درمورد بی خوابی در سفر یا جت لگ چه می دانید؟

اگر زیاد سفر می کنید و چندباری شده باشد که از سفر لذت نبرده باشید، به احتمال زیاد جت لگ یا بی خوابی سفری را تجربه کرده اید. ممکن است این اتفاق باز هم پیش بیاید پس لازم است راه های مقابله و یا کنترل کردن آن را یاد بگیرید تا بتوانید کیفیت سفرتان را تا حد امکان بالا ببرید.

جت لگ چیست ؟ بی خوابی ناشی از پرواز چگونه است؟

سیکل های شبانه روزی فیزیولوژیکی و رفتاری بر اساس ژنتیک هستند و به وسیله هسته سوپراکیاسماتیک و نشانه های محیطی تنظیم می شوند. این سیکل ها به صورت 24 ساعته در ایجاد ریتم های هورمونی و رفتاری به خصوص خواب و بیداری و درجه حرارت نقش دارند.
جت لگ یا پرواز زدگی وقتی اتفاق می افتد که اختلالی در این سیکل ایجاد شود. در واقع زمانی که فرد دچار مشکل پرواز زدگی می شود، تنظیم خواب فرد به علت اختلاف ساعت مبدأ با مقصد پرواز به هم می ریزد.
وقتی مسافرت سریع از چند منطقه زمانی صورت می گیرد به علت عدم توانایی مسافر در تنظیم ساعت درونی با ساعت منطقه زمانی این مشکل در وی ایجاد می شود. از جمله علائم بی خوابی ناشی از سفر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
گیجی
بی خوابی
عدم تمرکز
مشکلات عصبی
مشکل معده

چگونه پرواز زدگی را تشخیص دهیم؟

فرد مبتلا به جت لگ علاوه بر خستگی و بی خوابی، ممکن است چند مشکل روحی و جسمی هم داشته باشد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اضطراب
یبوست و اسهال
پریشانی
کم شدن آب بدن
سردرد و زودرنجی
حالت تهوع و سوءهاضمه
مشکل در تمرکز
عرق کردن
سرگیجه و خواب آلودگی
بی قراری و اختلال حافظه
بعضی ها مشکلات دیگری را هم گزارش داده اند، مانند بی نظمی در ضربان قلب و افزایش حساسیت به بیماری. در این بین ممکن است کودکان هم مانند بزرگسالان دچار مشکلات مربوط به جت لگ شوند.
معمولا برای تشخیص جت لگ نیازی به معاینه ی پزشکی نیست. اگر برفراز چند منطقه ی زمانی سفر کرده و نشانه های مربوطه را در خود حس کردید، به احتمال زیاد دچار جت لگ شده اید. اگر نشانه های جت لگ شدید و پس از چند روز برطرف نشدند به پزشک مراجعه کنید.

درمان جت لگ: آیا راهی برای پیشگیری از جت لگ وجود دارد؟

مهم ترین دلیل پرواز زدگی برهم خوردن ساعت بیولوژیک بدن است. طی مسافرت به ویژه سفرهای طولانی ترشح هورمون ملاتونین که مسئولیت ساعت بیولوژیک و زیستی انسان را برعهده دارد، کاهش یافته و موجب اختلال ساعت خواب و بیداری فرد می شود.
در واقع بهترین راه برای درمان جت لگ ، پیشگیری از آن است. اما با وجود پیشگیری، ممکن است وقتی چندین منطقه ی زمانی طی می شود، باز هم جت لگ اتفاق افتد.
راه های زیادی جهت پیشگیری و درمان جت لگ وجود دارد که از جمله می توان به نور درمانی، رژیم درمانی، مایع درمانی و هورمون درمانی و… اشاره کرد. در ادامه راه های رفع پرواز زدگی به صورت کامل بررسی می شود.

قرار گرفتن در معرض نور

برای درمان جت لگ فرد باید خود را بیشتر در معرض نور قرار دهد. نور درمانی برای پرواز زدگی روشی کلیدی و مهم است.

خواب کامل شب قبل از پرواز

برای اینکه فرد دچار جت لگ یا بی خوابی ناشی از سفر نشود بهتر است شب قبل از پرواز را خواب خوبی داشته باشد. این استراحت کمک می کند که فرد سرحال باشد و مشکلات پرواز نیز برای وی کمتر خواهد بود.

