تصمیم های نهایی درباره آیین های خاص محرم

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، تصمیم های نهایی درباره آیین های خاص محرم گرفته شدند.

داستان چیست؟

این تصیم ستاد کرونا برای جلوگیری از تجمع، تراکم و جابه جایی مردم و همچنین ضرورت پیشگیری از شیوع بیشتر و سرایت بیماری کووید 19 گرفته شده است. برخی از این آیین ها که با عنوان میراث محرم شناخته می شود و ثبت ملی هم شده اند، از جمله نخل گردانی و گل مالی قدمتی چند هزار ساله دارند که بعدها موضوع آنها با محرم گره خورد. در سالهای اخیر این مراسم سنتی به جاذبه ای معنوی و مذهبی تبدیل شده که گردشگران داخلی و خارجی بیشماری را جذب کرده اند و انگیزه قوی برای سفرهای محرمی بشمار می آمدند.

علاوه بر این آیین ها که ستاد کرونا در دستورالعمل برگزاری مراسم های عزاداری پرتجمع محرم و صفر منع کرد، آیین های سنتی پرطرفداری دیگری هم هستند که هنوز رسما درباره چگونگی برگزاری آنها اظهارنظری نشده است. مثلا در خطه آذربایجان دسته های بزرگ شاخسی، واخسی از 10 روز مانده به ماه محرم به حرکت در می آیند. شرک کنندگان چوب دستی هایی را به نماد شمشیر به دست راست می گیرند و با دست چپ کمر یا شانه نفر دیگری می گیرند تا صف دایره ای شکل گیرد و نوحه ای را زمزمه می کنند و یکصدا شاخسی واخسی می گویند. قدمت این آیین مشخص نیست. ریشه لغوی شاخسی واخسی هم معلوم نیست اما مراسمی پرطرفدار در این منطقه است و تا روز دهم ماه محرم هر شب اجرا می شود.

کاشانی ها هم مراسمی با عنوان چاووش عزا دارند که در تیمچه امین الدوله واقع در بازار تاریخی شهر برگزار می شود. انگیزه برگزاری آن در گذشته، مطلع کردن مردم از فرا رسیدن ماه محرم بوده که در جریان آن سنج زنی، نقالی و پرده خوانی اتفاق می افتد. نمونه دیگری از این چاووش عزا در اطراف اردهال از توابع استان مرکزی برگزار می شود.

در ایلام رسمی ویژه عزاداری زنان وجود دارد با نام چایینه که در روزهای هفتم، هشتم و دهم ماه محرم و اربعین اجرا می شود. این مراسم ریشه در باورهای مذهبی مردم دارد و موضوع آن به باور عروسی حضرت قاسم پسر امام حسن (ع) در روز عاشورا برمی گردد.

حمل شیدونه، رسمی است که دزفولی ها در روز تاسوعا اجرا می کنند، طاقی با چهار گلدسته را به حرکت در می آورند که روی آن صحنه هایی از نبردهای عاشورا و تاسوعا به سبک قوه خانه ای کشیده شد. این طاق را شیدونه می گویند. در دیگر شهرهای خوزستان مثل بهبهان، شوشتر و شوش هر سال مراسمهای مشعل گردانی، تعزیه و سنگ زنی برگزار می شد. مدیر کل تبلیغات اسلامی خوزستان اعلام کرد که تعزیه شوش با ریشه تاریخی 300 ساله را امسال برگزار نمی کنند و مراسم دیگر در مکانی سر بسته با 25 درصد ظرفیت اجرا می شود. این درحالی است که فرمانده انتظامی خوزستان گفته 85 درصد تجمع های پرخطر در این استان مربوط به مراسم عزاداری است و هشدار داده که مراسم هایی که عامل تجمع است، برگزار نشود.

اما در بوشهر که بخاطر شیوه خاص نوحه خوانی ها، نوازندگی ها و سینه زنی مقصد ویژه مسافران در محرم است، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان، استفاده از سنج، دمام، طبل و حرکت دستجات عزاداری در سطح خیابانها و معابر را در محرم امسال ممنوع کرده است.

تنوع آیین های محرم در ایران زیاد است، این موضوع را ستاد کرونا هم مورد اشاره قرار داده و اگرچه به ممنوعیت برخی از این آیین های سنتی پرجمعیت اشاره کرده، اما خطوط قرمز مراسم عزاداری محرم امسال را نیز تعیین کرده است. ایرج حریرچی، معاون وزارت بهداشت درباره تنوع شیوه عزاداری در نقاط مختلف ایران گفت: ضمن لحاظ کردن تمام موارد، برخی مراسم ها ممنوع شده است؛ قالی شویان، نخل گردانی و دسته جات طبل زنی و سنج زنی که در بوشهر خوزستان می دیدیم، مراسم طشت گذاری در اردبیل و زنجان را امسال محرم نخواهیم داشت.

همه این تاکیدها البته با این واقعیت همراه است آیین محرم امسال قطعا با شکوه شایانی برگزار خواهد شد؛ منتها با تمهیدات خاص و تغییرهایی در شیوه اجرا.