دیدنی های روستای ورکانه، گردشگاهی دنج و زیبا

روستای ورکانه در بخش شرقی استان همدان قرار داشته و از جمله روستاهای توابع دهستان الوند کوه بشمار می رود که دور تا دور آن را مناطق کوهستانی تشکیل می دهند. روستای ورکانه تویسرکان در حدفاصل 4 کیلومتری از کوه قره داغ، 3 کیلومتری از کوه سرخ بلاغ و همچنین 3 کیلومتری از کوه سرده واقع شده و به دلیل وجود جذابیت های درونی و همچنین بافت سنگلاخی که سرتاسر آن را فرا گرفته، لقب نگین گردشگری روستاهای استان همدان را به خود اختصاص داده است. روستای ورکانه به دلیل عقد تفاهم نامه ای میان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سازمان میزاث فرهنگی، در چندین نوبت مورد مرمت و بازسازی برای تبدیل شدن به شکل و شمایل امروزی خود قرار گفت و در حال حاضر، اصلی ترین روستای داخلی ایران به حساب می آید که القا کننده عصر رنسانس در قاره اروپا هست. این روستا با حفظ معماری و المان های سنتی و اصیل خود در طی انجام تمامی مراحل مرمت و بازسازی که بر روی آن صورت گرفته است، توانسته به یک مکان ایده آل و صد در صد طبیعی برای میزبانی از جمعیت توریستی و گردشگرانی که به شهر همدان و البته روستای ورکانه سفر کرده اند، تبدیل شود و سبب ایجاد حسی دل انگیز و خاطره ساز برای تمام کسانی شود که بر روی سنگ فرش های این روستا و در بین کوچه پس کوچه های جدول کشیده شده آن قدم می زنند. ناگفته نماند که روستای ورکانه همدان، محل تولد یکی از نوابغ علم پزشکی جهان یعنی پروفسور توفیق موسیوند بوده که در سال 1315 در این روستا چشم به جهان گشود و توانست، پس از سال ها تلاش و مطالعه پیوسته، اولین قلب مصنوعی جهان را اختراع کند. شایان ذکر هست که لوکیشن فیلمبرداری سریال علی البدل که در نوروز 96 پخش شد، همین روستا بود که پس از پخش آن، مردم این روستا را به نام روستای چشمه قل قل می شناسند که در اصل نامی ساختگی برای آن بوده که همین انتخاب اسم، به فیلم جذابیت بیشتری بخشیده است. پس اگر شما نیز همچون ما تمایل دارید که اطلاعات بیشتری درباره روستای سنگی ورکانه کسب کنید، در ادامه این مطلب با مجله گردشگری همگردی همراه شوید.

