اکتشاف معروف ترین غارهای ایران؛ ماجراجویی در دل زمین

یکی از جاذبه های رازآلودی که در هر نقطه از جهان دیده شده و داستان های عجیبی را در دل خود دارد، غارها هستند. ایران هم به مانند سایر نقاط دنیا از این جاذبه طبیعی بی بهره نبوده و غارهای دیدنی را در خود جای داده است که هر کدام می توانند به تنهایی سبب رونق گردشگری منطقه خود شوند. با ما در مقاله معروف ترین غارهای ایران همراه شده تا شما را با شماری از پرطرفدارترین غارهای ایران آشنا کنیم. قطعا، آشنایی با مشهورترین غارهای ایران برایتان جالب خواهد بود.

غار کتله خور

غار کتله خور غاری هفت طبقه بوده و آثار و نشانه هایی در آن وجود دارند که نشان می دهند در زمانهای قدیم انسانهای اولیه در این غار ساکن بوده اند. در طبقات غار کتله خور، آبشار وجود دارد و تا حالا سه طبقه از این غار مورد شناسایی قرار گرفته است. این غار، غاری آبی خشکی بوده و قدمتش به 30 میلیون سال پیش بر می گردد. البته، عده ای عقیده دارند که این جاذبه عمری 120 میلیون ساله داشته و در دل کوه ساقیزلو قرار گرفت. اگر خوب نقشه های زمین شناسی را بررسی کنیم و نظریه های علمی مختلف را مطالعه، به این نتیجه خواهیم رسید که این غار در آهکهای الیگومیوسنی که به دوران سوم زمین شناسی تعلق دارد، بوجود آمده است.

غار علیصدر همدان و غار کتله خور تقریبا هم سن هستند اما تفاوت هایی با هم دارند. برای مثال، آهک های کتله خور خالص تر از آهک های غار علیصدر هستند. غار علیصدر غاری است کاملا آبی اما غار کتله خور غاری است تقریبا خشکی. خالص تر بودن آهک های غار کتله خور هم سبب شده که از غار علیصدر زیباتر به نظر برسد. علتش هم این هست که نور می تواند به دلیل شفاف تر بودن قندیل های آهکی خیلی راحت تر از آنها عبور کرده و منظره زیبایی را بوجود بیاورد. تغییرات طبیعی مثل شکستگی های حاصل از لرزش زمین، ریزش ها، گسل خوردگی ها، لغزش ها و تغییرات مصنوعی زیادی هم در آن صورت گرفته است.

ورودی سقفی کوتاه دارد و داری چند دهلیز و بدون غار سنگ هست. در واقع، ورودی غار کتله خور تقریبا یک دهلیز 4000 متری است. در دالان اصلی که بعد از دهلیز فرعی وجود دارد و در حدود 950 متر بوده، گودال های خشک و سربالایی هایی که در حدود 2 متر ارتفاع دارند، قرار گرفته است. گودال های خشک با دو شاخه که 50 متر بوده، ادامه پیدا می کنند و در نهایت، به یک تالار وسیع خواهند رسید که از ستون و چکیده و چکنده تشکیل شده است. چاهی که در واقع محل خروج آبهای فرورو سازنده آن بوده و عمقی در حدود 8 متر دارد هم در داخل تالار کوچک بلورین واقع شده است.

خاکهایی که دارای اکسید آهن و همچنین گل رس بوده، در غار کتله خور قابل رویت هست. شواهد و بررسی هایی که در مورد این دیدنی صورت گرفته، این موضوع را اثبات می کند که این غار در امتداد خود نهایتا به غار علیصدر وصل می گردد. تنها مسیری که میتوان به داخل غار دسترسی داشت، دهانه ورودی غار بوده که 70 سانتیمتر قطر دارد و یک طاق مثلثی شکل است. غار کتله خور زنجان توسط یکی از اعضای کاشف این جاذبه یعنی سید اسدالله جمالی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

تندیس های آن خیلی زیاد هستند ولی از جذاب ترین تندیس ها اگر بخواهیم نامی ببریم، باید به تندیس شیر خوابیده، پنجه شیر، عروس و داماد، پای فیل و سفره عقد اشاره نماییم که واقعا زیبا هستند. بخش تفریحی غار هم تقریبا در یک مسیر 2 کیلومتری قرار دارد و عموم مردم می توانند از آن استفاده کنند. طول بخش ورزشی در حدود 4 کیلومتر بوده که در واقع میتوان گفت در حدود یک سوم غار هست و توسط صخره نوردان و علاقمندان به غارنوردی مورد استفاده قرار می گیرد.

در محوطه غار سرویس بهداشتی مناسبی وجود داشته و همینطور فروش صنایع دستی و سفال نیز در این محدوده رونق خوبی دارد. رستوران و کافی شاپ هم از جمله امکانات رفاهی این غار به حساب می آیند. محوطه این غار دارای دو پارکینگ هست، پارکینگ شماره 1 و شماره 2 و اگر بخواهید در این منطقه چادر برپا کنید، بهترین مکان در نزدیکی پارکینگ شماره 2 جای دارد.

• آدرس: 155 کیلومتری جنوب زنجان، شهرستان خدابنده، شهر گرماب
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت
• هزینه ورودی: 50000 ریال

غار چال نخجیر

غار چال نخجیر با قدمتی در حدود 70 میلیون سال در میانه راه نراق به دلیجان واقع در استان مرکزی قرار دارد. غار چال نخجیر نام خود را از منطقه ای که در آن وجود داشته، به عاریت گرفت. غار چال نخجیر از لحاظ لغوی معنی پایین تر از شکارگاه را می دهد و دلیل آن قرار گرفتن این منطقه در گودی است. شکارچیان در زمانهای قدیم صید خود را به سمت این بخش می راندند تا بتوانند به راحتی آنها را شکار کنند. در سالهای دور هم اهالی منطقه آن را غار هو هو می نامیدند.

از عجایب این غار که به طور خیلی اتفاقی در انفجارهایی که سازمان آب دلیجان برای رسیدن به آب در سال 1368 ایجاد کرد کشف شدند، زنده بودن این غار آهکی است. غار سه طبقه نخجیر که در سال 1384 در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت، دارای سنگهای تزئینی نادر و کمیابی بوده که هر کدام به اشکال مختلفی شبیه اند. انگار دست طبیعت قصد داشته با ساختن مجسمه هایی مانند لاکپشت، انسان، گوزن، عقاب، کبوتر و تندیس های بلورین عظیم مجسمه سازی را به چالش بکشد. این دیدنی دارای تالارهای بسیاری بوده که نام بعضی از آنها عبارتست از آبشار گلی، هیولا، فرسنگ، گل کلمی و عروس.

قدمت غار چال نخجیر به دوره سوم زمین شناسی می رسد. این جاذبه تشکیل شد از سنگهای مرجانی که گردشگران را مجذوب خود می کنند. 5 کیلومتر مسیر خاکی همراه با دیواره های آهکی حیرت انگیز تنها بخشی از عجایب چشم نواز این غار بوده که در اثر حرکت گسل معکوسی که وجود دارد، ایجاد شده است. ارتفاع 10 تا 40 متری دهانه ورودی که عرضی حدود 10 متر دارد، بازدید کنندگان را به سمت این مورد از پرطرفدارترین غارهای ایران می کشاند. تاکنون توسط غارنوردان حرفه ای 4 کیلومتر از شاخه اصلی غار چال نخجیر کشف شده که خود این شاخه چندین راهروی فرعی دارد. به نظر اهالی فن و با توجه به شواهد موجود، این جاذبه باید چیزی در حدود 8 کیلومتر تا 10 کیلومتر عمق داشته باشد.

