آشنایی با استان آذربایجان غربی، استانی با مردمی خونگرم

استان آذربایجان غربی، یکی از استان های واقع شده در بخش شمال غربی کشور عزیزمان ایران است. در بخش آشنایی با استان آذربایجان غربی باید بدانید که این استان دارای مساحتی بالغ بر 37 هزار کیلومتر مربع می باشد و شهر ارومیه نیز به عنوان مرکز این استان شمالی کشورمان قلمداد می شود. استان آذربایجان غربی در بین تمامی 31 استان ایران، تنها استانی است که با کشور ترکیه مرز مشترک دارد و دریاچه مشهور اما خشک شده ارومیه نیز در میان این استان و استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است. در ادامه این مطلب از مجله گردشگری همگردی با ما همراه شوید تا نگاهی اجمالی به تاریخچه استان آذربایجان غربی و همچنین وضعیت آب و هوای استان آذربایجان غربی بیندازیم.

کمی بیشتر با استان آذربایجان غربی

استان آذربایجان غربی به مرکزیت شهر ارومیه، یکی از استان های واقع شده در ناحیه شمال غربی ایران است که از مساحتی بالغ بر 37 هزار کیلومتر مربع برخوردار یوده و طبق آمار بدست آمده از سرشماری انجام گرفته در سال 1395 خورشیدی این استان دارای جمعیت 2.873.459 نفری می باشد که با این احتساب، از نظر بزرگی با در اختیار داشتن 2.25 درصد از اراضی کل کشورمان، در جایگاه سیزدهم بزرگترین استان های ایران و همچنین با این مقدار جمعیت ساکن در اقصی نقاط خود به عنوان یکی از 10 استان پرجمعیت ایران تلقی می شود. بد نیست بدانید که این استان از جنوب به استان کردستان، از شرق به استان زنجان و استان آذربایجان شرقی، از شمال به کشورهای ترکیه و جمهوری آذربایجان و از غرب نیز مجددا به کشور ترکیه و کشور عراق منتهی می شود. بیشتر نواحی موجود در استان آذربایجان غربی با توجه به اقلیم کوهستانی این استان بصورت ناهموار و متنوع می باشد. طبیعت خاصی را که متشکل شده است از جنگل ها و مراتع کاملا سرسبز و زیبا در کنار پوشش های گیاهی انبوهی را می توان در این استان کوهستانی نظاره کرد و از وجود شرایط جوی دلپذیری که در اغلب روزهای سال بر این استان حاکم است، نهایت استفاده را برد! لازم به ذکر است که شرایط آب و هوایی استان تحت تاثیر به سزایی از توده های وارد شده از طرف دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس می باشد که معمولا نیز سبب ایجاد رطوبتی مناسب و سازگار با رشد گیاهان و درختان این خطه از کشورمان می گردد. البته این را هم باید اضافه نماییم که بیشتر زمستان ها در آب و هوای استان آذربایجان غربی واقعا سرد و طاقت فرسا می باشند.

