مجوز آکروپل برای کاوش بود یا خواناسازی؟

براساس خبرهای واصله و سخنان رئیس پژوهشکده باستان شناسی، کارهای صورت گرفته در محوطه آکروپل شوش به جهت خواناسازی مصطبه و روشن کردن وضعیت آکروپل شوش هستند.

خواناسازی مصطبه و روشن کردن وضعیت محوطه آکروپل شوش

حرف ها از صدور مجوز برای کاوش و نظارت بر محوطه آکروپل شوش، توسط دو باستان شناس و یک مرمت گر تزئینات آثار تاریخی شروع شد، هر چند یک فارغ التحصیل فوق لیسانس باستان شناسی که مجوز سرپرست هیات کاوش به نام او صادر شد، یک دانشجوی فوق لیسانس باستان شناسی در مرحله پایان نامه و کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی که مجوز نظارت بر این پروژه را گرفته بودند، اکنون به اواخر کار خواناسازی صفه و کاوش در گورستان هزاره پنجم شوش رسیده اند، اما همچنان رئیس پژوهشکده باستان شناسی معتقد است مجوز صادر شده فقط برای خواناسازی صفه است و نه کار بیشتری. هر چند نخستین مجوز را 16 مهر رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در نامه ای خطاب به مدیر کل میراث فرهنگی استان خوزستان صادر کرد و در آن اعلام شد تا «برنامه گمانه زنی به منظور خواناسازی و پیگیردی صفه خشتی آکروپل را به منظور تدقیق خطوط معماری در راستای انجام فعالیت های حفاظتی و مرمتی» انجام شود، اما یک هفته بعد از صدور این مجوز، دومین نامه با همین مضمون نیز خطاب به موسوی نوشته شد. رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی -عمرانی- در مجوزی که با نام «اصلاحیه» صادر شده بود، خطاب به موسوی نوشته بود: «اصلاحیه مجوز برنامه خواناسازی سکوی بلند و کاوش روشمند در گورستان هزاره پنجم آکروپل شوش» با همان سرپرست پروژه و همان ناظران. بیشترین اظهار نظرها و نقدها به دنبال صدور این مجوزها به انتخاب کارشناسان اعلام شده برای این پروژه بود، وگرنه بعد جوان گرایی که اقدامی شایسته در کشور محسوب می شود. البته از سوی دیگر یکی از نقدهایی که به حضور باستان شناسان پیشکسوت در سایت های کاوش مطرح می شود، ارائه ندادن گزارش کار به پژوهشکده باستان شناسی توسط برخی از آن ها بعد از گذشت سال ها، آن هم از زمانی است که در سایت های تاریخی زیر نظر مدیریت خود کاوش کرده اند. اما کمتر از نیم قرن از آخرین کاوش ها در «صفه خشتی آکروپل» و «گورستان هزاره پنجم آکروپل» شوش می گذرد، مدت زمانی که در طی آن، مجموعه باستانی شوش آسیب زیادی دید. با این وجود هنوز باستان شناسان معتقدند؛ شوش آن اندازه مهم است که برای هر اقدام جدی در آن باید متخصصان را گرد هم آورد و نشستی تخصصی برگزار کرد، هر چند برگزاری چنین نشست ها و همایش هایی برای بررسی نقاط قوت و ضعفِ موجود در این محوطه، به منظور رسیدن به نتیجه ای مشخص، به ندرت عملیاتی شده تا بتوان بر مبنای آن ها پژوهش ها و طرح های حفاظتی در شوش را برنامه ریزی کرد. در این مجوز با اشاره به ماده 11 قانون حفظ آثار ملی و در اجرای بند 3 ماده قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی، مصوب سال 1367 با انجام برنامه گمانه زنی به منظور خواناسازی و پیگیردی صفه خشتی آکروپل به منظور تدقیق خطوط معماری در راستای انجام فعالیت های حفاظتی و مرمتی شهرستان شوش به سرپرستی ... و با نظارت ... و ... از یک آبان ماه تا 14 آذر موافقت کرد. حالا می توان گفت حدود 20 روز از آغاز کاوش در این محوطه گذشته و آن روزهای میانی خود را از حضورِ این تیم باستان شناس سپری می کند، اما بعد از انتشار نخستین خبرها از صدور مجوزهای عمرانی، حالا اعلام می شود که یک کارشناس باستان شناسی نیز به عنوان ناظر فنی به پروژه اضافه شد. روح الله شیرازی، رئیس پژوهشکده باستان شناسی همچنان پروژه در حال انجام را خواناسازی مصطبه می داند و نه کاوش. او تاکید می کند: کار در حال انجام، کاوش نیست، روشن کردن وضعیت آکروپل شوش است که قبلا فرانسوی ها در این بخش حفاری و کار کرده و قصد داشتند تا آن را حفاظت و مرمت کنند، چون وضعیت حفاظتی بدی داشت و آن را آب و باران زده بود. وی با اشاره به اینکه این پروژه به پیشنهاد پایگاه شوش مطرح شد و در حال حاضر زیر نظر ناظر عالی علمی «عباس مقدم» در حال انجام است، می گوید: جایی که اکنون تیم در حال کار است، قبلا کاوش شده، یک احتمال نیز وجود دارد که از تدفین هایی موجود در گذشته هنوز ردی باشد. با این وجود، گمانه بسیار کوچکی در حال کار است. رئیس پژوهشکده باستان شناسی ادامه می دهد: زمانیکه قرار بر کاوش بزرگ و گسترده در شوش باشد، قطعا باید از باستان شناسان با تجربه و پیشکسوت که از نظر علمی توانا هستند، استفاده کنیم. اما کار کنونی پایگاه، در حد خواناسازی با هدف حفاظت است که قبل از آن می خواهند یک شناخت از محوطه داشته باشند. شیرازی با بیان اینکه اگر قرار بر انجام برنامه ای جامع باشد باید معیارهای آن نیز مدنظر قرار گیرد، اظهار می کند: در حال حاضر کار کاوشی بزرگ در برنامه نداریم و حتی پروژه در حال انجام، یک برنامه ادامه دار نیست، بلکه یک برنامه مقطعی است.