فواید و خطرات مصرف آسپیرین

تبیان/ آسپیرین به شکل فعلی بیش از 100 سال است که وجود دارد. این دارو هنوز هم یکی از پرکاربردترین داروها در جهان است و تخمین زده می شود که سالانه حدود 35000 تن آسپیرین مصرف می شود.

آسپرین یک علامت تجاری متعلق به شرکت داروسازی آلمانی، بایر است. اصطلاح کلی آسپیرین، استیل سالیسیلیک اسید (ASA) است.

آسپیرین یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) است.

NSAID ها دارای اثرات زیر هستند:

• ضد درد: درد را بدون بیهوشی یا از دست دادن هوشیاری تسکین می دهد.

• ضد تب: تب را کاهش می دهد.

• ضدالتهاب: با مصرف دوزهای بالاتر، التهاب را کاهش می دهد.

غیراستروئیدی یعنی استروئید نیستند. استروئیدها اغلب فواید مشابهی دارند؛ اما می توانند عوارض جانبی ناخواسته ای را به همراه داشته باشند. به عنوان مثال خاصیت ضددردی NSAID ها معمولاً غیرمخدر است؛ یعنی باعث بی حسی یا گیجی نمی شوند. آسپیرین اولین NSAID بود که کشف شد.

سالیسیلات به شکل پوست درخت بید بیش از 2000 سال است که مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از مردم هنوز از پوست این درخت به عنوان داروی طبیعی تر برای سردرد و دردهای جزئی استفاده می کنند.

آسپیرین به شکل فعلی بیش از 100 سال است که وجود دارد. این دارو هنوز هم یکی از پرکاربردترین داروها در جهان است و تخمین زده می شود که سالانه حدود 35000 تن آسپیرین مصرف می شود.

آسپرین معمولاً برای افراد زیر 16 سال مناسب نیست، زیرا می تواند خطر ابتلا به سندرم «ری» را افزایش دهد که می تواند پس از ویروس مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا آبله مرغان ظاهر شود. این سندروم می تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ گردد

موارد استفاده

آسپیرین یکی از داروهای رایج در درمان درد خفیف تا متوسط، میگرن و تب است.

مصارف رایج شامل سردرد، دردهای پریودی، سرماخوردگی و آنفلوانزا، رگ به رگ شدن و مشکلات طولانی مدت مانند ورم مفاصل است.

برای درد خفیف تا متوسط، آسپرین، به تنهایی استفاده می شود. برای درد متوسط تا شدید، اغلب به همراه مسکن های مخدر و NSAIDهای دیگر استفاده می شود.

در دوزهای زیاد، آسپرین می تواند علائم بیماری های زیر را کاهش دهد یا به آن ها کمک کند:

• تب روماتیسمی

• آرتریت روماتیسمی

• سایر مشکلات التهابی مفصل

• پریکاردیت

موارد استفاده در دزهای کم:

• برای جلوگیری از تشکیل لخته های خون و کاهش خطر حمله ایسکمیک گذرا (TIA) و آنژین ناپایدار

• برای جلوگیری از انفارکتوس میوکارد در بیماران مبتلا به بیماری قلبی عروقی یا جلوگیری از تشکیل لخته خون

• برای جلوگیری از سکته مغزی، اما نه برای درمان سکته مغزی

• برای جلوگیری از سرطان کولورکتال

آسپیرین و کودکان

آسپرین معمولاً برای افراد زیر 16 سال مناسب نیست، زیرا می تواند خطر ابتلا به سندرم «ری» را افزایش دهد که می تواند پس از ویروس مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا آبله مرغان ظاهر شود. این سندروم می تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ گردد؛ اما، در صورت ابتلا به بیماری کاوازاکی، متخصص ممکن است برای کودک تحت نظر آسپیرین تجویز کند و از لخته شدن خون بعد از عمل قلب جلوگیری نماید. در عوض به طور کلی از استامینوفن (پاراستامول، تایلنول) و ایبوپروفن استفاده می شود.

آسپیرین با دوز کم

دوز کم آسپیرین، به میزان 75-81 میلی گرم در روز، می تواند به عنوان داروی ضد پلاکت، برای جلوگیری از ایجاد لخته خون استفاده شود.

