاملا امنیتی است؛ چون آنها نمی خواهند تجزیه دیگری رخ دهد. برای همین منظور سند ملی را تصویب کرده اند و آژانس اقوام با بودجه ای چشمگیر زیر نظر نهاد ریاست جمهوری به فعالیت می پردازد. با بررسی همه جوانب می توان گفت که روسیه در حال تکوین بوده و هنوز شکل نگرفته است.

ملکی همچنین یادآور شد: وضعیت فرهنگی در روسیه سیر نزولی داشته، با این حال، درآمدهای فرهنگی 151 درصد رشد داشته است. مخصوصا تئاتر و موزه در روسیه امروز خیلی مورد توجه قرار دارد. البته موسیقی در نزد مردم روسیه جایگاه اول هنری را دارد. تعداد شاغلان رسمی در بخش فرهنگ نیز رشد داشته و در عین حال، حقوق دریافتی آنان آنقدر افزایش یافته که به دریافتی پرسنل بخش های اقتصادی نزدیک شده است.

حجت الاسلام بهمن اکبری در بخشی از این نشست، با اشاره به تجربه های پادشاهی عمان در مسیر توسعه گفت: این که ما از دیگران بیاموزیم، رویکرد مفیدی است. جهان و حتی همسایگان ما در حرکتند و ما نباید خودمان را در مقام گویندگی و توصیه کنندگی صرف ببینیم.
وی ضمن تشریح روند احداث چند فضای فرهنگی در عمان بر لزوم توجه به تجارب سایر کشورها تاکید کرد.
محمد سلگی رییس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نیز با اشاره به آمارگیری فضاهای فرهنگی در سال 1379 بر ضرورت تدوین اطلس بناهای فرهنگی ایران تاکید کرد.3محمدحسین حجازی، مدیرعامل شرکت نوسازی اراضی عباس آباد نیز در سخنانی، درباره تاریخچه، روند توسعه و وضعیت فعلی این مجموعه فرهنگی سخن گفت.