دسته سنگهای رسوبی و آهکی بیشتر این دیدنی را تشکیل داده اند. تنها 5 درصد دیواره های آن سنگی بوده و مابقی از رسوبات آهکی پوشیده شده اند. مهمترین ویژگی آهک هم قابلیت حل شوندگی آن در دی اکسید کربن است. با اینکه دریاچه ای قابل قایقرانی در انتهای غار کشف شد اما هنوز به دلیل شناسایی کامل برای بازدید عموم بازگشایی نشده و تنها مسیری در حدود 1300 متر ایمن سازی گشته و با نورپردازی مناسب و کف سازی ایده آل مقصد گردشگرانی است که آرزو می کنند کاش این مسیر همچنان ادامه داشت. چکیده های بلورین درخشنده، راهروهای طویل، مسیرهای بعضا مشکل، حوضچه های آب و تالارهای متعدد از زیبایی های آن هستند.

در پایان مسیر هم قندیل هایی رویت می شوند که بلورین بوده و رشد آنها به دلیل وضعیت ویژه سریع تر از باقی قسمتهای غار نخجیر دلیجان بوده و شفاف تر هستند. طبقه اول، دریاچه ای است که 60 متر پایین تر با تامین آب خود از کانال های آبی خاکی زیرزمینی قرار دارد. تعداد این کانالهای آبی خاکی به 14 عدد می رسد و عمق دریاچه بین 10 تا 70 متر هست. مسیر ورودی 900 متری از طبقه دوم آغاز می شود و به طبقه سوم می رسد که در حال حاضر 300 متر آن برای بازدید عموم آماده است. غار نخجیر دلیجان به دلیل موقعیت مکانی خود که در دامنه کوه واقع شده، دسترسی آسانی دارد و تهویه طبیعی باعث شده تا اکسیژن داخل کافی باشد.

باید در نظر داشت که ورود کسانی که مشکلات تنفسی یا سابقه بیماری های قلبی دارند، به این غار ممنوع است. همچنین، مسیر رفت و برگشت غار نخجیر 470 پله دارد. بنابراین باید آمادگی یک پله نوردی را داشته باشید. اگر علاقمند هستید به قسمتهایی که هنوز سنگفرش و برای بازدید عموم آماده نشده اند نگاهی بیندازید، باید بدانید امکان پذیر نیست و احتیاج به تجهیزات و ابزار حرفه ای و کامل دارد. برای رسیدن راحت به ورودی غار، باید از سمت بزرگراه اصفهان وارد شهر دلیجان شده و بعد از میدان دوم یا همان میدان سپاه وارد خیابان سید عبد الهادی دلیجانی شوید.

بعد از گذر از میدان بسیج و ورود به بلوار فاضل نراقی، به راه ادامه دهید تا به یک میدان برسید و از آنجا وارد جاد نراق شوید. بعد از تنها 15 کیلومتر هم و با طی مسافتی کوتاه خود را در دهانه ورودی این غار می یابید.

• آدرس: حدفاصل دلیجان نراق، چال نخجیر
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت
• هزینه ورودی: 150000 ریال

غار علیصدر

غار علیصدر همدان به دلیل داشتن سنگ و قندیل های که به شکلهای قابل فهم پنجه عقاب یا شیر دو سر درآمده اند، بسیار پرمخاطب هست. صاحبان اولیه آن، مردم روستای علیصدر بودند که از گذشته های بسیار دور توسط اجداد خود از وجود چنین غاری آگاه شدند. با ایجاد اخباری ناشی از وجود یک جاذبه گردشگری بی بدیل در کشور، رفته رفته حساسیتهایی برای غار علیصدر بوجود آمدند و منجر شدند تا برای نخستین بار یک گروه 14 نفره حرفه ای با تمام تجهیزات لازم وارد این دیدنی شده و برای اولین بار جهان آن طرف غار را برای ما نمایان سازند. این گروه ماموریت اکتشاف غار را در پنجم مهر سال 1342 خورشیدی انجام داده اند.

بعد از کاوشگری این گروه 14 نفره، گروههای دیگری نیز با مسئولیت خود یا هئیت های مختلف سایر استانها برای جستجوی بیشتر به این جاذبه وارد شدند. تا اینجای کار هنوز غار تبدیل به یک جاذبه برجسته برای همدان نشده بود. در اصل، این اتفاق تا سال 1355 هم میسر نشد. تا سال 1352 با اینکه رفت و آمد تیم های تحقیقاتی به آن سخت بود و همگی مجبور بودند خود را از دهانه 50 سانتیمتری کوچک عبور دهند، بالاخره مسئولان استانی را مجبور ساختند تا در اردیبهشت سال 53 دهانه غار را به اندازه 5 متر آن هم با ارتفاعی نظیر 3 متر باز نمایند. با باز شدن مسیر ورودی و خروجی، رفته رفته قسمتهایی از کف را بتن ریزی کردند تا بتوان با طی کردن این مسیر، یک غارنوردی جذاب را تجربه کرد.

نقطه عطف علت تشکیل غار علیصدر از بتن ریزی آغاز شد و به تامین نور داخلی غار و اختصاص دادن تعدادی قایق به آن ختم گشت تا سرانجام در 4 خرداد 1355 شمسی، غار رسما به عنوان یک جاذبه گردشگری افتتاح شد و به بهره برداری رسید. در آن زمان برای نظم و ترتیب ورود پیدا کردن گردشگران به داخلش، بلیط هایی نیز طراحی و چاپ شدند و در اختیار اداره تربیت بدنی استان همدان قرار گرفتند. غار علیصدر بقدری شهرت یافت و نامدار شد که حتی شاه نیز بازدید از آن را در برنامه های بازدیدی خود از نقاط مختلف کشور قرار داد و در همان سال نخست بهره برداری، خود را برای بازدید مهیا ساخت.

سفر شاه سبب گشت تا او دستور انتقال برق سراسری به مجموعه غار علیصدر را صادر نماید و در کنار آن دیگر روستاهای حوالی غار را نیز برق رسانی کند. تازه علاوه بر برطرف کردن مشکل برق، شاه دستور آسفالت کردن جاده خاکی منتهی به این دیدنی را نیز داد. غار علیصدر در ارتفاع 1980 متری از سطح دریا، در حدفاصل 75 کیلومتری از بخش شمال غربی همدان و در دل رشته کوههای زاگرس قرار دارد. آب و هوای پیرامونی آن نیمه خشک بوده و سالانه تنها شاهد 300 میلیمتر بارش میتوان در این منطقه بود. در آن میتوان آثاری از دوره های ژوراسیک را هم مشاهده نمود و با کمی دقت در میان قندیل ها و نقش و نگارهای نفهته در غار، متوجه ترکیباتی از آهک شد.

اگر به قسمتهای بالای شیت ها هم نگاهی بیندازید، متوجه وجود کریستال های آهکی گونه خواهید بود که تنها بر اثر فعالیتهای آتشفشانی رشته کوههای زاگرس در این غار بوجود آمده اند. غار علیصدر از همان ابتدا قدری از سطح زمین فاصله داشت و میتوان گفت مسیر کلی آن از شمال به طرف جنوب کشیده شده است. تمامی سنگها و قندیل های موجود در غار تحت زاویه 40 یا 45 درجه قرار گرفته و این رشته از طول 2 هزار متر برخوردار شده است. نقطه مرتفع غار علیصدر همدان در ارتفاع 2180 متری جای خوش کرده و پست ترین نقطه نیز در ارتفاع 1980 متری واقع شده است. در قسمت جنوبی، یک برآمدگی آهکی ملایم همچون تپه را میتوان مشاهده کرد که نزدیک به 30 کیلومتر به طول انجامیده و به رشته کوههای سارقیه و چاله کن منتهی می شود.

