کاخ خورشید کلات نادری؛ بنایی حیرت انگیز در خراسان رضوی

کاخ خورشید توسط نادر شاه افشار ساخته شده است. این کاخ دارای 3 طبقه بوده و ارتفاع آن در زمانهای گذشته چیزی در حدود 25 متر بود. ولی امروزه متاسفانه طبقه سوم این بنای تاریخی تخریب شده و ارتفاع آن به بیش از 20 متر نمی رسد. در زمان حکومت جلایر در قرن سیزدهم هجری قمری تغییراتی در ساختمان بنا داده شد و به شکل کاخی با بخشی استوانه ای درآمد. ساختمان کاخ خورشید سبکی از معماری ایرانی و هندوستانی را در کنار هم داشته و باغهای اطراف عمارت به سبک باغهای ایرانی درست شده اند. در زمان نادر شاه هنرمندان زیادی از هندوستان به ایران آمده و از ماهرترین آنها برای آراستن کاخ خورشید استفاده شد. با ما در این مقاله همراه شوید تا شما را با معماری کاخ خورشید کلات نادری و تاریخچه کاخ خورشید کلات نادری آشنا کنیم.

معماری بنا

طبقه پایین کاخ خورشید محل نگهداری خزانه نادر شاه افشار بوده است. این طبقه جایی تاریک و مخوف هست. طبقه اول این کاخ بر روی چهار ردیف پلکان که شکلی هرم مانند دارند، بنا شده و هشت ضلعی است. دسترسی به سالن اصلی کاخ خورشید هم از طریق ورودی های هشت ضلعی امکان پذیر هست. طبقه دوم یا همکف تالاری بزرگ در میان دارد و اتاقهایی در پیرامون. تالار با تزئیناتی به شیوه بناهای صفوی آراسته و طلا کاری شده است. به دلیل وجود کتیبه سوره نبأ با تاریخ مرگ نادر شاه (1160 ه.ق) در دورتادور اتاق این طبقه، برخی چنین نتیجه گرفته اند که نادر شاه قصر خورشید را به عنوان آرامگاه خویش بنا کرده بود.

طبقه سوم این بنا از 66 نیم ستون سنگی تشکیل شده که استوانه ای بزرگ را شکل داده اند و به همین دلیل، بین تمام بناهای تاریخی ایرانی، این بنا منحصر بفرد و ویژه هست. اتاق های این قصر دارای تزئینات گچ بری و نقاشی های زیبایی است. نمای خارجی این کاخ کنگره دار بوده که ترکیبی از معماری مغولی هندی را به نمایش میگذارد. همچنین، نمای بیرونی این قصر میوه هایی مانند آناناس و موز را به تصویر کشیده است. امروزه، این باغ شامل 220 عدد درخت چنار بوده و در باغچه غربی باغ و کوچه غربی باغ میتوان یک ردیف چنار کهنسال را دید که مبنای کاشت درختان دیگر باغ بوده است. درختان به وسیله موتور پمپ از آب انبار زیر پیاده روی انتهای شرقی باغ آبیاری می شوند.