موزه ها از لیست مشاغل پرخطر خارج می شوند؟

ایسنا/ به خاطر شرایط کنونی کشور (شیوع ویروس کرونا)، این سوال پیش می آید که موزه ها از لیست مشاغل پرخطر خارج می شوند؟

قضیه چیست؟

هر چند همه حرف و حدیث ها از اوایل اسفند سال گذشته برای تعطیلی موزه ها به عنوان مراکز فرهنگی و تاریخی، به آن دلیل بود که نه تنها آثار تاریخی را در معرض آلوده شدن قرار می داد بلکه هنوز هیچ راهکار فنی و اصولی برای پاکسازی و حفاظتشان از کرونا ویروس به دست نیامده بود - هنوز هم -، بلکه قرار گرفتن تعداد زیادی از مخاطبان موزه ای در چنین فضایی خود عاملی برای آلوده شدن تعداد زیادتری از مردم به کووید 19 بود. به همین دلیل هم بعد از درخواست های مکرر برای تعطیلی فضاهای موزه ای، حتی این مراکز تاریخی و موزه ای در لیست مکان های پرخطر قرار گرفتند. اما قدم بعدی موزه داران تلاش بیشتر برای معرفی و انتشار آموخته هایشان به مردم بود، آن ها با نهایی شدن تعطیلی موزهها از آغاز سال جدید، تلاش کردند تهدیدها برای فضای کاری شان را به فرصت تبدیل کنند و علاوه بر نمایش 13 موزه از سایت آپارات که توسط وزارت ارتباطات و وزارت میراث فرهنگی در 13 روز نوروز عملیاتی شد، موزه داران نیز روزانه بخش هایی از موزه ها و آثار تاریخی هر موزه را در فضای مجازی منتشر کردند و گپ و گفت با یکدیگر را در راس برنامه هایشان قرار دادند. در کنار صحبت هایی که با کارشناسان مختلف داشتند، در آخرین گفت وگوهایی که رضا دبیری نژاد، موزه دار و رئیس موزه ملی ملک برگزار می کند، این بار سراغ محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیرامون موزه ها از لیست مشاغل پرخطر خارج می شوند؟، رفت. طالبیان بعد از اشاره به تلاش های این معاونت برای فعال شدن دوباره موزه ها در کنار توجه به مساله امنیت جان کارکنان و حفاظت از آثار تاریخی، روی این نکته تاکید می کند که زمان مشخصی نمی توان برای بازگشایی موزه ها مطرح کرد چون امنیت بازدید کنندگان، آثار تاریخی در معرض نمایش در موزه ها و کارکنان موزه ای برایمان اهمیت دارد. وی در ادامه نسبت به پیگیری برای شرایط باز شدن 159 موزه خصوصی که مجوز وزارتخانه میراث فرهنگی را دارند در کنار پیگیری های مورد نیاز برای تهیه ی پروتکل موزه خبر می دهد و می گوید: اگر سفرهای هوشمند در گردشگری رخ دهد، موزه ها نیز به سازماندهی و برنامه ریزی نیاز دارند، چون منافع هر دو بخش در گرو یکدیگر است. او اما به صحبت هایی که بین وزارتخانه ارتباطات و میراث فرهنگی انجام و قول داده اند که 100 موزه و محوطه را در کشور برای نمایش آنلاین تجهیز کنند، اشاره می کند و می گوید: قرار شد در مرحله نخست، ابتدا زیرساخت های الکترونیکی را آماده کنیم که اگر این کار انجام شود، حتما محوطه های بسیار مهم مانند سایت موزه و موزه های منطقه ای یا برخی موزه های خصوصی می توانند در این لیست قرار بگیرند. این لیست ها براساس مشورت با همه جامعه موزه داری و اداره کل موزه ها انجام می شود. وی با بیان اینکه بحث موزه های خصوصی تقریبا برای همه جا افتاده، ادامه می دهد: پیشنهاد داشتیم که 20 میلیون تومان کمک بلاعوض و 50 میلیون تومان تسهیلات به 159 موزه توسط دولت پرداخت شود که با توجه به چیزی که می بینیم، قرار است تسهیلات پرداخت شوند. از سوی دیگر نیز می تواند کمک کند تا برای بازدید مجازی چنین بستری درست شود و بتوانند موزه های دیگر نیز بازدید داشته باشند.