غار علیصدر هر چقدر هم که بزرگ و وسیع باشد، در طی انجام یک فرآیند کاملا شیمیایی زمان بر بوجود آمده و نباید با طرح مسائلی ساده و پیش پا افتاده علت تشکیل غار علیصدر را زیر سوال برد. طبق تحقیق محققان، غار علیصدر همچون دیگر غارهای مختلف جهان از ترکیب قطرات آب بارانی با گاز کربن دی اکسید موجود در هوا به تدریج شکل گرفته است. البته، این شکل کلی تشکیل این جاذبه های آبی و تاریک گردشگری در دل کوهها هست و به شکل تخصصی تر باید اینگونه اظهار داشت که از ترکیب قطرات آب باران با دی اکسید کربن هوا، اسیدی به نام کربنیک حاصل می شود که درصد آن بسیار پایین است و میتوان گفت از جمله اسیدهای ضعیف بشمار می رود.

حرکت این اسید بر روی لایه های خاکی زمین که عمدتا در این مناطق دارای مقداری خاصیت آهکی بوده، موجب بوجود آوردن یک ترکیب شیمیایی ناپایدار به اسم بی کربنات کلسیم می شود و چون این ماده به صورت محلولی در دل مایع آبی قرار گرفته، به آرامی خود را در داخل لایه های آهکی نفوذ داده و سبب ایجاد فضاهای تهی شکل در آنان می گردد. با گذشت زمان، رفته رفته این فضاهای تهی همدیگر را یافته و به یکدیگر پیوند می خوردند و سبب تشکیل غارهایی در دل کوه می شوند همچون غار علیصدر.

جریانات آبی در نقاط مختلف غار به یکدیگر متصل شده و سبب ایجاد دریاچه های کوچک شده اند. غار علیصدر دارای دالان ها و تالارهای تو در تو بسیاری است و بدلیل داشتن عرض مناسب در قسمتهای مختلف، به راحتی میتوان با اجاره کردن قایقی از قسمتهای چشم نواز و جذاب آن دیدن کرد. هر کسی که یکبار به این غار سفر کرده، به خوبی متوجه وجود روزنه های مخروطی شکل در فاصله های 1 الی 2 متری بوده و اگر کمی دقت بیشتری هم به خرج می داد، قطعا با شکست هایی که در هر متر از مساحت غار بوجود آمده اند، مواجه میشد. به هر حال، غار علیصدر به دلیل بستر آبی وسیع و گسترده خود یک پدیده گردشگری جذاب برای علاقمندان به قایق سواری هست.

امکانات جانبی مناسبی هم برای این جاذبه در نظر گرفته شده که عبارتند از ده عدد ویلادی چوبی یک خوابه و دو خوابه، یک عدد مهمانسرای محلی، شانزده عدد سوئیت لوکس اقامتی، پنجاه ایستگاه چادر صحرایی، تعدادی رستوران، سوپر مارکت و اغذیه فروشی، سرویس های بهداشتی، نمازخانه، فروشگاه های صنایع دستی و همچنین زمین بازی کودکان و پارکینگ خودرو. اگر قصد بازدید از آن را کرده اید، در تعطیلات نوروز یا تعطیلات رسمی به سراغ آن نروید، چرا که در این مواقع معمولا جمعیت زیادی از مردم برای بازدید از آن اجتماع می کنند و شاید مجبور شوید شبی را در یکی از مکان های اقامتی منطقه بگذرانید.

• آدرس: 75 کیلومتری شمال غربی شهر همدان، شهرستان کبودرآهنگ، روستای علیصدر
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت
• هزینه ورودی: 500000 ریال

غار قوری قلعه

در حدود سال 1355، تعدادی غارشناس اهل انگلیس موفق به کشف غار قوری قلعه شدند. بعد از مدتی هم تعدای غارشناس اهل فرانسه وارد این منطقه شده تا تحقیقات خود را آغار کنند. نتیجه این تحقیقات منتج به این مطلب شد که غار قوری قلعه دارای شصت و پنج میلیون سال قدمت بوده و بسیار حائز اهمیت هست. از سال 1360 هجری شمسی، کارشناسان ایرانی کار خود را در این دیدنی شروع کردند و بیش از سه کیلومتر از این مکان سحرآمیز را کشف و کارشناسی نمودند. در حال حاضر، غار قوری قلعه یکی از آثار دیدنی ایرانی بوده که به ثبت رسیده و لقب وسیع ترین غار آبی خاورمیانه را از آن خود کرده است.

دمای داخل غار قوری قلعه در تمام طول سال بین هفت تا یازده درجه سانتیگراد ثابت بوده و عمق حوضچه ها تا چهارده متر می رسد. این غار دارای تالارهای مختلف و زیبایی است که جز با دیدن نمیتوان به توصیف آنها پرداخت. یکی از دیدنی ترین تالارهای این غار که بزرگترین غار آبی خاورمیانه است، تالار عروس بوده که در عمق هزار و پانصد متری جای دارد. کریستال های سفید و براق جنس سنگهای محوطه تالار عروس است که اگر رویشان قدم بگذارید، جای پایتان خواهد ماند.

البته به دلیل بازدیدهای کنترل نشده در ادوار گذشته متاسفانه، استلاگمیت های شکسته و یادگاری های روی دیوارهای آن توی ذوق می زنند. اما بقدری زیبایی های دیگر غار غیر قابل وصف است که نمیتوان از آن گذشت. این غار زیستگاه گونه نادری از خفاش هم هست که به نام خفاش موش گوشی شناخته شده و در این مکان سکنی دارد. در دامنه کوه شاهو و هشتاد و هفت کیلومتر بعد از کرمانشاه یکی از زیباترین و دلرباترین چشم اندازهای جهان در دره ای با پوشش جنگلی منحصر بفرد وجود دارد که بخشی از شهرستان روانسر محسوب می شود. غار قوری قلعه کرمانشاه در میان این زیبایی بی نظیر جا خوش کرده است.

این منطقه بیست و پنج کیلومتر با شهرستان روانسر فاصله داشته و در حال حاضر یکی از پرگردشگرترین مناطق بشمار می آید. در اطراف قوری قلعه کرمانشاه و جنگلی که وجود دارد، می توانید انواع گوناگونی از درختان بادام وحشی، بلوط، انجیر و آلبالوی کوهی را ببینید. اگر هم کمی شانس همراهتان باشد، شاید چشمتان به خرگوش، روباه، بز و کل هایی که در این منطقه زندگی می کنند، بخورد. برای رسیدن به این جاذبه، باید از شهر کرمانشاه به سمت پاوه برانید و پس از بیست و پنج کیلومتر رانندگی به روانسر برسید. قوری قلعه با تابلوهای متعددی که در روانسر دیده می شوند، مشخص شده و تمام مسیر آسفالت است.

• آدرس: 25 کیلومتری شهر روانسر
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت
• هزینه ورودی: 400000 ریال

غار نمکدان قشم

غار نمکدان در فاصله 90 کیلومتری شهر قشم، در ساحل جنب غربی این جزیره و در بطن گنبد نمکی قشم به ارتفاع 237 متر از سطح دریا قرار گرفت. غارهای نمکی عموما در گنبدهای نمکی بوجود می آیند. اگر گنبدهای نمکی در مناطق خشک و نیمه خشک از نظر اقلیمی مانند جنوب ایران واقع گردند، به علت بارش کم پدیدار شدن آنها در سطح زمین دوام بیشتری داشته و در آنها احتمال بوجود آمدن غارهای نمکی بیشتر است. نظیر غار نمکدان جزیره قشم در کمتر نقطه ای از ایران دیده شده و تحقیقاتی که اخیرا بر روی فضای داخلی نمکدان انجام شد، حاکی از قابلیت ویژه آن است. باقی ماندن و تنفس در داخل غار نمکدان قشم می تواند به بهبود بیماران مبتلا به آسم و ناراحتی های تنفسی کمک کند.

