کمک های جهانی برای مرمت آثار ایران پس از خسارت های ناشی از سیل

شروع امسال با سیل و زلزله همراه بود و بخش های زیادی از کشور را در برگرفت و آسیب های فراوانی به بخش های مختلف وارد کرد. آثار تاریخی هم با این واقعه روبرو شد و به 730 اثر تاریخی واقع در 25 استان کشور، صدماتی وارد شد. محمدحسن طالبیان (معاون میراث فرهنگی کشور) با اشاره به آنکه چنین بارشی طی 50 سال اخیر استثنایی بود، گفت: بعد از بررسی های انجام شده تمام آسیب هایی که بر اثر سیلاب به میراث فرهنگی استان هایی مانند خوزستان وارد شد را به تفکیک مورد بررسی قرار دادیم. بیشتر این تخریب ها به دلیل شستگی بستر رودخانه اتفاق افتاده اند و برخی دیگر بر اثر بارش باران بود. به طور مثال سقف برخی از آثار تاریخی در استان هایی مانند شوشتر، ارومیه، خراسان بر اثر بارش آسیب دید.

براساس بررسی ها و پایش های اولیه، اعتباری معادل 300 میلیارد تومان برای مرمت و نجات بخشی آثار تاریخی آسیب دیده از سیل در نظر گرفته شده بود که در نهایت طالبیان، میزان خسارت نهایی را حدود 380 میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: اصل مطلب آن است که بتوانیم به سرعت بخشی از این خسارت ها را از دولت و ستادهای بحران بگیریم. در غیر اینصورت چون اعتبارات ما بسیار ضعیف است ناچار هستیم با استفاده از آدم هایمان برخی از امور را به پیش ببریم. اگر خوب برخورد کنیم هیچ مشکلی نخواهیم داشت. به طور مثال، زمانی که بند میزان برای نخستین بار زیر آب رفت، بخش هایی از درزهای سنگ های آن باز شده بود. اگر بالافاصله آن را مرمت نمی کردیم، بعد از آنکه دوباره زیر آب رفت، قطعا وضعیت بدتری پیدا می کرد و از هم جدا می شد. کارهای اضطراری باید انجام شود در عین حال باید کارها اصولی باشد.

معاون میراث فرهنگی کشور اذعان داشت: با توجه به اولویت بندی که برای حفظ میراث فرهنگی درنظر گرفته بودیم بخشی از بودجه را از منابع اضطراری تامین کردیم و درصدد مرمت برآمدیم چراکه اگر کار مرمت را شروع نکنیم آسیب ها بیشتر خواهد شد. تعدادی از خانه های تاریخی نیز در انحصار وراثت قراردارند و به حال خود رها شده بودند. اگر میراث فرهنگی به این خانه ها رسیدگی نکند، قطعا شاهد تخریب بیشتر خواهیم بود.

او درخصوص بیشترین مشکلاتی که حوزه میراث فرهنگی و مرمت آثار تخریب شده بر اثر سیل با آن روبه روست، تصریح کرد: بیشترین مشکلی که با آن روبرو هستیم در حوزه بسترهای آبی است. در این حوزه ما تنها نیستیم و وزارت نیرو باید به ما کمک کند. در این راستا نشست هایی برای ایجاد همکاری با سایر ارگان ها برگزار کرده ایم. چرا که برخی از این فعالیت ها مانند لایروبی رودخانه ها از جمله کارهای وزارت نیرو است. برخی از کارها مانند آزادسازی حریم میراث فرهنگی نیز در زمره کارهای ما قرار می گیرد.

وی در ادامه به بررسی خسارات وارده به قلعه فلک الافلاک، شوشتر و تخت جمشید و فعالیت هایی که در خصوص مرمت آن ها انجام شده بود پرداخت.

کمیته بین المللی سپر آبی

چندی پیش نیز شاهد ملحق شدن ایران به کمیته بین المللی سپر آبی بودیم. طالبیان با اشاره به شکل گیری کمیته بین المللی سپر آبی در ایران در خصوص فعالیت های عملی این مجموعه گفت: فعالیت این کمیته همانند فعالیتی است که ایکوم در حوزه موزه ها انجام می دهد در واقع می توان گفت، بیشتر در حوزه کارگاه های آموزشی فعال هستند و هر جا این کارگاه های آموزشی برگزار شود افرادی از ایران نیز می توانند در آن شرکت داشته باشند. حتی می توان در ایران نیز کارگاه های آموزشی در سطح بین المللی و منطقه ای برگزار کرد. آموزش بسیار اهمیت دارد ضمن آنکه مجموعه های فعال در حوزه بین المللی می توانند آمادگی خود را برای مواقع اضطراری اعلام کنند.

او ادامه داد: در زمان وقوع جنگ ممکن است ضمن دریافت کمک های آموزشی به کمک های مالی و کمک آموزشی نیز احتیاج پیدا کنیم. به طور مثال زمان وقوع زلزله بم، بسیاری از کمیته های بین المللی به کمک ایران آمدند؛ در واقع می توان گفت فعالیت های کمیته های بین المللی مانند کمیته سپر آبی در قالب کمک های داوطلبانه است و کسی اجباری برای فعالیت ندارد. این یک توافق بین کشورهاست که با یکدیگر همکاری داشته باشند.

معاون میراث فرهنگی با تأکید بر آنکه بر اساس توافقات اولیه که در سال 1954 انجام شد، سپر آبی در خصوص حفاظت از میراث فرهنگی در برابر درگیری های مسلحانه ورود پیدا می کند، گفت: برای عملیاتی شدن توافقاتی که در سال 2017 انجام شده است و بر ورود این کمیته بین المللی درخصوص وقوع بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله تاکید دارد، نیازمند گذر زمان هستیم؛ چراکه کمیته های بین المللی به صورت زنجیره ای عمل می کنند. ایجاد همکاری بین دستگاه های نظامی، دستگاه های اجرایی و مردم، زمان درگیری های مسلحانه در اولویت کمیته سپر آبی قرار دارد.

او خاطرنشان کرد: از نظر ما تمام تهدیدها چه بلایای طبیعی چه درگیری های مسلحانه به صورت یکپارچه میراث فرهنگی را تهدید می کنند و یکپارچگی میراث فرهنگی را از بین می برد. اگر ما بخواهیم کمیته بین المللی سپر آبی را در خصوص تهدیدهای طبیعی مسئول کنیم آن وقت بین فعالیت های این کمیته با کمیته بحران تداخل به وجود می آید. در واقع کمیته ها به صورت زنجیره ای فعالیت می کنند. کمیته سپر آبی می تواند به تهدیدهای طبیعی توجه داشته باشد، اما موضوع اصلی فعالیت خود را در خصوص درگیری های مسلحانه قرار دهد.

به گفته طالبیان، ارائه کمک های مالی از سوی کمیته بین المللی سپر آبی منوط به تمایل کشورهای عضو این کمیته است. به طور مثال ممکن است در سوریه جنگ اتفاق بیفتد و ایران به عنوان یکی از اعضای این کمیته بین المللی تمایل داشته باشد برای حفاظت و بازسازی میراث فرهنگی سوریه اقدام کند حتی اکنون که برای مرمت طاق کسری در عراق اعلام آمادگی کرده ایم با خواست و تمایل ایران این کار انجام شده است.

منبع: ایلنا