سرنوشت نامعلوم سنگ مزارهای امامزاده یوسف رضا

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، سرنوشت نامعلوم سنگ مزارهای امامزاده یوسف رضا بچشم می خورد.

قضیه چیست؟

در جریان بازسازی این بنای تاریخی، سنگ های مزار قدیمی برای محافظت در دیواره های محوطه جاسازی شد اما با اجرای طرح جدید توسعه این مکان در سال 1385، سنگهای قدیمی از دیواره ها جدا و در حیاط امامزاده رها شد.

رسیدگی نکردن به وضعیت این آثار تاریخی و فرهنگی و رها شدن زیر دست و پای افراد باعث شده است تا بسیاری از این سنگها بشکند یا برخی دیگر نیز به سرقت برود تا جایی که امروز تعداد اندکی از این اسناد مهم تاریخی در محوطه به چشم می خورد.
بسیاری از این سنگ مزارهای قدیمی به افراد مشهور تاریخی متعلق بوده و امروز فرزندان و نوادگان آنان دیگر اثری از مزار آنان پیدا نمی کنند.

سنگ های قبر قدیمی هویت فرهنگی منطقه پیشواست

کارشناس ارشد تاریخ و پژوهشگر بومی شهرستان پیشوا گفت: هر یک از این سنگ مزارهای تاریخی، هویت فرهنگی این منطقه بوده و وضعیت زندگی گذشتگان را در خود ثبت کرده است؛ «با نابودی این آثار در اصل بخش عمده ای از تاریخ اجتماعی دشت ورامین و شهرستان پیشوا از بین می رود».

محمدرضا تاجیک افزود: از صدر اسلام تاکنون مردم دشت ورامین برای گذشتگان خود سنگ مزار درست می کردند و این اقدام علاوه بر نشان دادن هنر حجاری، دلیلی بر وجود مواد اولیه تولید سنگ مزار در منطقه بوده است.
وی با بیان اینکه سنگ قبرهای باقیمانده موجود بیشتر مربوط به دوره قاجاریه است، تصریح کرد: بر روی این سنگ ها اغلب خطوطی زیبا بچشم می خورد که نشان دهنده رونق هنر خوشنویسی در ساکنان دشت ورامین از گذشته تاکنون است و در حقیقت نیز هنرمندان زیادی در این منطقه به خوشنویسی و حجاری مشغول بوده اند.
این پژوهشگر تاریخ افزود: بر روی اغلب سنگهای مزار قدیمی تاریخ تولد و وفات افراد با دو تاریخ هجری شمسی و قمری ثبت شده که البته در مناطقی که عقاید مذهبی در میان مردم بیشتر بوده تنها از تاریخ هجری قمری استفاده کرده اند که نشان می دهد مردم این دیار از تاریخ و تمدنی مدون برخوردار هستند.

تاجیک گفت: بر روی این سنگها نمادهایی مانند شانه برای بانوان، اسلحه برای شکارچیان و دیگر نمادهایی که نمایش دهنده شغل، حرفه و جنسیت افراد بوده، نقش بسته است و با بررسی هریک از این آثار می توان به گوشه ای از تاریخ اجتماعی و برخی از آداب و رسوم قدیمی این منطقه دست یافت.
وی تصریح کرد: بارها اهمیت سنگ های قبر تاریخی به مسئولان روستا و بقعه «یوسف رضا» یادآوری شده ولی بی توجه به آنها، باعث نابودی بخش مهمی از تاریخ و فرهنگ این منطقه شده است.
این پژوهشگر افزود: برخی از این سنگ های مزار قدیمی از 50 تا 200 سال عمر داشت که امروز اثری از آنان در آرامستان یوسف رضا وجود ندارد؛ در صورتیکه می شد با کمی دل سوزی این سنگها را نگهداری و در معرض دید عموم، علاقمندان به تاریخ و پژوهشگران قرار داد.

اطلاعی از سنگهای قدیمی نداریم

رئیس دفتر میراث فرهنگی و صنایع دستی پیشوا اظهار داشت: با توجه به اینکه این بقعه در اختیار اداره اوقاف و امور خیریه است، هیچ اطلاعی از سرنوشت این سنگ های قبر قدیمی نداریم. مجید ژاله نیا اظهار کرد: سنگ قبرهای تاریخی بدلیل اینکه ثبت میراثی نیست، نگهداری از آنها در حوزه اختیارات این اداره قرا ندارد ولی واقعیت این است که این آثار در حوزه هویت اجتماعی و تحقیق و پژوهش تاریخی اثربخش است و متولیان باید نسبت به نگهداری از آن اقدام می کردند.

وی تصریح کرد: قرار بود که موزه ای در آستان مقدس امامزاده جعفر پیشوا احداث شود که در این صورت این سنگهای قدیمی می توانست بعنوان بخشی از موزه مردم شناسی در معرض دید عموم قرار گیرد، ولی فضایی که برای این امر در نظر گرفته شده بود، مورد تأئید اداره کل میراث استان تهران قرار نگرفت.

تعداد اندکی از سنگهای قبر باقی مانده است

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه پیشوا بیان کرد: طرح توسعه امامزاده یوسف رضا در دوره مدیریت سابق اجرا شده و سرنوشت سنگهای مزار قدیمی مشخص نیست؛ تنها چند عدد از سنگها باقی مانده که بدلیل اهمیت، توسط اداره اوقاف در یک محل امن نگهداری می شود.
حجت الاسلام سیدحسین مطهری افزود: بدلیل اهمیت مکان تاریخی و مذهبی امامزاده یوسف رضا، طرح توسعه این آستان متوقف گردید، ولی در جریان اجرای این طرح، سنگهای مزار قدیمی آسیب جدی دید و سرنوشت اکثر آنها معلوم نیست.
وی پیرامون سرنوشت نامعلوم سنگ مزارهای امامزاده یوسف رضا تصریح کرد: تنها تعداد انگشت شماری از سنگهای قدیمی آن هم سنگهای کوچک باقی مانده بود که هم اکنون در مکانی امن نگهداری می شود.