در تحقیقات کنونی علاوه بر کاوش های اشاره شده، بررسی هایی در رابطه با تعیین سن غار با استفاده از روشهای ایزوتوپی و بررسی هایی در رابطه با نرخ بالا آمدن گنبد نمکی نمکدان قشم با استفاده از روشهای مختلف از جمله ایزوتوپ کربن 14 در دست انجام است. وجود رگه های سفید نمک بر بدنه کوه از دور منظره ای زیبا را نمایان می سازد. این غار در فاصله 2 کیلومتری از ساحل جاده همجوار خود قرار گرفته است. پس، اگر اهل پیاده روی و گردش هستید، پیشنهاد می کنیم که پای پیاده این مسیر را طی کنید. داخل این غار به ویژه در اعماق آن نور کافی وجود ندارد و برای مشاهده استالاکتیت های بلورین نمک نیاز به چراغ قوه پر نور است.

در کف آن جریان هایی از آب نمک قابل مشاهده است که منظره فوق العاده ای را برای بازدید کنندگان پدید می آورد. رطوبت هوای جزیره و نفوذ آب در غارها سبب چکیده شدن آب نمک اشباع شده بر بدنه قندیل ها می شود و باعث بوجود آوردن پیوسته این قندیل ها می شود. این جریان آب در دل کوه نمکدان یک جریان دائمی زیرزمینی بوده و راه را به خارج از این غار می گشاید. در مقال جاذبه هم یک حوضچه ای طبیعی به رنگ سفید وجود دارد که آبی که از دل این غار بیرون می آید، درون آن جمع می گردد و به صورت یک چشمه نمک در دامنه کوه جلوه گری می نماید.

این چشمه در تمام طول سال جریان دارد و در بخشهای داخلی غار نمکدان قشم نیز جریان آب قابل مشاهده است. گاها آب نمک موجود در غار همانند آینه تصاویر را منعکس می کند و این خود باعث بوجود آمدن منظره ای زیبا و بی نظیر در این منطقه می گردد. بستر اصلی این چشمه رنگی سرخ دارد و میتوان رسوبات گل اخرا (خاک نسوز) را در آن مشاهده کرد. رسوباتی که در این منطقه بوجود آمده اند نیز حاوی ترکیبات اکسید آهن و به خصوص هماتیت هستند.

برای دسترسی به این جاذبه باید به سمت غرب جزیره قشم سفر کنید. با عبور از فرودگاه قشم و پشت سر گذاشتن حدود 60 کیلومتر وارد جاده شوسه نسبتا مناسبی می شوید که 23 کیلومتر تا دهانه غار فاصله دارد.

• آدرس: 90 کیلومتری جزیره قشم
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت
• هزینه ورودی: 75000 ریال

غار دانیال

غار دانیال در نزدیکی روستایی به نام دانیال قرار دارد. غار دانیال جز غارهای رودخانه ای کشور بوده و دمای داخلی آن در تمام طول سال تقریبا تغییری ندارد. طول غار هم در حدود 2158 متر و عمقش 74.2 متر هست. در طول پیمایش غار دانیال متوجه خواهید شد که در این مکان تنها پشه، خفاش و آبزیان محدودی از جمله قورباغه و خرچنگ وجود دارند. ارتفاع سقف در قسمتهای مختلف تغییرات فاحشی داشته و از 0.5 تا 50 متر متغیر است. بطور کلی، این مکان فضایی زیرزمینی است با دهانه ای به خارج از پوسته زمین که هیچگونه ابعاد خاص و مشخصی ندارد و گاهی در دل زمین یا گاهی در دل صخره هاست. غار آبی دانیال که کشف و شناسایی آن اخیرا رخ داده، به تازگی مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی واقع شده است.

غار آبی دانیال یک غار طبیعی است و همین موضوع آن را جز غارهای خاص قرار می دهد. این غار فقط دارای یک شعبه یا دالان اصلی به طول تقریبی 1500 متر و عرض تقریبی یک و نیم متر است که با پیچ و خم های فراوان و گذر از دالان های تنگ و باریک پر از آب و حوضچه و آبشارهای کوچک ادامه می یابد و در انتها به چند شعبه کوچکتر منتهی می شود. استالاکتیت ها رسوباتی آهکی بوده که مانند قندیل از سقف غارها آویزان می شوند و اکثرا در صخره های گچی و آهکی بوجود می آیند، چرا که آب می تواند این سنگها را در خود حل کند. آب آهک داری که قطره قطره از سقف این غارها چکه می کند، تبخیر شده، رسوبات آهکی افزوده می شوند و به تدریج این رسوبات به شکل قندیل از سقف غار آویزان شده و استالاکتیت بوجود می آید.

استالاگمیت ها نیز به همین ترتیب تشکیل می شوند با این تفاوت که آنها از به جا ماندن رسوبات آهکی آبی که بر کف غار چکه می کنند، بوجود می آیند. گاهی اوقات استالاگمیت ها به اندازه ای بلند شده که به استالاکمیت ها می رسند و ستونی در داخل غار بوجود می آورند. در بعضی از غارها نیز استالاکمیت ها آنقدر بزرگ شده که دهانه غار را سد می کنند. جریان رودخانه هم از ابتدای ورود به غار آبی دانیال تا بخش انتهایی وجود دارد و از به هم پیوستن چندین جوی و چشمه بوجود می آید. عمق این جریان در بخشهای مختلف غار متغیر است ولی بطور کلی از یک متر تجاوز نمی کند.

البته، چندین گذرگاه و بخش در این دیدنی وجود داشته که در هنگام بارندگی عمق آنها بالا آمده و گذر از آنها تقریبا غیر ممکن می شود. راهرویی آبی وجود دارد که طی میلیون ها سال با حرکت آب های زیرزمینی در سنگ های آهک شکل گرفته و به این سنگ ها اشکال عجیب و غریبی داده است. بعد از ورود به دهانه غار دانیال، باید قید خشک ماندن را بزنید، چون از همان اول و در فاصله 100 متری دهانه غار وارد حوضچه ای می شوید که برای ادامه مسیر باید تا شکم در آن فرو بروید. همینطور که جلو می روید، تزئینات آهکی چند میلیون ساله به استقبال شما می آیند. حدود 300 متر بعد از حوضچه نخست هم به فضای باز بزرگی می رسید که به تالار خفاش مشهور شده است.

تقریبا در میانه این تالار، تپه های بلندی قرار دارند که با فضله های خفاش ها و گلی پوشیده شده که بسیار هم لغزنده است. باید از آن بالا بروید تا به قله برسید که اتفاقا کار آسانی هم نیست. روی تپه اگر سرتان را بالا بگیرید، روی سقف تالار غار دانیال خفاش ها را می بینید که پا رو به آسمان در خوابند.

• آدرس: شهرستان سلمانشهر، روستای دانیال
• مدت زمان بازدید: 5 ساعت
• هزینه ورودی: رایگان

غار دنگزلو

غار دنگزلو در ضلع شمال شرقی کوه دنا جای داشته و شامل تالارهای بزرگ و هفت تالاب مختلف است. شما برای عبور از آنها باید از قایق استفاده کنید. این غار شبیه غار علیصدر بوده و از قندیل هایی دیدنی شکل گرفته است. غار دنگزلو سه حوضچه آبی داشته و طول آن هم حدود 1600 متر هست. این جاذبه از نوع آهکی بوده، رودخانه در آن جریان دارد و پر از سنگ است. آب درون غار به علت سرچشمه گرفتن از کوههای پادنا بسیار خنک بوده و به همین سبب هم باید در این غار از لباس گرم بهره ببرید.