آسپرین با دز پایین ممکن است به بیماران زیر داده شود:

• عمل پیوند بای پس عروق کرونر

• حمله قلبی

• سکته مغزی

• فیبریلاسیون دهلیزی

• سندرم حاد عروق کرونر

همچنین در صورت وجود فاکتورهای خطر زیر و اعتقاد پزشک به محتمل بودن حمله قلبی و سکته مغزی، ممکن است به افراد آسپیرین با دوز کم داده شود:

• سطح کلسترول خون بالا

• فشارخون بالا

• دیابت

• سیگار کشیدن

آسپرین برای چه کسانی توصیه نمی شود؟

افرادی که دچار شرایط زیر هستند نباید از این دارو استفاده کنند:

• زخم گوارشی

• هموفیلی یا هر اختلال خونریزی دیگر

• آلرژی شناخته شده به آسپرین

• آلرژی به هر NSAID مانند ایبوپروفن

• در معرض خطر خونریزی دستگاه گوارش یا سکته مغزی خونریزی دهنده قرار دارند

• به طور مرتب الکل می نوشند

• هرچند اندک، تحت معالجه دندانپزشکی یا جراحی قرار دارند

افرادی که شرایط زیر دارند باید نسبت به مصرف آسپرین احتیاط کنند و فقط در صورت دستور پزشک باید آن را مصرف کنند:

• آسم

• فشارخون کنترل نشده

• سابقه زخم معده

• مشکلات کبدی

• مشکلات کلیوی

آسپرین در هنگام سکته مغزی تجویز نمی شود، زیرا تمام سکته های مغزی در اثر لخته خونی ایجاد نمی شوند. در بعضی موارد، آسپیرین می تواند سکته مغزی را بدتر کند.

هرکسی که آماده عمل جراحی است باید در صورت مصرف منظم آسپیرین، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارد. ممکن است لازم باشد حداقل 7 روز قبل از عمل، مصرف آسپرین را متوقف نماید.

بیمارانی که باردار هستند و یا به کودک خود شیر می دهند ممکن است بتوانند آسپرین با دوز کم مصرف کنند، اما فقط تحت نظر پزشک. برای این افراد، آسپیرین با دوز بالا توصیه نمی شود.

تداخلات دارویی

گاهی اوقات، یک دارو می تواند اثر داروی دیگر را کم کند، یا ترکیب این دو دارو می تواند بیمار را در معرض خطر قرار دهد. به این، تداخل دارویی گفته می شود.

رایج ترین داروهایی که آسپرین با آن ها تداخل دارد عبارت اند از:

• مسکن های ضدالتهاب مانند دیکلوفناک، ایبوپروفن، ایندومتاسین و ناپروکسن.

در صورت مصرف این داروها با آسپیرین، می توانند خطر خونریزی معده را افزایش دهند.

• متوترکسات، داروی مورد استفاده برای درمان سرطان و برخی بیماری های خود ایمنی است.

آسپرین باعث می شود که از بین بردن متوترکسات موجود در بدن برای بدن سخت تر شود و در نتیجه سطح متوترکسات افزایش یابد که به طور بالقوه خطرناک است.

• داروهای ضدافسردگی از نوع مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند سیتالوپرام، فلوکستین، پاروکستین، ونلافاکسین و سرترالین.

با مصرف آسپیرین همراه این داروها، خطر خونریزی افزایش پیدا می کند.

• وارفارین، یک داروی ضد انعقادی یا رقیق کننده خون است که مانع از لخته شدن خون می شود.

اگر آسپرین با وارفارین مصرف شود، می تواند اثرات ضد انعقادی دارو را کاهش داده و خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال، در برخی شرایط، پزشک ممکن است آسپیرین را به همراه وارفارین تجویز نماید.

این ها تنها داروهایی نیستند که نباید به همراه آسپرین مصرف شوند. در صورت تجویز آسپرین توسط پزشک، باید او را از داروهای دیگری که مصرف می کنید، مطلع نمایید.

چگونه و چه زمانی آسپرین را مصرف کنیم؟

دُز آسپیرین که برای شما مناسب است به نوع آسپیرینی که می خورید، علت مصرف و میزان کمک به بهبود علائم شما بستگی دارد.

