اکونوموزه بانو حیاتی در دل بازار کرمان + تصاویر

بازار تاریخی کرمان به عنوان بزرگترین راسته بازار ایران شناخته می شود. مجموعه ای اصیل از هنرها و صنایع کهن این شهر تاریخی را می توان در این راسته بازار دید. در کنار تمام جاذبه های فرهنگی و بصری این مجموعه که در مجاورت مجموعه تاریخی گنجعلی خان قرار دارد، موزه ای قرار دارد که با عنوانی نسبتا نو فعالیت می کند. اکونوموزه بانو حیاتی درست در میانه بازار کرمان، به معرفی مشاغل کهن این شهر می پردازد، موزه ای که نه تنها فقط یک محصول بلکه به تاریخچه و نقش یک حرفه و شغل در زندگی مردم یک شهر می پردازد. در واقع اکونوموزه ها مشاغل فراموش شده یا در حال فراموشی را احیا می کنند و بازدیدکنندگان این نوع از موزه ها می توانند به شکل زنده با مشاغل سنتی یک شهر آشنا شوند و حتی آن را برای لحظاتی تجربه کنند. در اکونوموزه ها صنایع دستی و فرهنگ بومی به ارائه یک محصول محدود نمی شود، بلکه فرآیند تولید، فرهنگ و آدابی که در جریان تولید یک محصول وجود دارند و بخشی از ارزش های فرهنگی یک شغل تلقی می شوند هم به بازدیدکنندگان معرفی می شوند.

بنایی که امروز با عنوان اکونوموزه بانو حیاتی شناخته می شود، روزگاری در دل بازار سنتی کرمان، تابلوی بانک ایران و انگلیس را بر پیشانی داشت. این بنا در سال 1267 با هدف ایجاد ارتباط بین تجار و تسهیل روند مبادلات تجاری در میانه بازار کرمان احداث شد. آن سال ها که انگلیسی ها سودای نفت ایران را به سر داشتند بیش از آنکه در کنسلوگری هایشان فعالیت های سیاسی و دیپلماتیک انجام دهند، ترجیح می دادند تا مراودات اقتصادی با تجار و بازارگانان داشته باشند. همین بود که بعد از مدتی بانک ایران و انگلیس از بازار کرمان به کنسولگری انگلیس در کرمان منتقل شد. بعد از این انتقال بود که بنای بانک در سال 1312 تغییر کاربری داد و تبدیل به مدرسه شد، در سال 1320 این مدرسه به احترام بی بی جان حیاتی که یکی از شخصیت های حوزه ادب و شعر کرمان در اوایل قرن 13 هجری قمری است، به نام او نامگذاری شد و تا به امروز هم این نام همنشین بنای آجری بازار کرمان است که مسافران و گردشگران دیگر نه با کاربری مدرسه که به عنوان یک موزه نوین از آن بازدید می کنند.

بنای قاجاری اکونوموزه حیاتی با زیربنای 1040 مترمربع تا پیش از سال 57 کاربری مدرسه داشت، اما پس از این سال تبدیل به بنایی متروکه شد که بین دستگاه هایی مثل آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد و میراث فرهنگی دست به دست شد و هر روز به تخریب نزدیک تر اما بالاخره در سال 93 به دستور استاندار پروژه مرمت بنا با هدف تبدیل به موزه آغاز شد و در سال 94 عنوان اکونوموزه بانو حیاتی را به آن دادند و در سال 85 به شماره 4180 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.