به همراه داشتن 30 متر طناب برای ثابت گذاری بر روی حوضچه ها که آب در جهت مخالف پیمایش جریان دارد، ضروری به نظر می رسد. به دلیل رودخانه ای بودن غار دنگزلو، سرد بودن محیط و آب درون غار و لیز بودن بسیاری از جاهای کفش پیمایش آن بسیار با دقت باید انجام شود. معمولا هم فقط در فصل تابستان امکان پیمایش این غار وجود دارد.

• آدرس: ضلع شمال شرقی کوه دنا، حوالی روستای دنگزلو
• مدت زمان بازدید: 1 ساعت
• هزینه ورودی: رایگان

غار پراو

غار پراو در 12 کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه و در میان طاق بستان و کوه بیستون قرار داشته و یکی از عمیق ترین غارهای جهان به حساب می آید. این غار از وسیع ترین غارهای عمودی جهان به حساب می آید و ملقب به اورست غارهای دنیاست. غار پراو در سال 1388 شمسی در فهرست میراث طبیعی ایران زمین به ثبت رسید. اولین بار گروهی انگلیسی به کشف جزئیات این غار دیدنی پرداختند و توانستند به عمق 750 متری غار دست یابند. این کشف نقطه ای مثبت و چراغ راه غارنوردان بعدی بود. به دنبال آن گروهی لهستانی به غارنوردی در غار پراو کرمانشاه پرداختند و حتی با پرچم گروه انگلیسی در عمق 750 متری عکس یادگاری انداختند.

سرانجام، گروههای غارنورد ایرانی هم دست به کار شدند و توانستند تصاویری زیبا و ماهرانه را از انتهای آن منتشر کنند. جالب است بدانید که لیلا اسفندیاری، غارنورد و عضو باشگاه کوهنوردی و اسکی دماوند به عنوان اولین زن ایرانی موفق شد تا غارنوردی را در غار پراو به صورت کامل انجام دهد و به افتخاری برای جامعه زنان ایرانی بدل شد. دمای هوا در غار پراو به دلیل اینکه آب جاری حاصل ذوب شدن یخچال های زیرزمینی است، همیشه بین یک و سه درجه سانتیگراد بوده و همین موضوع پیمایش غار را سخت می کند.

سختی این جاذبه به حدی هست که زباله های آن از سال 1350 یعنی زمانیکه این غار کشف شد، مدفون شده و امکان خروج زباله ها وجود نداشت ولی سرانجام غارنوردان ایرانی بدون هیچ تلفات جانی توانستند تا عملیات پاکسازی را بر روی این غار انجام دهند. دیوار داخلی غار متخلخل بوده که همین امر سبب می شود تا لباس غارنوردان در حین غارپیمایی سریعا پاره شود. به دنبال این جریان، آب سرد به سطح بدن نفوذ کرده و پیمایش را دشوارتر می کند. به خاطر پارگی لباسها، سرمای هوا و نفوذ آب بسیاری از غارنوردان بیمار می شوند و در این راه جان خود را از دست می دهند.

• آدرس: 12 کیلومتری شمال شرق شهر کرمانشاه، روستای چالابه، کوه پراو
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت
• هزینه ورودی: رایگان

غار کرفتو

غار کرفتو در کردستان پر است از راز و رمزهای فراوان که تاکنون تعدادی از آنها کشف و تعداد زیادی هم احتمالا هنوز برملا نشده اند. نکته جالب و عجیبی که توجه همگان را به خود جلب کرده، کتیبه ای است به زبان یونانی که محل دفن قهرمان افسانه ای، هرکول را بازگو کرد. غار کرفتو از نظر موقعیت جغرافیای در 72 کیلومتری بخش جنوب شرقی شهرستان سقز واقع شده و فاصله ای هم از منطقه دیواندره دارد. کرفتو دارای ارتفاع 2 هزار متری از سطح دریا بوده و دهانه غار نیز بر روی یک دیواره سنگی آن هم در نقطه مرتفع 15 متری واقع شده است. بسته به چشمه آب روانی که در زیر دیواره آن قرار گرفته و مطالعاتی وسیع در خصوص این غار، باید اظهار کرد که در عصر باستان این غار با اهداف کاملا دفاعی بر روی صخره ها ایجاد شده و یک اثر کاملا انسانی نامیده می شود.

این دژ دفاعی به دلایل زیادی که هنوز تعدادی از آنها برای ما مجهول هستند، دارای تعدادی اتاق، پنجره، انبار و راهرو بوده و تسلط مناسبی نیز بر روی دره مجاور خود و دهانه طبیعی آن داشته است. طراحی این مورد از مشهورترین غارهای ایران بگونه ای بوده که آن را دارای 3 طبقه کرده که هر کدام از طبقات نیز از دسترسی مناسبی به سایر طبقات دیگر برخوردار بوده اند. غار کرفتو در کناره یک رشته کوه آهکی در بخش شمالی دره ای نسبتا عمیق جا خوش کرده و در گوشه و کنارش میتوان حفره ها، سوراخ ها و دخمه های فراوانی را پیدا کرد که به یکدیگر مربوط هستند.

محققان اعتقاد دارند که آخرین تعییرات تاریخی در این جاذبه مربوط می شود به عصر حکومت مادها، چرا که آنان اغلب با قدرتهای بزرگ منطقه در آن زمان همچون مهاجرین بین النهرینی درگیری داشتند و اغلب نیز این مادها بودند که یا از قبل شکست خورده قلمداد می شدند یا به هر دلیلی به جنگ می پرداختند و دسته آخر از سوی دشمن به اسارت در می آمدند. به خاطر همین، آنان به فکر حفظ جان اهالی و خصوصا کوهنشینان زاگرس افتادند که بیش از سایرین در معرض خطر حملات قرار داشتند و رو به ساخت چنین دژهای دفاعی منظم و مستحکمی در دل صخره ها آوردند. با روی کار آمدن حکومت هخامنشیان که از جمله خاندان موفق و قدرتمند ایران بوده، کار ساخت و ایجاد چنین دژهای دفاعی همچون غار کرفتو متوقف شد.

این دیدنی در قسمتی از صخره ایجاد شده که بخش جنوبی آن بادگیر نبوده و حتی در زمستان نیز رنگ برف را نمی بینید؛ برخلاف بخش جنوب شرقی آن که تقریبا 500 متر با بخش جنوبی فاصله دارد و در زمستانهای منطقه سراسر با برف پوشیده می شود. در طرف دیگر دره هم کوهی وجود دارد که به دلیل شکل و شمایل طبیعی آن، مردم ساکن در منطقه آن را کوه سه دختران می نامند. فضای داخلی بزرگترین غار بسته به موقعیت منحصر بفردش در فصول سرد همچون زمستان کاملا گرم و در فصول گرم همچون تابستان بسیار خنک است. در ناحیه پایین دست آن دو چشمه آب فراوان وجود دارند که درگذشته نقش اساسی در اجتماع مردم در این منطقه داشته و حتی اکنون نیز از سوی مردم منطقه بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.

طبق بررسی های انجام شده، این جاذبه متعلق است به عصر مزوزوئیک که در آن کاملا زیر آب بوده و در اواخر همین عصر ارتفاعاتی که اکنون ما شاهد آن در استان کردستان هستیم، بیرون زده است. در داخل غار کرفتو تصاویر و نقاشی های زیادی به صورت حکاکی شده وجود دارند که قطعا می توانند برای هر توریست و گردشگری بسیار قابل توجه باشند. لازم به ذکر است این غار نیز همچون غار علیصدر در بخشهایی از خود با حجم های زیادی روبرو شده که برای دسترسی به آنها باید حتما از قایق های کوچکی استفاده نمایید.