تاریخچه کهن استان آذربایجان

تاریخچه استان آذربایجان غربی، رابطه بسیار تنگاتنگی با ورود قوم مادها در ایران دارد. مادها پس از آمدن به سرزمین کهنِ ایران بصورت کاملا تدریجی دسته دسته به سوی نواحی غربی ایران کوچ کردند که به احتمال زیاد، دلیل این جا به جایی آنان در کشورمان، شرایط مساعد جوی حاکم در این بخش از ایران در آن برهه از تاریخ می باشد. قوم ماد در طول مسیر خود به طرف غرب این مرز و بوم، شهرهای بزرگ و کوچک بسیاری را به تصرف خود در آوردند که از مهمترین آن ها می توان به آذربایجان اشاه کرد. همزمان با حضور مادها در آذربایجان، دولت های گوناگونی نیز در اطراف این شهر بزرگ قرار داشتند که از جمله آنان می توان از اقوام کاسی در نزدیکی رشته کوه های زاگرس، حکومت اورارتو در بخش های شمالی و شمال غربی، کادوسی ها در مشرق، آشوری ها در شمال منطقه بین النهرین و همچنین حکومت هیق در آسیای کوچک (آسیای صغیر) نام برد. مادها پس از محکم کردن جای پای خود، خیلی زود دست به تاسیس حکومت مد نظر خود در ایران کهن زدند و دولت مادها را با در اختیار داشتن شهرهای قدیمی پایه گذاری کردند. بسیاری از مورخان درباره تاریخچه استان آذربایجان غربی بر این باور هستند که نام آذربایجان از کلمه آذرآبادگان که به معنای سرزمین آتش می باشد، گرفته شده و دلیل این ادعای خود را نیز وجود آتشکده های بسیار قدیمی و باستانی که در حال حاضر در کشور جمهوری آذربایجان و بطور دقیق تر از آن، در پایتخت این کشور یعنی شهر باکو قرار گرفته است، عنوان می کنند. البته در خصوص نامگذاری آذربایجان روایات مختلفی را می توان در طول تاریخ پیدا نمود! مثلا تعداد دیگری از تاریخ نگاران برجسته ایرانی نیز اعتقاد دارند که نام آذربایجان به سبب ایستادگی سرداری شجاع به نام آتورپات بر روی این ناحیه گذاشته شده، چرا که در گذشته های بسیار دور و پس از حمله عجیب و غریب و سهمگین اسکندر مقدونی به ایران، آتورپات جزئی از معدود سردارهای ظهور کرده در کشور بود که در مقابل وی ایستادگی کرد و خود را تسلیم سپاهیان مور و ملخ یونانی نکرد تا آذربایجان را نیز به تسخیر خود درآورند. از آن رو به این منطقه آتورپاتگان گفته می شد و حکومتی نیز همنام با همین سردار شجاع تاسیس شد که تا زمان حکومت خاندان اشکانی بر ایران نیز ادامه پیدا کرد و با تبعیت از برخی قوانین حکومت اشکانیان همچون گذشته به خودمختاری و استقلال طلبی خود استمرار بخشید. سرانجام آذربایجان یا همان آتورپاتگان، آذرآبادگان و یا هر نام دیگری که با ورق زدن برگ هایی از تاریخ پر فراز و نشیب ایران و کشورهای همسایه اش با آن مواجه خواهید شد، توسط بنیانگذار سلسله ساسانیان به تصرف درآمد و از آن پس به عنوان یک اقلیم غیر موروثی از سوی شاهان ساسانی اداره می شد.

مردم استان آذربایجان غربی

اگر از جنبه های اخلاقی همچون خونگرمی، معاشرتی، مهمان نوازی مردم این استان بخواهیم حرف بزنیم که هرچه بگوییم، باز کم است و یقینا حق مطلب را درباره آشنایی با استان آذربایجان غربی ادا نخواهد شد! پس اگر مایل باشید از جنبه هایی نظیر قومیت های مختلف اسکان یافته در این استان شمالی کشورمان دری صحبت نماییم تا بیش از پیش با عمده بومیان ساکن در آذربایجان غربی آشنایی پیدا نمایید. استان آذربایجان غربی از جمله استان های میهن عزیزمان ایرانِ بزرگ است که در آن خصوصا شهر مرکزیتش یعنی ارومیه قوم و نژادهای مختلفی همچون کرد زبانان، ترک های آذری، ارمنی ها، آشوری ها بدون کوچکترین مشکلی در حال سپری کردن زندگی با آداب و رسوم خاص و سنتی خود می باشند. در این استان طبق گفته برخی منابع رسمی تعداد کردها از ترک های آذری زبان بیشتر است و به گفته تعداد دیگری از همین منابع موثق درباره تاریخچه استان آذربایجان غربی، این ترک های آذربایجانی هستند که جمعیتشان از کردهای ساکن در این استان بیشتر به نظر می آید. با تمام این اوصاف، اغلب ترک های آذری زبان در دشت های اطراف دریاچه ارومیه و همچنین دشت های نواحی هموار جنوب شرقی و شمالی استان و کردها نیز در مناطق مرتفع جنوبی و غربی آذربایجان مستقر می باشند. ارومیه نیز به عنوان شهر مرکزی این استان از دیرباز تاکنون، همیشه نقطه اسکان اقلیت های متنوع قومی، مذهبی و نژادی بوده و بیشتر ساکنان آن را نیز ترک های عزیز آذری زبان تشکیل می دهند.