ورکانه، نگین گردشگری روستاهای همدان

روستای ورکانه همدان به دلیل برخورداری از ویژگی های منحصر به فرد توریستی و گردشگری در کنار اقلیم کوهستانی و طبیعتی بکر و دست نخورده که دور تا دور آن را فرا گرفته، امروزه به مقصد توریستی خیز و گردشگر پذیر در بخش شرقی استان همدان که نامش در فهرست آثار ملی کشور عزیزمان ایران به ثبت رسیده، تبدیل شده است. روستای ورکانه تویسرکان تا مدت زمان زیادی به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و همچنین عدم سرمایه گذاری و توانمندسازی آن در زمینه های گوناگون از جمله خدماتی و بهداشتی از دید گردشگران و حتی مسئولان سازمان های توریستی و گردشگری کشورمان خارج بوده تا اینکه، بالاخره با یک همت و کوشش جمعی و ایجاد پروژه هایی در خصوص آبادانی روستا و استفاده حداکثری از فرهنگ و بافت قدیمی آن، به صورت تدریجی وضعیتش در حالت بهبودی و رونق گیری قرار گرفت و آرام و آرام به یکی از مناطق ویژه توریستی و گردشگری کشورمان واقع در استان تاریخی و زیبای همدان تبدیل شد! روستای ورکانه تویسرکان در تمام بخش های شمالی، جنوبی، غربی و شرقی خود دارای یک شیب ملایم و در نقاطی نیز بسیار تند بوده که البته این شیب در کنار وجود دره های بسیار زیادی که در اطراف این روستا واقع شده اند نظیر دره خان، جن دره، سوبلاغ، تخته سنگ، صفرخان و همچنین دره بارانی، در فصول بارشی سال سبب ایجاد یک روخانه فصلی پر آب در قسمت پایین دستی این روستای سنگی می شود. رودخانه ای که توسط شیب روستای ورکانه همدان و دره های جانبی آن ایجاد می شود، در حقیقت از یخچال های موجود در رشته کوه های زاگرس سرچشمه می گیرد و پس از گذشتن از روستای ورکانه همدان، به جریان آبی دیگری به نام ارزانفود یا همان رودخانه دارستان منتهی می شود و بر زیبایی های آن به شکل قابل توجهی تاثیر می گذارد. فراموش نکنید که روستای ورکانه تویسرکان از جمله جاذبه های توریستی و گردشگری کشورمان به حساب می آید که بازدید از آن می تواند در هر فصلی از سال جذابیت های خاص خودش را داشته باشد، مثلا در فصل بهار شما با شکوفه زدن درختان ورکانه و زنده شدن طبیعت به خواب رفته پیرامون این مکان مواجه هستید. در تابستان می توانید در داخل کوچه های سنگ فرش شده روستای ورکانه همدان به گشت و گذار بپردازید و با درختان سیب، زردآلو و گردویی که در حیاط خانه های اهالی آن رشد و نمو پیدا کرده اند، مواجه شوید. فصل پاییز نیز ورکانه را تبدیل می کند به بهشتی از رنگ های چشم نواز که قطعا می تواند برای هر عکاس و هنرمندی فرصتی استثنایی برای خلق یک تصویر و یا یک اثر هنری ممتاز به حساب آید. در فصل زمستان نیز با ریزش برف های متوالی و سفید شدن روستا و طبیعت پیرامون آن و همچنین قندیل بستن بر روی بافت های سنگی، روستای ورکانه تویسرکان به یک مقصد زمستانی جذاب و ایده آل برای علاقمندان خاص خود بدل می شود.

نامگذاری روستای ورکانه

این روستا را به این دلیل ورکانه نامیده می شود که در حوالی خود دارای بیشمار معادن سنگ است و حتی در این زمینه برای آن، یک وجه تشبیه نیز قرار داده شده که به معنای محلی در نزدیکی ورکان یا معدن است. البته روایت دیگری نیز در خصوص علت نامگذاری این روستا به نام ورکانه هم به گوش می رسد که بنابر این روایت، کلمه ورکانه از لغت کانه به معنای چشمه در زبان کردی می آید و به دلیل وجود چشمه سارها و رودخانه هایی که در حوالی این روستا جاری هستند، بدین اسم نامگذاری شده است.

اطلاعاتی بیشتر در خصوص اراضی روستای ورکانه تویسرکان

ورکانه یک روستای دیدنی با بافت سنگی و کهن بوده که تقریبا در تمامی بخش های آن می توان با فضاهای سرسبز و باغ هایی که درختان در آنان در هم تنیده شده، مواجه شد. طبق آمار بدست آمده در خصوص مساحت روستای ورکانه همدان باید گفت که این روستا در مجموع از 62569 مترمربع وسعت برخوردار است که از این مقدار، گسترده ای نزدیک به 4000 مترمربع را فضای سبز، 17207 مترمربع را معابر سنگ فرش شده، 20286 مترمربع آن را سازه های مسکونی و بناهای ساختمانی و همچنین 21076 مترمربع را نیز باغ های انبوه و متراکم تشکیل داده اند! لازم است بدانید که زندگی مردم بومی روستای ورکانه تویسرکان وابستگی شدیدی به باغ های موجود در این منطقه بکر و طبیعی دارد و این وابستگی به حدی است که حتی در برخی از حیاط خانه های این روستای سنگی نیز شما می توانید با باغ های محدودی که تنها دارای چند درختان و نهال جوان بوده، رو به رو شوید. در این روستای توریستی و گردشگری بخش های متراکم و غیر متراکم بسیاری به چشم می خورند که بدیهی است در این بخش ها، معابر مختلفی با عرض های کم و زیاد ایجاد شده اند مثلا در بخش مرکزی روستای ورکانه تویسرکان شما می توانید با سازه هایی مواجه شوید که هم از نظر نوع بافت بکار رفته در آنان، همگن و سازگار تلقی می شوند و هم از نظر ابعاد ساختمانی همگی در یک سطح و بصورت چشم نواز در کنار هم قرار گرفته اند که همین همسایگی نزدیک خانه ها و بناها سبب ایجاد یک فضای به شدت متراکم در ورکانه شده و معابر ایجاد شده در این بخش نیز بسیار کم عرض طراحی شده اند. فارغ از ماهیت اصلی که امروزه تبدیل شده است به یک منطقه توریستی و گردشگری در استان همدان، مسیر منتهی به این روستای سنگی و دیدنی از همدان نیز کاملا چشم نواز و گردشگر پسند تلقی می شود، چرا که در تمام طول مسیر مناظر طبیعی سرسبز و متعددی دور تا دور شما را فرا می گیرند و سبب می شوند تا مدت زمانی که در راه رسیدن به روستای ورکانه همدان هستید را به خوبی در کنار سایر همراهانتان سپری نمایید. شایان ذکر است که مسیر منتهی به روستای ورکانه همدان از طرف همدان در حقیقت یک راه انشعابی از جاده همدان به طرف شهرستان ملایر بوده که با ورود به آن و گذر از سد اکباتان و روستاهایی همچون یلفان و شمس آباد شما را به روستای ورکانه همدان می رساند.

