جزیره لهجه ها لقب کدام استان ایران است؟

ایسنا/ بدنبال خبرهای منتشر شده، این سوال مطرح می شود که جزیره لهجه ها لقب کدام استان ایران است؟

قضیه چیست؟

هانی رستگاران، مسئول ثبت ملی اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان با تاکید بر اینکه ایران از نظر پراکنش گویش و زبان بطور ویژه در جهان مطرح است، ادامه داد: این تنوع گویش و زبان، به نوعی در نقاط مختلف جهان، ما را از نظر جغرافیای فرهنگی نسبت به دیگر کشورهای دنیا منحصربفرد کرده است.

وی با اشاره به اینکه «زبان سمنانی» به شماره 1114 در 30 آذر 1394 در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است، درباره روند تهیه پرونده ثبتی این زبان توضیح داد: در جریان تهیه پرونده ثبتی این اثر، ساختار شناسی و آواشناسی این زبان بررسی شد تا نخست به این نتیجه برسیم که آن یک زبان است یا گویش که با تحقیقات انجام شده و با کمک پژوهشکده زبان های پژوهشگاه میراث فرهنگی، به این نتیجه رسیدیم که از نظر ساختار بیانی کلمات و عبارات مورد استفاده در آن، زبان سمنانی یک زبان است و از نظر ادبیات و ساختارهای جملات، متمایز از فارسی است که به عنوان یک زبان منحصربفرد از آن یاد می شود.

او پیرامون جزیره لهجه ها لقب کدام استان ایران است؟، اظهار کرد: با توجه به اینکه بسیاری از زبانهای با ریشه پهلوی در گذشته از بین رفته اند، اکنون این زبان بیشتر مورد توجه است. هر چند هنوز خوشبختانه در بخشهایی از مازندران، لرستان و شمال شرق کشور زبان پهلوی هنور پابرجاست، اما آن در ارتباط با زبان سمنانی، به عنوان منطقه ای که مدتی نیز پایتخت کشور بوده و به صورت سینه به سینه حفظ شده، امروز همچنان مورد استفاده است.

وی با تاکید بر اینکه اجزای تشکیل دهنده پرونده ثبت یک زبان از دیگر پرونده های ثبتی آثار متمایز است، گفت: در پرونده آثار ملموس، معمولا به آن دسترسی داریم و قابل دیدن و لمس کردن است و از نظر بصری در ذهنِ ما شمایلی از آن وجود دارد، اما در پرونده های ثبت میراث ناملموس که بسیاری از آنها مواریث دارای فعل بصری نیستند، گاهی اوقات مفاخر، شخصیت ها و آداب و سنن قدیم قرار می گیرند.

رستگاران با تاکید بر اینکه پرونده های ثبت ملی زبان ها در مناطق خاص ویژگی خاص تری نسبت به دیگر پرونده ها دارند، اضافه می کند: با توجه به این که عملا چیز منسجمی وجود ندارد که براساس آن مستندات یک پژوهش و مطالعات مستند با هدف تشکیل پرونده، گردآوری شود، بنابراین نخست باید گذشته این زبان را از تاریخ شفاهی افراد و قدیمی ترهای منطقه و پژوهشگران حوزه به دست آورد.

این پژوهشگر عامه با اشاره به لزوم استفاده از اطلاعات افراد صاحب نظر در پژوهش هایی که برای دست یافتن به این اطلاعات کامل از زبان سمنانی نیاز است، می گوید: به همین دلیل به افرادی مراجعه کردیم که در حوزه زبان های ایرانی به خصوص زبان با منشا پهلوی تحقیق کرده اند، از زبان شناسان معاصر خارجی تا زبان شناسان معاصر داخلی مانند منوچهر ستوده در این حوزه فعالیت داشته اند.

وی در ادامه به تلاشهای انجام شده برای مطالعه ی چهارچوب و شاکله زبان شناختی این زبان اشاره می کند و می افزاید: برای این کار در بطن جامعه وارد شدیم، کسانی که شعرهایی به زبان سمنانی سروده یا کتاب هایی در این زمینه داشتند را شناسایی کرده و در نهایت با توجه به چهارچوب ساختار ادبیات زبان سمنانی توانستیم این را جا بیندازیم که این زبان قابل ثبت است و حتی می توان آن را به کمیسیون ملی زبان های یونسکو نیز وارد کرد.

او با تاکید بر اینکه گویش هایی مانند لری و مازنی هنوز در برخی از مناطق کشور استفاده می شوند و در واقع زنده هستند که واجد ارزش ثبت هستند، ادامه می دهد: بنابراین این وجود زبان ها به لحاظ عملکردی و با توجه به اینکه پیشینه ای غنی دارند و نسل به نسل منتقل شده اند تا به امروز رسیده اند، ویژگی خاص تری نسبت به دیگر پرونده ها دارند و باید بیشتر روی آنها مطالعه شود.

رستگاران به در نظر گرفتن عنوان «جزیره لهجه ها» یا «زبان ها» برای استان سمنان به واسطه همین ویژگی ها اشاره می کند و می گوید: از حد فاصل شهرستان سرخه حدود 15 کیلومتر به سمت سمنان، دو زبان کاملا متفاوت با ساختار و ادبیات متفاوت وجود دارد، روستاهای متعدد در فاصله های دور تا نزدیک به یکدیگر حتی به گونه ای نیست که گویش ها و لهجه های شبیه به یکدیگر باشند، مردم یک روستا زبان مردم روستای دیگر را حتی در فاصله ی کمی به یکدیگر متوجه نمی شوند.

مسئول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان تاکید می کند: ظرفیت این زبان، حتی در مقیاس آموزشی قابل سنجش است، این زبان می تواند در مدارس نیز آموزش داده شود، آموش و پرورش مناطق مختلف کشور می توانند زبانهای محلی خود را در مدارس خود آموزش دهند، تا این زبانها وارد نسل جدید شود، البته تاکنون خوشبختانه اقداماتی مانند پخش برنامه هایی با زبانی محلی مناطق مختلف کشور از جمله سمنان در شبکه های استانی و رادیوهای محلی مختلف انجام شده است.