منابع طبیعی آذربایجان غربی

استان آذربایجان غربی از جمله استان های غنی به لحاظ برخورداری از منابع طبیعی همچون جنگل ها، رودخانه ها و همچنین کوه ها و ارتفاعات چشم نواز می باشد. جنگل های آذربایجان غربی با اینکه در بیشتر مناطق استانی دیده می شود، خصوصا در حوالی شهر مهاباد و شهر پیرانشهر اما بخش وسیعی از آن ها در شهری به نام شهر سردشت (سردشت در جنوب غربی آذربایجان غربی واقع می باشد) قرار گرفته که مساحت آن بطور تقریبی بین 60 تا 80 هزار هکتار برآورد شده است. البته در آذربایجان غربی به غیر از جنگل های طبیعی، جنگل های مصنوعی نیز دیده می شود که در اقصی نقاط این استان پراکنده شده و نزدیک به 320 هکتار نیز وسعت این مراتع مصنوعی می باشد. در کنار جنگل های سرسبز آذربایجان، منابع آبی و رودخانه های پرتلاطم بسیاری نیز وجود دارند که عبارتند از مهاباد رود، رودخانه باراندوز چای، نازلوچای، سیمینه رود، قادر رود، رودخانه شهر چای، زرینه رود و زولاچای می باشند که توسط مردمان شهر بوکان و شهر میاندوآب مورد بهره برداری و استفاده قرار می گیرند. همچنین به عنوان آخرین عضو از منابع طبیعی آذربایجان غربی در آب و هوای استان آذربایجان غربی نیز باید به کوه های موجود و ارتفاعات باشکوه آن اشاره نماییم.

منابع آب های معدنی در استان

آب معدنی دریک در روستای چهریق

منابع معدنی ایستی سو در حوالی گردنه قوشچی

آب معدنی کوه زنبیل در حوالی دریاچه ارومیه

منابع معدنی کانی گراوان در حدفاصل دو کیلومتری شهر ربط، واقع در روستایی به نام کانی گویز

چشمه آبگرم محال باراندوز در نزدیکی ده هفت آباد ارومیه

زمینه های اقتصادی موجود در آذربایجان غربی

در استان آذربایجان غربی عمده مردم یا در زمینه های کشاورزی مشغول به کار هستند و یا توانسته اند خود را وارد صنایعی همچون غذا و دارو و همچنین کانی های غیر فلزی کنند که از رونق چشمگیری در این خطه از کشورمان نیز برخوردار می باشد! ایلات و عشایر حاضر در آذربایجان نیز مسئولیت تولید محصولات دامی و لبنیاتی مورد نیاز استان را بر عهده گرفته و آن ها را تامین می نمایند. جالب است بدانید که با توجه به حرف های گفته شده در مطلب آشنایی با استان آذربایجان غربی و همچنین آمار و ارقام منتشر شده در خصوص وجود منابع معدنی و شایانی که در استان آذربایجان غربی وجود دارد، تا کنون هیچ برنامه و سیاست خاصی منوط به استفاده مناسب از تمامی این ظرفیت های استانی تدوین نشده و کماکان مردمان گوشه و کنار آذربایجان برای گذران زندگی خود به کشاورزی و یا دو صنعت مذکور روی می آورند. لازم به ذکر است که در این خطه از کشورمان معادن متعددی نظیر گرانیت، زرنیخ، میکا، خاک نسوز، پوکه معدنی، طلا، تراورتن و همچنین کارگاه های مختلف مصالح ساختمانی در حال انجام به فعالیت های اقتصادی و تجاری خود می باشند.

ناهمواری های استان

خیلی جای تعجبی نیست اگر به تاریخچه استان آذربایجان غربی سفر کنید و خیلی کم با اراضی هموار و همچنین مسیرهای کاملا صاف و یکدست مواجه شوید! آذربایجان غربی از جمله استان های کوهستانی موجود در نواحی شمالی ایران است که بیشتر وسعت آن را ارتفاعات مختلف تشکیل داده اند. تمام مرزهای زمینی آذربایجان با کشورهای نظیر عراق و ترکیه با کوه هایی بسیار بلند پوشیده شده که می توان از وجود آنان به عنوان یک دیوار صخره ای مستحکم یاد کرد! همچنین این را در خصوص آشنایی با استان آذربایجان غربی نیز نباید فراموش کرد که در نزدکی این کوه های مرزی تعداد زیادی چشمه های آب که عمدتا منابع تامین کننده آب رودخانه های زاب کوچک، ارس و همچنین دریاچه ارومیه که در حال حاضر خشک شده، قرار گرفته اند.