برای دسترسی به اولین اتاق غار کرفتو باید از یک نردبان فلزی به طول هفت متر و یک نردبان سنگی که از طول حدودا دو متری برخوردار بوده، استفاده کنید و به اتاقی با ارتفاع 4 متر و ابعاد 4.8×8 دست پیدا نمایید. در همین قسمت از غار، دو اتاق دیگر نیز با اندازه های تقریبا مشابه 5.8×8 و همچنین 5×6 نیز وجود دارند که ارتفاع آنان نیز چهار متر هست. در اتاق آخر هم که دو نبش است و یک حوض ساروجی و یک آتشدان دارد، تعدادی پنجره تعبیه شده که تمامی آنها رو به سمت دره داشته و به یکدیگر مرتبط بوده اند.

از انتهای اتاق نخست یک دالان 12 متری با ارتفاع 2 و عرض 4 متر سبب اتصال شما به تالار اصلی و همچنین طبقه دوم می شود که این دالان دست ساز بوده و از جمله قسمت های مربوط به بخش انسانی تلقی می شود. اما طبقه دوم که کاملا به صورت طبیعی در بالای این غار به نوعی طراحی شده، از قبل بوده و تنها می بایست برای سرتیرهای کف دیوارهای افقی این طبقه را به اندازه کافی سوراخ نمود و یک طرف از سرتیرها را برای محکم کردن فوندانسیون طبقه در داخل این سوراخ ها قرار داد. لازم به ذکر است طبقه دوم غار کرفتو از مساحتی نزدیک به 120 متر مربع برخوردار هست. از این طبقه نیز به واسطه یک تنوره 3 متری از داخل و یک راهروی 10 پله ای می توانید به طبقه آخر دست پیدا نمایید.

طبقه سوم غار کرفتو خود به تنهایی از جاذبه های دیدنی بسیاری برخوردار است. در این طبقه 4 اتاق با دربهای سنگی و چوبی وجود دارند که از نظر متراژ و اندازه اتاق ها همچون اتاق های طبقه اول غار بوده و تنها به دلیل ظرافت فوق العاده دقیقی که برای پاشنه درب ها یا حتی قفل نمودن کلون های آنان در نظر گرفته شد، باید این طبقه را کاملا بالاتر از دیگر طبقات کرفتو دانست. در این طبقه میتوان به سادگی با هنر دست انسان های عصر باستان آشنایی پیدا کرد. اهالی منطقه در قدیم برای اینکه بتوانند خود را از گزند دشمنان حفظ کنند و از دغدغه کمبود آب رنج نبرند، با ایجاد یک تنوره تحت زاویه 60 درجه و پله های سنگی توانسته اند به مجرای آبی زیر غار دسترسی پیدا کرده و از آن به عنوان تامین کننده اصلی آب استفاده نمایند.

تعداد این پله های ساخته شده نزدیک به هفده عدد بوده که البته در حال حاضر قسمت زیادی از آنها مخروبه شده و جز خرده سنگ های ریز و درشت، چیز دیگری به نام پله از آنها باقی نمانده است.

• آدرس: در 70 کیلومتری شمال غرب شهر دیواندره
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت
• هزینه ورودی: 50000 ریال

غار رودافشان

غار رودافشان در موقعیت جغرافیایی 35 درجه و 38 دقیقه، در ارتفاع 1945 متری از سطح دریا و بر بالای ارتفاعات شمال شرقی روستای رودافشان واقع گردید. از مشخصات بارز این مورد از پرطرفدارترین غارهای ایران میتوان به دهانه آن با ارتفاع 20 متر و طول 29 متر و نیز آثار و ستون های استالاکتیت و استالاگمیت در طول راهروهای آن اشاره کرد. غار رودافشان در اثر سازوکار پدیده کارست تشکیل شد. از نظر زمین شناسی، این غار در سنگ آهک های دوره کرتاسه بوجود آمده است. با این وجود، کارشناسان زمان تشکیل غار را به دوران سوم و دوره پالئوسن نسبت می دهند.

لازم است ذکر شود که کارست ها دارای ریخت شناسی ویژه ای هستند و روی سنگ بستر قابل انحلال تشکیل می شوند. شکل خاص کارست ها نتیجه هوازدگی شیمیایی سنگ بستر به وسیله آب اسیدی باران همراه دی اکسید کربن هست. آهک ها سنگ بستر شاخص کارست ها هستند. این اعتقاد وجود دارد که هزاران سال قبل رودخانه دلی چای هم سطح دهانه غار بوده و احتمالا قسمتی از آب وارد دالان های غار شده و باعث گسترش وسعت غار گشت. مسیر راهپیمایی در غار حدود 800 متر است. غارنوردی در این غار کمی سخت بوده و برای حرکت در غار حتما نیاز به چراغ قوه قوی دارید. در برخی قسمت های مسیر هم برای سهولت رفت و آمد نردبان های فلزی قرار داده شده است.

در تالار اصلی و مسیر این جاذبه همواره قطرات آب از سقف به زمین می ریزد که همین چکه ها باعث تشکیل طاقدیس و ناودیس های بدیعی شده است. وجود تعدادی ایوان ساخته شده با سنگ چین و مقادیری خرده سفال هم نشانه سکونت انسانها در غار در روزگار گذشته است. دهلیزی در این غار وجود دارد که به معبد آناهیتا معروف هست. این دهلیز در ابتدای مسیر قرار گرفته و حوض آب و ستونی میان آن دیده می شود. به همین سبب معبد آناهیتا (الهه آب) نام گرفت. غار رودافشان در سال 1384 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

• آدرس: شهرستان دماوند، روستای رودافشان
• مدت زمان بازدید: 5 ساعت
• هزینه ورودی: رایگان

غار آویشو

غار آویشو در شاندرمن قرار دارد. این غار با دهانه ای بسیار بزرگ به ارتفاع 19 متر و عرض 14 متر از غارهای بی نظیر استان گیلان است و تاکنون بیش از 2 هزار متر از عمق غار توسط غارنوردان و کوهنوردان محلی کشف شده و به آن لقب طولانی ترین غار ایران را داده اند. این جاذبه در میان دره ای کم آب قرار دارد و از جمله غارهای آهکی ایران است. پژوهش های زمین شناسی نیز قدمت غار آویشو را در حدود 75 میلیون سال تخمین زده اند.

آثاری از بقایای پوسته اقیانوسی پالتو تنیس بر روی سنگهایی که در مجاورت غار قرار دارند، دیده می شود. از ابتدا تا انتهای این غار جریان هایی از آب وجود دارد. در این غار شگفت انگیز 7 آبشار و صدها قندیل به همراه ستون هایی آهکی که عظمت بالایی هم داشته نیز دیده شده که خوردگی دیواره های آن حاصل از جریان آب بر روی سنگ هست که از قرنها قبل تاکنون شکل گرفته و اکنون نمونه ای نادر از آن را در هیچ غاری کشف نکرده اند. آبیشوی، آویشو، آویشوی از نام های مختلف این غار بوده که به زبان تالشی است و به معنی محل فرورفتن آب. گفته می شود که این غار نام خود را از چشمه ای که در نزدیکی آن قرار دارد، گرفته است.

برخی محلیان با تمام وجود باور دارند که در این غار یک غول زندگی می کند که تا به حال کسی موفق به دیدن آن نشده است. شاید این کمی عجیب به نظر برسد اما براساس تحقیقات علمی، سه مومیایی در این غار وجود دارند که به خاطر تله های مختلفی که در آن زمان طراحی شده، هنوز کسی نتوانسته آنها را کشف کند. غار آویشو در سال 1389 با شماره 90 در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به ثبت رسید.