تنظیم ساعت به محض بلند شدن هواپیما

با این حقه کوچک از بروز جت لگ جلوگیری کنید. این یک حقه ی کوچک ذهنی است که البته 90 درصد مشکل مربوط به جت لگ نیز ذهنی است.

عدم مصرف مشروبات الکلی هگام پرواز

مصرف مشروبات الکلی هنگام سفر تاثیرات ناخوشایندی به همراه خواهد داشت که ارزش این خواب آسوده را ندارد. البته ارتفاع زیاد هم این اثرات ناخوشایند را تشدید می کند و عوارضی چون کم آبی بدن، سرگیجه و حالت تهوع را به دنبال دارد.

خوابیدن در هواپیما

اگر وقتی به مقصد می رسید روز است، خوابیدن در هواپیما نیز برای جلوگیری از بروز جت لگ و یا درمان پرواز زدگی بسیار مهم است. پس میزان خواب خود را در طول پرواز افزایش دهید.

عدم خواب در هواپیما

اگر مقصد شب است، بهتر است از خواب هواپیما چشم پوشی کرد تا هنگام رسیدن به مقصد بتوان به خوبی استراحت نمود.
قدم زدن هگام رسیدن به مقصد
به محض رسیدن به مقصد گشت و گذار را شروع کنید زیرا متخصصان معتقد هستند که نور روز بهترین محرک برای تنظیم ساعت درونی بدن است و می تواند در پیشگیری از بی خوابی ناشی از سفر موثر باشد.
آب کافی برای جلوگیری از جت لگ بنوشید
توجه کنید که نوشیدن آب بسیار مهم است. نوشیدن آب به خصوص زمانی که از بین مناطق زمانی در حال عبور هستید بسیار با اهمیت است. نرسیدن آب کافی به بدن می توان باعث بروز پرواز زدگی شود.

دلایل بروز جت لگ چیست ؟

دلایل بروز پرواز زدگی چیست و چرا دچار جت لگ می شویم؟ بهتر است در ابتدا دلیل بروز این حالت را کشف کرد و از آن جلوگیری نمود. گفته شده که دلیل جت لگ ناتوانی بدن مسافر در سازگاری فوری با زمان در منطقه ی متفاوت است. ساعت داخلی بدن در مکان جدید تغییر می کند و بدن تقلا دارد تا با برنامه ی زمانی جدید سازگار شود. مغز هم در تلاش برای بالا و پایین کردن این زمان ها ممکن است گیج بشود.
از جمله دلایل جت لگ می توان به موارد زیر اشاره کرد:
فشار هوای داخل هواپیما
نوع تغذیه
استرس پیش از سفر
نداشتن تحرک و جابه جایی
پیامدهای پرواز زدگی ناشی از مسافرت هوایی به سمت شرق، شدیدتر از مسافرت به سمت غرب است. در هنگام سفر به شرق، از طول روز کاسته شده و به طور کلی ساعت زیستی بدن انسان، خود را با روز بلند شده بهتر انطباق می دهد تا روز کوتاه شده.

داروی درمان جت لگ چیست ؟

داروی خاصی که فقط برای درمان جت لگ باشد وجود ندارد اما می توان از داروهای خواب آور یا آنهایی که برخی نشانه های جت لگ را کاهش می دهند، استفاده کرد.
در صورت نیاز، مصرف مقدار 3 تا 5 میلی گرم ملاتونین در روز اول و چه بسا چند روز نخست، هنگام به خواب رفتن در مقصد مفید است. به نظر می رسد ملاتونین وقتی بیشترین تأثیر را دارد که پنج منطقه ی زمانی یا بیشتر طی شده باشند، یا پرواز به سمت شرق باشد. فقط بزرگسالان می توانند از ملاتونین استفاده کنند. در صورت نیاز به مصرف با پزشک مشورت شود.
مشکل پرواز زدگی و مجموعه راه کارهایی که برای درمان آن وجود دارد در اینجا بررسی شد. همچنین علائم پرواز زدگی ، راه های تشخیص و پیشگیری نیز بررسی شدند. با خواندن این متن می توان به صورت کامل جت لگ را درک کرد و در صورت رو به رو شدن با آن اقدام مناسب را انجام داد.

منبع: تکراتو