قرص آسپرین

آسپرین معمولاً به صورت قرص 300 میلی گرمی تولید می شود و دز معمول 1 یا 2 قرص هر 4 تا 6 ساعت است.

نکته بسیار مهم: بیش از 12 قرص در 24 ساعت مصرف نکنید. بین دوزها حداقل 4 ساعت صبر کنید.

شیاف آسپرین

شیاف آسپرین دارویی است که به آرامی به قسمت مقعد وارد می شود. برای استفاده از آن ها، دستورالعمل های موجود در کاغذ داخل بسته را دنبال کنید.

شیاف های آسپرین حاوی 150 میلی گرم یا 300 میلی گرم آسپرین هستند.

اگر از نوع 150 میلی گرم استفاده می کنید: مقدار معمول 3 تا 6 شیاف است. این از میلی گرم 450 تا میلی گرم 900 در هر 4 ساعت است. حداکثر دوز 24 از شیاف های 150 میلی گرم در 24 ساعت می باشد.

اگر از نوع 300 میلی گرم مصرف می کنید: مقدار معمول دوز 1 تا 3 شیاف است. این 300 میلی گرم تا 900 میلی گرم هر 4 ساعت است. حداکثر دوز 12 از شیاف 300 میلی گرم در 24 ساعت می باشد.

اگر به دوز 450 میلی گرم یا 750 میلی گرم نیاز دارید، پزشک یا داروساز شما را راهنمایی کرده و نحوه مصرف آن را توضیح می دهد.

نکته بسیار مهم: بیش از 24 مورد از شیاف های 150 میلی گرم یا 12 عدد از 300 میلی گرم در 24 ساعت استفاده نکنید. بین دوزها حداقل 4 ساعت صبر کنید.

ژل دهان آسپیرین

می توانید از داروخانه ها ژل آسپیرین دهان (Bonjela) را خریداری کنید. هرگز این ژل را به کودکان ندهید.

برای جراحات یا زخم های دهان حدود یک سانتی متر ژل را روی ناحیه زخم ماساژ دهید. در صورت لزوم آن را هر 3 ساعت در قسمت داخلی دهان یا لثه خود بمالید.

اگر پروتز دندان دارید (دندان های مصنوعی)، آن ها را قبل از استفاده از ژل از دهان خارج کنید. سپس قبل از این که پروتز را دوباره در دهان خود قرار دهید، حداقل 30 دقیقه صبر نمایید.

هرکسی که آماده عمل جراحی است باید در صورت مصرف منظم آسپیرین، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارد. ممکن است لازم باشد حداقل 7 روز قبل از عمل، مصرف آسپرین را متوقف نماید

اثرات جانبی آسپرین

شایع ترین عوارض جانبی آسپرین عبارت اند از:

• سوزش معده یا روده

• سوءهاضمه

• حالت تهوع

عوارض جانبی زیر کمتر رایج است:

• وخیم تر شدن علائم آسم

• استفراغ

• التهاب معده

• خونریزی معده

• کبودی

یک عارضه جانبی نادر از آسپیرین با دوز کم، سکته مغزی است.

در صورتی که به طور عمدی یا غیرعمدی دز بالایی از آسپیرین را مصرف کردید، بهتر است به اورژانس مراجعه نمایید. همچنین، علائم مصرف دز بالا ممکن است شامل ضعف شنوایی موقتی، اختلال در فعالیت یا تشنج باشد.

در صورت بروز هر کدام از نشانه های زیر هرچه سریع تر با پزشک تماس بگیرید:

• حالت تهوع و استفراغ

• تشنج

• علائم آلرژیک به آسپیرین مانند تنفس سخت، تورم صورت، لب ها، زبان و یا گلو

• زنگ زدن گوش

• تنفس سریع

• تورم یا درد طولانی مدت بیش از 10 روز

• سرفه خونی

• سردرگمی

• خونریزی یا اختلال در مدفوع

• توهم

• استفراغ مداوم بیش از 3 روز

• درد معده

آسپیرین می تواند به پیشگیری و درمان طیف وسیعی از مشکلات کمک کند، اما هرکسی که آسپرین مصرف می کند، ابتدا باید با پزشک مشورت نماید. کسی که زیر 16 سال سن دارد به طور معمول نباید آسپرین مصرف کنند؛ مگر در موارد نادر و تحت نظارت پزشک.