• آدرس: ماسال، بخش شاندرمن، دهستان شاندرمن، روستای سیاهمرد
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت
• هزینه ورودی: رایگان

غار سهولان

در اطراف مهاباد، روستایی وجود دارد به نام سهولان با منظره ای بسیار زیبا و دل انگیز که قبلا روستایی محروم بود اما اینک به مدد غاری که نامش را از همین روستا گرفته، پر رونق شده است و تقریبا در هر خانواده سهولانی یک نفر در صنعت گردشگری فعال هست. عجیب ترین غار آبی جهان غاری تاریخی بوده که در میان کوههای سر به فلک کشیده منطقه قرار گرفته و در دو دهه اخیر تبدیل به یکی از بهترین جاذبه های گردشگری آذربایجان غربی شده است.

وارد جاده بوکان مهاباد که می شوید، یعنی قدم در جاده عجیب ترین غار آبی جهان گذاشته اید. 42 کیلومتری مهاباد و 28 کیلومتری بوکان همان منطقه ای است که وقتی واردش می شوید، نه تنها خود غار بلکه تمامی مناظر اطرافش هم گویی دنیای دیگری هست که با دست نقاشی شده است. غار سهولان هر ساله هزاران گردشگر را به خودش جذب می کند، در بین مردم محلی به لانه کوتر شهرت دارد و دلیل آن هم وجود تعداد زیادی کبوتر چاهی در داخل غار است که در آنجا لانه درست کرده اند. از طرفی، سهولان در گویش کردی به معنای یخ و یخبندان است.

این جاذبه که قدمتی دیرینه دارد، تنها چند سالی است که آغوش خود را به روی گردشگران باز کرده و پذیرای آنها شده است. تا قبل از سال 1370، تنها گروههای معدودی از غارنوردان سعی در کشف دنیای درونش داشته اند که چندان موفق هم نبوده اند. در سال 1370، یک گروه شناسایی به داخل غار رفتند و پس از آن کم کم مقدمات ورود گردشگران به داخل غار انجام شد. در سال 1379 هم راه برای ورود مردم باز گشت. اما نکته جالب توجه اینجاست که هنوز هم بخشهای بسیار زیادی از آن کشف نشده باقی مانده اند.

با اتومبیل تا نزدیکی های ورودی غار سهولان را می توانید بروید. پس از آن باید جلیقه نجات را همچون لباس رزم بر تن کنید و آماده سفری اسرارآمیز شوید. اگر طبیعتی سرمایی دارید، حواستان به لباسهایی که می پوشید باشد، زیرا پا که به درون غار می گذارید، در بهترین حالت و در فصل تابستان دمای هوا 13 درجه سانتیگراد هست. اولین چیزی که با ورود به این دیدنی حس می کنید، بوی رطوبت و بوی گوگرد است. شاید رطوبت حدود 80 درصدی غار سهولان مهاباد شما را اذیت کند یا بوی گوگرد باعث سردردتان شود اما سفر به سرزمینی چنین اعجاب انگیز ارزشش را دارد.

پس از وارد شدن از در اصلی، کمی که پیاده روی کردید، باید سوار قایق های پارویی شوید و اجازه دهید که قایقران شما را هدایت کند و شما فقط با سفر از روی دریاچه ای با عمق 30 متر از منظره اطراف لذت ببرید. فقط یادتان باشد که از دیدن تعداد زیادی قندیل، لانه کبوتر و خفاش تعجب نکنید. اینجا چیزی شبیه فیلم های اسرارآمیز و عجیب خارجی است. پس از یک گشت و گذار حسابی باید از در فرعی آن خارج شوید تا بتوانید شاهد منظره زیبای دشت و درختان بیرون آن باشید، زیرا تنها نزدیک به 350 متر از مسیر آبی و 250 متر از مسیر خشکی این غار دو هکتاری کشف شده و بخشهای ناشناخته هم بسیار تاریک بوده و دالانهای باریکی دارند.

• آدرس: 42 کیلومتری جنوب شرقی مهاباد، روستای سهولان
• مدت زمان بازدید: 4 ساعت
• هزینه ورودی: 120000 ریال

غار یخ مراد

غار یخ مراد البرز یکی از دیدنی های شگفت انگیز کشور هست که شما می توانید با در اختیار داشتن تجهیزات کافی و مناسب به گشت و گذار در آن بپردازید. برای وارد شدن باید هد لامپ و لباس گرم داشته باشید، چون دمای هوا معمولا به زیر صفر می رسد. در سایر غارها به سبب بخار آب و عدم وجود جریان هوا، در ماههای سرد سال دمای داخلی حداقل 10 درجه بیشتر از دمای بیرون است اما در غار یخ مراد البرز این قضیه برعکس بوده که علت آن منافذ بین فضای درون و فضای بیرون هست. این جاذبه همیشه قابل بازدید است ولی در اسفند و فروردین شلوغ خواهد بود. در این دو ماه آبها به صورت ستونها شکل می گیرند. مردم این منطقه اعتقاد داشتند که اگر یخ غار را بخورند، تا سال بعد به مقصود دست پیدا می کنند.

چکیده و چکنده ها یخی این غار منظره ای زیبا را بوجود می آورند که بسیار دیدنی بوده و ارتفاع آنها در اسفند و فروردین بیشتر از سایر اوقات است، چون به دلیل گرما در ماههای دیگر کم کم آب می شوند و کوچکتر. برای رفتن به غار، باید مسیر تهران چالوس را طی کنید و تقریبا بعد از 65 کیلومتر راه، باید به طرف روستای کهنه ده بپیچید و سپس، به یک دو راهی می رسید. برای رسیدن به غار یخ مراد باید راه سمت راست را انتخاب کنید. اگر می خواهید به داخل دهانه غار بروید، باید تقریبا نیم ساعت پیاده روی داشته باشید. این اثر در ارتفاع 2500 متری از سطح دریا بوده و دهانه آن با عرض 3 متر و طول 8 متر دیده می شود. در پشت غار هم تالاری سنگلاخی واقع شده است.

• آدرس: جاده چالوس، گچسر (نرسیده به خروجی دیزین)، روستای کهنه ده
• مدت زمان بازدید: 3 ساعت
• هزینه ورودی: رایگان

غار اسپهبد خورشید

کرکیل دژ یا غار اسپهبد خورشید در 182 کیلومتری شهر تهران و در ارتفاع 1150 متری از سطح دریا واقع شده است. این غار تاریخ اسرارآمیز و رازآلودی را در پس خود دارد و در شمار مهمترین جاذبه های گردشگری استان مازندران قرار می گیرد. غار اسپهبد خورشید در طبرستان مازندران واقع شده و آخرین نقطه ای بود که سپاهیان عرب توانستند در قرن دوم آن را فتح کنند. آنچه که امروزه از اسپهبد خورشید باقی مانده، چیزی فراتر از یک غار طبیعی هست. این نام با سلسله های باستانی و قدیمی چون دابویگان و پادوسبانیان گره خورده و دارای افسانه های متعددی است.

مردم محلی مازندران و منطقه سوادکوه آن را لاپ کمر می نامند که معنی لاپ بریدگی است. از آنجا که شکاف و بریدگی توسط طاق این غار در دل کوه ایجاد شده، به این نام نامیده شد و به روستاها و آبادی های اطراف این غار هم دیوکالی یا لانه دیو گفته می شود. همچنین، با مطالعه در نوشته های تاریخی می بینیم که از این غار به نام طاق عایشه گرگیلی دژ یاد شده و علتش این است که در زمانهای قدیم تعدادی از راهزنان و دزدان به همراه زنی به نام عایشه که در دوره های اسلامی زندگی می کرده، دور هم جمع شدند و کارشان کرکیل (غارت) بوده است.