راهی برای جایگزین درآمد برای موزه ها

طالبیان با تاکید بر لزوم فراهم شدن بستر الکترونیکی برای بازدید از موزه ها حتی بعد از پایان شرایط کرونا، نسبت به ایجاد وضعیتی مناسب برای جایگزین شدن درآمد برای موزه ها اشاره می کند و می گوید: مانند دو بخش گردشگری و خصوصی باید برای جایگزینی درامدزایی برای موزه ها نیز فکری کنیم، با عادی شدن شرایط باید راه حل های دیگر را نیز بررسی کرد.

راهی برای درآوردن نام موزه ها از لیست مشاغل پرخطر!

معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی پیرامون موزه ها از لیست مشاغل پرخطر خارج می شوند؟، اظهار می کند: گردشگری نیز جز مشاغل پرخطر بود، همانطور که هتل ها نیز در این لیست بودند و آن ها درخواست اعلام معیارهای پرخطر و کم خطر را داشتند. با اعلام شرایط شاید به این نتیجه برسیم که ممکن است برخی از موزه ها جزو پرخطرها قرار نگیرند. او با اشاره به اینکه در حال حاضر بحث روی امکان انتقال درجه پر ریسک به کم ریسک است، ادامه می دهد: اکنون دستگاه های مختلف در حال مطرح کردن ایده های خود هستند، با این وجود از افراد صاحب نظر درخواست کرده ایم که اگر نظری دارند مطرح کنند تا در ستاد کرونا در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی مطرح شود.

چشم انداز طالبیان برای مدت زمان تعطیلی موزه ها

وی پاسخ به این پرسش که چشم اندازی برای بازگشایی موزه ها در نظر گرفته شده و آیا قرار است موزه ها قبل از بازگشایی ایزوله و پاکسازی شوند؟ را اینطور جواب می دهد: موضوع هنوز در ابهام است، تنها کاری که باید بکنیم زمانی دقیق برای بازگشایی موزه هاست، نخست باید یکسری کارها را انجام داد. او ادامه می دهد: به موزه های خود اعلام کرده ایم که به مرور برنامه و سناریوهای جدید خود را برای بازگشایی تهیه کنند. اگر قرار بر فاصله گذاری اجتماعی هوشمند باشد می توان سناریوی بازدید از موزه ها به صورت حضوری را نیز تهیه کرد.

زندگی با کرونا را یاد بگیریم | شاید برخی موزه ها باز شوند

وی با این وجود نسبت به این نکته نیز تاکید می کند که ممکن است برخی موزه ها در این شرایط باز نشوند یا بتوان برخی موزه ها را فعال کرد و ادامه می دهد: معتقدم باید زندگی با کرونا را یاد بگیریم، همه چیز را به بعد از تمام شدن این اتفاقات موکول نکنیم. به همین دلیل نیز به موزه ها اعلام می کنیم که در این وضعیت بهتر است نخست ایده بدهند تا با جمع آوری و هم اندیشی آن ها به تدریج و به صورت هوشمند کارها را انجام دهیم. هر چند در شرایط کنونی نیز مدیر موزه ها به ویژه بخش خصوصی و برخی کارکنان در بخش های حاکمیتی که دورکار نیستند در فضاهای موزه ای و در حال انجام مستندنگاری و موارد دیگر هستند یا کارهایی را در دستور کار دارند که روی زمین مانده اند، به خصوص در محوطه های جهانی. معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی با تاکید بر اینکه بخش دولتی خود را برای مدیریت وضعیت آماده می کند، ادامه می دهد: ممکن است یک هفته دیگر راه ها برای فعال تر شدن بخش های فرهنگی باز شوند یا در طول هفته آینده وضعیت سخت تر شود، هیچکس، دقیق چیزی نمی داند، اما دست کم می توان با مدیریت کردن کارها به صورت هوشمند، وضعیت را مدیریت کرد. حتی خود موزه ها می توانند به ما بگویند که چه ظرفیتی دارند و اگر قصد بازگشایی دارند می توانند چه کارهای حفاظتی انجام دهند. از سوی دیگر میراث فرهنگی رسما برایشان باید مشترکات را مطرح کند.