عمده مصالح به کار رفته در ساخت بناهای ورکانه

طبق آنچه در تمامی بناهای روستای ورکانه تویسرکان به چشم می خورد، مصالح به کار رفته در سازه های مسکونی و غیر مسکونی عمدتا از سنگ لاشه، سنگ مالون، سنگ، خشت و آجر بوده که البته با توجه به قدمت بالای ورکانه و موقعیت مکانی این روستا جز این مصالح ساختمانی نیز چیز دیگری نمی توانست در ساخت و ساز بناهای بومی این منطقه نقش داشته باشد! نکته جالب درباره معماری روستای ورکانه، استفاده بیش از حد و افراطی از سنگ در جهت ساخت و ساز بناهای این منطقه از استان همدان است که آن را بطور تمام و کمال به یک منطقه و یا بهتر است بگوییم روستای سنگی تبدیل می کند. اهالی ورکانه از این سنگ نه تنها به عنوان پی ساختمان هایشان استفاده کرده اند، بلکه از سنگ ها در کنار ملات گل و تیرهای چوبی برای مشخص کردن محوطه حیاط منازل خود، دیوارهای اتاق و حتی دیوارهای حمال سازه های شخصی نیز بهره برده و خانه هایی را ایجاد کرده اند که هم بسیار مقاوم بوده و هم با شرایط مختلف جوی حاکم در این منطقه از سازگاری بالایی برخوردار هستند. البته ناگفته نماند که از موقعی که روستای ورکانه با همت تلاشگران صنعت توریسم داخلی کشورمان به یک منطقه توریستی و گردشگری جذاب در بخش جنوب شرقی استان همدان تبدیل شده، سازه هایی نیز در معماری روستای سنگی ورکانه یا با استفاده از خشت و آجر ساخته شده یا مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته اند.

معرفی محله های روستای ورکانه در همدان

اولین و ریشه دار ترین محله روستای ورکانه، محله ای است به نام درب مسجد که مسجد روستا و همچنین ساختمان مخابرات و حمام نمره در این محله قرار گرفته است. مدرسه بچه های ورکانه نیز در بخش شرقی این روستای سنگی و در محله ای به اسم محله کردها واقع شده و در کنار آن نیز، محله خرمنی یا همان خرمن جا استقرار یافته است. بعد از محله درب مسجد و کردها، نوبت به محله عباس آباد می رسد که در تقسیمات جدید و توسعه یافته روستا جای گرفته و دارای یک عدد مغازه نانوایی و همچنین یک آسیاب قدیمی هست و جز این دو مورد دیگر مورد کاربری خاصی قرار نمی گیرد! در روستای ورکانه نیز همچون سایر روستاهای اقصی نقاط کشورمان، این ریش سفیدها محلی هستند که از جایگاه ویژه و محترمی نزد اهالی روستا برخوردار بوده و با کمی تفاوت نسبت به زمان های گذشته که سلسله های شاهنشاهی بر این مرز و بوم حکومت می کرده و بزرگان روستاها نیز تحت عنوان خان روستا به ساکنان روستای خود تحکم می کردند و تصمیمات نهایی را می گرفته اند، در مراسم مختلف و حل مشکلات بوجود آمده میان سایر اهالی روستای سنگی ورکانه پیش قدم شده و معضل ایجاد شده را به خوبی حل و فصل می نمایند. در گذشته نه چندان دور، شخصی به نام نقی خان قراگوزلو به عنوان ارباب و یا همان خان روستای سنگی ورکانه به حساب می آمد که پس از مرگش، دخترش به نام مهری جانشین او می شود. در حال حاضر نیز از تمام املاک نقی خان قراگوزلو نیز تنها یک عدد اصطبل باقی مانده که آن هم در حدفاصل 2 کیلومتری از بخش جنوبی ورکانه قرار گرفته است. این مکان تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یکی از اصطبل های برجسته پرورش اسب های درباری شاه محسوب می شد و بعد از روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی به یکی از اماکن جذاب و دیدنی روستای سنگی ورکانه تبدیل شد! این اصطبل از زیربنای 1650 مترمربعی برخوردار بوده و طول و عرض آن نیز به ترتیب 75 و 22 متر است. همچنین این مجموعه پرورش اسب دارای یک حیاط نسبتا بزرگ مرکزی با محوطه های نگهداری اسب در دو طرف خود بوده و دو سوی دیگر حیاط را نیز درب ورودی که در بخش شمال شرقی بنا تعبیه شده و همچنین انبار علوفه که به نسبت سطح حیاط حدودا یک متر پایین تر از آن قرار گرفته، تشکیل می دهند.

