تهدید غول های استارتاپی برای آژانس های گردشگری

غول های استارتاپی به ایجاد تحول و چالش در کسب وکارهای سنتی معروفند. این مهمانان قدرتمند و مدرن مدتی است که به صورت مستقیم در فعالیت های گردشگری ورود کرده اند و گرچه دیرتر از حوزه های دیگر به حوزه گردشگری ایران آمده اند، چالشی عظیم در این حوزه به پا کرده اند. جدا از آنکه افزایش نرخ دلار و به تبع بالا رفتن هزینه های سفر، خیلی از آژانس های گردشگری را راکد کرده و به حاشیه رانده است. ورود استارتاپ های موفق حوزه خرید و فروش بلیت های هوایی به فعالیت های مشابه، برای آژانس ها خصوصا آن ها که به شدت درگیر ساز و کارهای سنتی هستند، خطرساز شده است. سایت علی بابا از جمله استارتاپ های مطرح در حوزه خرید و فروش اینترنتی است که نه تنها در امر خرید و فروش بلیط قطار و هواپیما و امور مربوط به سفر در فضای مجازی فعالیت می کند و صاحب حسن سابقه است بلکه سایر خدمات سفر و گردشگری را نیز به سرویس های خود افزوده است. رغبت مردم به خرید از سایت علی بابا و همچنین میزان مراجعین به آن، در ظاهر تهدیدی جدی برای آژانس های گردشگری به شمار می آید و حتی ترس از دست رفتن و ریزش متقاضیان سایت های گردشگری در صورت تدوام فعالیت های سایت های چند منظوره ای مثل علی بابا وجود دارد. شاید ترفندهایی از جانب آژانس های گردشگری مثل همکاری های گسترده تر آن ها و همچنین ادغام به منظور افزایش توان رقابتی آن ها در برابر سایت های مشابه، جبران کننده باشد. با این حال دیر و یا زود آژانس ها به این راهکارها و همچنین تغییرات مورد نیاز برای نجات خود در معضلات اقتصادی و درآمدی فعلی متوسل خواهند شد. به عقیده کارشناسان در حوزه غول های استارتاپی، گسترش فضای مجازی مجال چنین فعالیت هایی را فراهم می کند اما راهکار آن حذف یک سایت و یا کارشکنی برای جلوگیری از فعالیت آن نیست بلکه شاید بهتر باشد در بستری که امکان حضور برخی از غول های استارتاپی فراهم آمده، آژانس های گردشگری خود را با فضای رقابتی فعلی مطابقت دهند. برای مثال بسیاری از آژانس ها به شیوه های سنتی خو گرفته و برخی هم با مشتریان سابق عادت کرده و البته در برابر، بسیاری هم ورشکسته و تعطیل شده اند.

یک کارشناس صنعت گردشگری با اشاره به وضعیت بد آژانس ها و معضلاتی که ریشه آن در عدم انسجام سیاست های گردشگری کشور است، به همگردی توضیح می دهد: فعالیت برخی از سایت های آنلاین تهدیدی جدی برای درآمدزایی و همچنین سودآوری آژانس ها است در حالی که پشتوانه این فعالیت ها نه یک رقابت سالم بلکه رقابت ناسالم و نابرابر و به زیان آشکار آژانس های گردشگری است. متاسفانه علی رغم تذکرات و درخواست های مکرر به سندیکای گردشگری این مسئله هنوز به سرانجام نرسیده است.
وی با بیان اینکه در پی رقابت ناسالم این سایت ها، بلیت های هواپیمایی حتی به زیر قیمت به فروش می رسد و در این راستا ایرلاین ها نیز با سایت های اینترنتی همکاری می کنند، ادامه می دهد: ایرلاین ها دغدغه فروش بیشتر بلیت و خروج از رکودی را دارند که در پی افزایش بی سابقه نرخ دلار، پیش آمده اما مسئله اینجاست که سایت های اینترنتی رسیدن به سقف فروش مورد نظر ایرلاین ها را به قیمت زیان و ضرر می پذیرند و به سود بانکی آن درآمدها قانع هستند. در حالی که این کار درست نقطه مقابل فعالیت و کار آژانس ها است که سود آن ها در فروش بلیت نهفته شده و از کاهش غیر واقع بینانه بلیت های هواپیمایی زیان گزافی می بینند.
به همین دلیل در عمل، این کاهش قیمت از جانب سایت هایی مثل علی بابا اصلا منطقی به نظر نمی آید چرا که آژانس ها با احتساب هزینه های سفر، قیمت نهایی را تخمین می زنند.
به عنوان مثال سایت علی بابا و سایت های همراه مقدار پولی را که بابت فروش بلیت به دست می آورند به بانک ها واریز می کنند و سود آن ها کمک حال است بنابراین هدف آن ها از فروش بلیت صرفا مشتری یابی است حتی اگر این کار به قیمت فروش بیلت با نرخ های خیلی پایین باشد.
آرش نورآقایی با اشاره به سکوت برخی از مسئولان بالا دستی در قبال گرفتارهایی که آژانس های گردشگری با آن روبرو هستند و حتی انفعال سندیکای مربوطه ادامه می دهد: سندیکای گردشگری هم در این خصوص کمکی به آژانس ها نکرده و البته ناگفته نماند که عدم اتحاد آژانس ها پیگیری این مطالبات را سخت تر می کند. اگرچه اتحاد آژانس ها می توانست آن ها را برای مقابله با وضعیت فوق و همچنین خنثی کردن اثرات منفی فعالیت این سایت ها، قوی کند اما این اتحاد در آژانس های گردشگری وجود ندارد. سیستم آن ها، مانعی است برای ادغام این آژانس ها و یا همکارهایی که بتواند آن ها را قوی و توانمند سازد و یا آنکه حافظ آن ها در برابر کارشکنی های رقبایی مثل علی بابا باشد.
وی در پایان گفت: در حال حاضر رکود سنگینی بر آژانس های گردشگری حاکم شده و بسیاری از آن ها در مرز ورشکستگی قرار گرفته اند. مهمترین چالش آژانس ها جذب مشتری و افزایش میزان فروش است.