وزیر میراث منتظر یک جریان سازی برای ایجاد زیرساخت درآمدزایی در سه حوزه

طالبیان درآمدزایی موزه ها را یکی از چالش های مهمی می داند که یک سال بعد تاثیر خود را روی موزه ها می گذارد و می گوید: وزیر میراث فرهنگی از دولت تقاضا کرده که بعد از بهتر شدن شرایط، بخشی از تعطیلات را به این وزارتخانه اختصاص دهند، چون قطعا در پساکرونا مردم به سفر نیاز دارند و در آن شرایط احتمال یک موج از سفر با مدیریت هوشمند وجود دارد. او اضافه می کند: اکنون وزیر میراث فرهنگی منتظر است تا در صورت تصویب، یک جریان سازی برای درامد در زیرساخت های سه حوزه ایجاد شود. وی تاکید می کند: در حال حاضر دنیا را رصد کرده و برنامه ریزی موزه های دیگر را بررسی می کنیم اما همچنان مشخص است که موزه های دنیا هنوز گرفتار و در ابهام هستند حتی برخی موزه ها دورکاری را نیز لغو کرده اند، دنیا دچار یک شوک است. او تنها کمک فکر شده توسط میراث فرهنگی را تسهیلات و کمک دولت می داند و ادامه می دهد: باید بتوانیم برای درامد یک بستر از طریق سیستم های آنلاین آماده کنیم. ما یک خانواده هستیم که باید در این شرایط به یک همفکری کنیم و همدلی برسیم. طالبیان با تاکید بر اینکه دستگاه های جهانی مانند یونسکو، اتحادیه جهانی طبیعت، ایکروم و حتی ایکوموس از فروردین امسال به طور مرتب شعار می دهند که ما به قدرت میراث ایمان داریم و امادگی داریم که با همفکری یکدیگر بر مشکلات فائق بیاییم، ادامه می دهد: آن ها از یک سو تجربیات دنیا را جمع می کنند و از سوی دیگر به دنبال این هستند که ایده های نو پیدا کنند. این یک کار و پژوهش بزرگ است، پژوهشی که بازیگران آن در دنیای موزه هستند.

موزه ها و بناهای تاریخی یک شبکه بهم پیوسته اند

معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی در پاسخ به این پرسش که موزه ها و میراث فرهنگی در این دوره می توانند چه کمکی به جامعه و مردم کنند؟ به دو شعار روز جهانی موزه و محوطه ها و بناهای تاریخی اشاره می کند و آن ها را نشان دهنده وابسته بودن این حوزه ها به یکدیگر می داند و می گوید: ما یک شبکه به هم پیوسته هستیم. جهان نیز متوجه این موضوع شده و حتی ممکن است از نظر سیاسی نگاه دنیا به مرور تغییر کند.

ایجاد رقابت بین موزه ها در فضای کرونا!

پیش بینی معاون میراث فرهنگی برای روز جهانی موزه در سال 1399، مانند دیگر نهادهای دولتی در دنیاست، او تاکید می کند: فکر نمی کنم امسال مانند سال های گذشته بتوانیم کاری انجام دهیم، باید خودمان را آماده کنیم تا همه چیز به صورت مجازی برگزار شود. حتی اگر بحثی از نظر ارتقا، توجه و موزه ی برتر مطرح می شود باید از طریق فضای مجازی باشد. در واقع نوع نگاه موزه ها به این بحران و نقشی که هر موزه در این زمینه ایفا کرده خود می تواند یک تمایز باشد. او با این وجود ادامه می دهد: این اقدام شاید یک ابزار باشد که نگاه برابر به همه موزه ها و اقوام داشته باشیم. همه اقوام از فضای برابر بهره بگیرند و برای آن تلاش کنیم. وی با تاکید بر اینکه موزه ها به واسطه کرونا و ماه مبارک رمضان در هفته میراث فرهنگی از فعالیت فیزیکی معذور هستند، می افزاید: بهترین کار این است که از فضای مجازی بیشتر بهره بگیریم اما اگر هر موزه داری ایده ای خوب دارد، می تواند آن را مطرح کنند. او با بیان اینکه وزارتخانه میراث فرهنگی نیازمند همفکری موزه داران و اندیشه های آن هاست، ادامه می دهد: کار کردن براساس چند فکر در جمع حتی اگر دچار اشکال باشد، بهتر است چون محصول اندیشه ی همه افراد است. بنابراین آنچه که شایسته موزه ها و فرهنگ ایران است را می توان نشان داد. طالبیان بار دیگر با تاکید بر اینکه موضوع هنوز نه تنها برای ایران که برای کل دنیا مبهم است، می افزاید: امیدواریم بتوانیم تصویر دیگری از موزه ها ایجاد کنیم. هرتغییر رفتار و باوری ممکن است سخت باشد. اما در شرایط کنونی چاره ای نداریم. اگر بتوانیم با کمک یکدیگر چند پایلوت یا نمونه در این زمینه ایجاد کنیم، از حمایتی همه جانبه برخوردار خواهیم شد.