خانه اربابی مهری

مهری نام دختر نقی خان قراگوزلو بود که پس از مرگ پدرش به عنوان ارباب روستای سنگی ورکانه بر سایر اهالی حکمرانی می کرد و در دوران حیات خود، دست به ساخت خانه ای دو طبقه (همکف با یک طبقه روی آن) در حدفاصل 100 متری از بخش جنوبی روستای پدری و درست بر روی ناحیه سرسبز کوهپایه ای که مشرف به کل روستا بود، زد. این خانه که اکنون از آن به عنوان قلعه مهری خانم در روستای ورکانه یاد می شود، دارای زیربنایی 330 مترمربعی و ابعادی نظیر 20×12 متر بوده که مطابق با نقشه چلیپایی طراحی و ساخته شده است. درب ورودی این بنا در ضلع شرقی آن تعبیه شده و مسیر دستیابی به طبقه اول آن نیز تنها از طریق دو پله ای که در کنار طبقه همکف این خانه برای ورود به طبقه بالایی آن در نظر گرفته شده، میسر هست.

کلام آخر

روستای سنگی ورکانه واقع در بخش جنوب شرقی مهد تاریخ و تمدن ایران زمین یعنی استان همدان است و از وضعیت پاکیزگی و بهداشت محیطی بسیار قابل توجهی نیز برخوردار بوده و با غروب خورشید و روشن شدن چراغ کوچه و پس کوچه های سنگی آن، تبدیل می شود به یکی از جذاب ترین و دیدنی ترین روستاهای توریستی و گردشگری کشور عزیزمان ایران! در زیباترین روستای گردشگری همدان یک مسجد نقلی که با مصالح جدید یعنی آجر و خشت ساخته شده است، محرابی کوچک و تزئین شده با تعدادی کاشی رنگی، وضوخانه و سرویس بهداشتی و همچنین یک اتاق مربوط به فعالیت های بسیجی و خدماتی نیز به چشم می خورد. نکته جالب علاوه بر تمام جذابیت های روستای سنگی ورکانه، وجود یک قبرستان محلی آن هم بدون حتی یک سنگ قبر بر روی مزار افراد دفن شده در آن بوده که بسیار قابل توجه و تامل به حساب می آید! در پایان باید گفت که در روستای سنگی ورکانه که یکی از جدی ترین روستاهای گردشگر پذیر استان همدان برای جلب نظر توریست ها و گردشگران خارجی سفر کرده به ایران از اقصی نقاط دنیا هست، جاذبه های دیدنی بسیاری وجود دارند که قطعا به تحمل سختی راه و زمانی که برای رسیدن به این روستای سنگی می گذارید، می ارزد. روستای ورکانه در فصل بهار و تابستان بیشتر جمعیت توریستی و گردشگری را به خود می بیند، چرا که در این فصول هم شرایط آب و هوایی در بهترین وضعیت خود قرار داشته و هم کوچ نشینان محلی به این منطقه و نواحی پیرامون آن برای ییلاق می آیند.