کشور ایران در مرز بحران صنعت گردشگری

نگاهی به آمارهای اخیر مرکز آمار حکایت از آن دارد که هزینه های تفریح با رشد 51 درصدی جز مخارج سنگین مردم بوده است. بررسی ها همچنین حاکی از این است که افزایش هزینه ها با وجود کاهش نرخ ریال در برابر ارزهای بین المللی که قاعدتا باید تعداد گردشگران خارجی ورودی به کشور را افزایش می داد، تعداد آنها کاهش داده است. فعالان صنعت گردشگری می گویند به دلیل نوسانات نرخ ارز و بالا رفتن هزینه های حمل و نقل و... گردشگری داخلی در ایران با کاهش 50 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل مواجه بوده است و این در حالیست که ارزان شدن هزینه های سفر به کشور نیز علی رغم جذابیتی که می تواند برای گردشگران خارجی داشته باشد، در افزایش تعداد ورودی های گردشگران خارجی موثر نبوده است. از آنجا که در شرایط بی ثبات اقتصادی و تورم کنونی قدرت خرید مردم پایین می آید، تمرکز مردم بیشتر روی تامین کالای اساسی است و مشخصا تفریح و مسافرت جزو ضروریات مردم به شمار نمی رود. به همین نسبت شاید قابل پیش بینی باشد که در شرایط تحریمی موانع بیشتری پیش پای این صنعت قرار گیرد. بخش عمده ای از هزینه های گردشگری در حال حاضر متعلق به هزینه حمل و نقل است که نسبت به سال گذشته افزایش چند برابری داشته است. به طور مثال در بخش حمل و نقل جاده ای هزینه ها، بالای 20 درصد افزایش داشته و در حمل و نقل هوایی این افزایش به بالای 70 درصد هم رسیده است. اگر از سفرهای زیارتی را که از دید مردم ضرورت به شمار می رود، از سایر سفرها جدا کنیم، در می یابیم، که این صنعت در صورت افزایش نرخ تورم و سیر تصاعدی هزینه ها، با کمبودهای بزرگی مواجه شده و ریزش مشاغل این صنعت امری محتمل است کما اینکه در طی این مدت نیز بسیاری از آژانس های گردشگری تعطیل شده و بخش عظیمی از نیروی کار این آژانس ها از کار بیکار شده اند. تعطیلی 80 درصد آژانس های مسافرتی نیز زنگ خطری است که کارشناسان حوزه گردشگری با بالا رفتن نرخ ارز و قیمت بلیت هواپیما آن را هشدار داده اند. اما از این پس چه راهکاری برای نجات صنعت گردشگری و مشاغل آن وجود دارد؟ به نظر می رسد پاسخ به این سوال درباره بحران صنعت گردشگری، نیاز به تحلیل فعالان این حوزه دارد.

بحران صنعت گردشگری و نبود تنوع و کیفیت در خدمات دهی

«محسن هدایی» مدیرعامل آژانس گردشگری آتکین سفر در این خصوص به خبرنگار «همگردی» توضیح می دهد: اگر نقشه جغرافیایی ایران را به خوبی نگاه کنیم، بهترین موقعیت طبیعی و گردشگری در این نقشه دیده می شود. یعنی هم برای گردشگران خارجی و هم داخلی ، فضای دیدنی مطلوبی وجود دارد اما متاسفانه وضعیتی که در حال حاضر با افزایش نرخ دلار و تورم به وجود آمده، سبب شده هزینه پرواز های داخلی و حمل و نقل جاده ای به شدت افزایش پیدا کند. در کنار این هزینه ها اگر هزینه اقامت و دیگر هزینه ها را اضافه کنیم؛ گردشگر باید هزینه زیادی بابت سفر به یک شهر داخلی نیز بپردازد که با منطق جور در نمی آید.از سوییبسیاری از هتل ها و رستوران های کشور نتوانسته اند با گذشت زمان در خدمات دهی خود تنوع و یا کیفیت مطلوبی برای گردشگران ایجاد کنند. اغلب هتل ها به همان شکل سابق است و به لحاظ خدمات رسانی تغییری نکرده است. اتاق اکثر هتل ها خالی باقی مانده و خدمات رستوران ها و مکان های عرضه غذا نیز از گذشته تا به حال مورد رضایت گردشگران نبوده است. با این اوصاف رغبت به گردشگریروز به روز کمتر می شود.

بحران صنعت گردشگری و اداره سنتی آژانس های گردشگری

وی با اشاره به اینکه باصنعت گردشگری و رشد آن شاید حتی نیاز به فروش بشکه های نفت برای اداره کشور نباشد، ادامه می دهد: متاسفانه در این سال ها علی رغم همه صحبت ها و تاکیداتی که فعالان حوزه گردشگری داشته اند، اندک توجهی به این حوزه نشده و رشدصنعت گردشگری به دلیل محدودیت کشور در ارتباط با دنیا و همچنین محدودیت های داخلی با توقف روبرو شده است. هدایی افزود: آژانس های گردشگری در داخل کشور نیز به صورت سنتی اداره می شود در حالی که در کشورهای توسعه یافته همه خدمات به گردشگران با سیستم ها و روش های آنلاین است که به تبع هزینه استخدام نیرو و سایر هزینه های جانبی را برای فعالان این حوزه در خارج از کشور در پی ندارد.

بحران صنعت گردشگری و فشار مالیاتی به این صنعت

هدایی با اشاره به نزدیک شدن به مرز بحران صنعت گردشگری، می گوید: اعطای بی رویه جواز به آژانس های سنتی نیز در حالی بوده که تعداد آنها افزایش پیدا کرده و حالا بخش زیادی از آنها ناگزیر از تعطیل شدن به دلیل افزایش نرخ دلار هستند. همان تعداد گردشگری که پیش از این به کشورهای ترکیه و دبی می رفتند نیز به دلیل افزایش نرخ دلار، کاهش پیدا کرده و تقریبا باید گفت تعداد گردشگران جز در برخی سفرهای زیارتی و مذهبی، نزدیک به صفر شده است. خب نتیجه این وضعیت رکود در صنعت گردشگری، کاهش درآمدهای صنعت گردشگری و همچنین ریزش نیروی کاری است که در این حوزه فعالیت می کند. متاسفانه فشارهای مالیاتی به این صنعت نیز نشان می دهد شرایط صنعت گردشگری برای بالادستی ها اصلا درک نمی شود. از گذشته تا به حال به این صنعت بهایی داده نشده و نتیجه آن جز ورشکستگی و بروز بحران صنعت گردشگری نیست.