داستان اسپهبد خورشید یا کرکیل دژ می تواند شنیدنی و غم انگیز باشد. داستان این جاذبه از آنجایی شروع می شود که یکی از سرداران شجاع طبرستان که حاکم منطقه مازندران در سال 761 میلادی بود به نام اسپهبد خورشید، وقتی که اعراب به این سرزمین ها یورش بردند، برای جمع کردن سپاهی به دیلمستان رفت. او که نوه اسپهبد فرخان بزرگ از نسل گاوبارگان بود، گول مهدی پسر منصور عباسی که از حاکمان ری بوده را خورد، زیرا او توانسته بود از در دوستی با اسپهبد خورشید وارد شود و قصد تسخیر منطقه مازندران را داشت. مهدی از اسپهبد خورشید خواست تا به وی اجازه دهد تا با لشکریانش از تنگه رود طالار عبور کنند و خود را از طریق دریا به خراسان برسانند.

وقتی که اسپهبد خورشید این اجازه را صادر نمود، مهدی توانست با دو سپاه از لشکریان خود از طریق شاه کوه و گرگان آمل را تصرف کند. اسپهبد خورشید که غافلگیر شده بود، زن و فرزند خود را در این غار گذاشت تا عازم جنگ شود. غافل از اینکه اعراب این غار را تحت محاصره خود در آورده و مدت سه ماه در پایین این دیدنی منتظر ماندند و دنبال راهی برای نفوذ به درون غار بودند. سرانجام، با ناجوانمردی همه افرادی که در داخل غار بودند از جمله زن و فرزندان سردار اسپهبد خورشید را با مسموم کردن سرچشمه های آب ورودی غار به هلاکت رساندند و موفق شدند دژ را فتح کنند. اسپهبد خورشید هم پنجاه هزار سپاه را گردآوری کرده و در زمان بازگشت به سمت غار، شایعه اسارت همسر و فرزندانش را شنید و طاقت نیاورد و با خودکشی به زندگی پایان داد.

غار اسپهبد خورشید در فهرست آثار ملی ایران با شماره 8739 ثبت شده است. غار اسپهبد خورشید برای اولین بار در سال 1335 توسط هیات غارشناسان ایران کشف شد. طول این غار چیزی در حدود 40 متر بوده و تالاری بیضی شکل به عرض 25، طول 75 و ارتفاع 15 متر دارد. قوس دهانه این غار در کل دنیا جزو بزرگترین دهانه های غار طبیعی به شمار می رود. دیواری که قدمتش به دوران ساسانیان باز می گردد هم با سنگ و ساروج در برابر این غار ساخته شده است. همچنین، وجود پرتگاهی خطرناک در مقابل غار سبب شده که به سختی بتوان به آن وارد شد.

از ان جهت که در آن آب قابل شرب وجود داشته است، بنابراین میتوانست به عنوان دژی مطلوب و مناسب برای مقاومت در مقابل دشمنان به مدت طولانی کاربرد داشته باشد. همچنین، اتاق هایی درون غار که در دوران ساسانیان ساخته شده اند، از ویژگی های جالب توجه آن است. بررسی های میدانی و شواهد زمین شناسی نشان می دهند که از آنجایی که این جاذبه بر روی یکی از کوههای آهکی این منطقه واقع شده، در داخل آن میتوان سنگهای استامیک را که به مانند قندیل از سقف آویزانند، مشاهده کرد.

منطقه اطراف این غار دارای چشم اندازهای طبیعی سرسبز و زیبایی است که سبب شده تا این اثر زیباتر و با شکوه تر از آنچه هست، به نظر آید. بهترین زمان بازدید از آن فصل بهار هست که طبیعت زیبا و سرسبز و آب و هوای مطبوع و دلچسب نواحی اطراف غار سبب می شود حس و حالی خوب به هر بیننده و گردشگری دست بدهد. برای اینکه از طریق شهر تهران به این منطقه دسترسی داشته باشید، باید از جاده دماوند در مسیر فیروزکوه برانید و بعد از عبور از فیروزکوه و ورسک و کلیسای اوریم رودبار وارد خروجی که در سمت راست شما قرار گرفته، شوید. این جاده شما را به خطیرکوه خواهد رساند؛ کوهی که در دامنه آن غار اسپهبد خورشید واقع شده است.

• آدرس: شهرستان سوادکوه، ناحیه دوآب، 1.5 کیلومتری جاده سوادکوه به تهران
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت
• هزینه ورودی: رایگان

غار ایوب

غار ایوب غار و زیارتگاهی در کوه ایوب است. این غار در جنوب شرقی شهر دهج و در شهرستان شهر بابک استان کرمان قرار دارد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کوه ایوب کوهی آذرین با ساختار سنگی داسیت آندزیت هست. ارتفاع این کوه 3410 متر بوده و غار در ارتفاع 2876 متری قرار دارد. پهنای دهانه غار 98 متر، ارتفاع آن 68 متر و عمق آن 200 متر است. این دهانه بزرگترین دهانه غارهای آذرین ایران بوده و آن را نتیجه انفجار حاصل از برخورد آب و گدازه های آذرین داسیتی می دانند. پس از تشکیل دهانه غار، اختلاف دما و رطوبت باعث خردشدگی سنگها شده و عمق غار افزایش یافته است. فرسایش باد نیز با کوبیدن ماسه به دیواره ها حفره هایی لانه زنبوری را در دیواره غار بوجود آورد.

این مورد از معروف ترین غارهای ایران در بررسی های باستان شناسان مسکن و محل استقرار انسانها در گذشته بوده و آثار دوران اشکانی هم به راحتی در آن دیده می شوند. این غار از اواخر فصل بهار که هوا به تدریج گرم شده تا پایان تابستان که هوا به تدریج خنک می شود، با عظمت و شکوه خاص خود پذیرای دوستداران طبیعت هست. اعتقاد بر این بوده که حضرت ایوب مدتی در این غار زندگی نموده و امروزه هم اثر آن به صورت ردپای آن حضرت بر سینه صخره ای غار بر جای مانده است.

• آدرس: شهرستان بابک، 7 کیلومتری شهر دهج
• مدت زمان بازدید: 2 ساعت
• هزینه ورودی: رایگان

نکات مهم برای غارنوردی و بازدید از غارها

• از انداختن باقیمانده غذا، پوست میوه و...در غار اجتناب کنید، زیرا این کار باعث رشد باکتری ها و کپک ها شده و فضای درون غار را نازیبا می کند.
• نباید غارسنگ ها و اجزای تشکیل دهنده غار را با دست کند، زیرا این اجزا در طی سالها ایجاد شده اند.
• پیش از ورود به غار، اطلاعات کافی را کسب کرده و وسایل مورد نیاز را هم با خود همراه داشته باشید.
• دهانه برخی از غارها از دید مخفی هست. به همین خاطر، بهتر است که از محلی ها و راهنماها برای بازدید از غار کمک گرفت.
• چون غارنوردی با مخاطرات بسیاری همراه هست، بهتر است محلی ها را در جریان بازدید خود قرار داده تا در صورت نیاز به کمک شما بیایند.
• وقتی به دهانه غار رسیدید، بهتر است سرپرست گروه جلو رفته و شما هم به ترتیب وارد غار شوید و سعی کنید از سرپرست دور نشوید.
• بهتر است مسیر را نخ کشی کنید تا بتوانید مسیر بازگشت را هم راحت تر پیدا کرده و گم نشوید.

وسایل لازم برای غارنوردی و بازدید از غارها

• کفش مناسب
• کاسکت یا کلاه پشمی
• چراغ قوه
• هدلمپ
• فانوس
• پوشیدن لباسهای کهنه، چون پاره می شوند.
• جعبه کمک های اولیه
• میوه های آبدار مانند پرتقال و نارنگی
• بسته نخ محکم برای نخ کشی مسیر
• کوله پشتی کوچک
• نقشه مسیر و نقشه درون غار
• نردبان فلزی
• چکش و طناب غارنوردی
• قطب نما
• کبریت
• هانرس، دستگاه فرود، شانت، یومار، کرول و پنتین